Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili) – Timor-Leste Coalition For Education (TLCE) halo lansamentu hodi kolekta dadus husi ensinu baziku sentrál iha munisípiu sanulu resin rua, kona-ba formasaun profesores nian.

Tuir Vise Ministru Edukasaun Juventude no Desportu, Zacarias Freitas Soares katak lansamentu ba kolesaun dadus ne'e, oinsá mak profesores sira bele hanorin ho lingua Portuguesa ne'ebé di'ak ba estudante sira.

"Liuhusi lansamentu ne'e, MEJD hamutuk ho embaixada Portugal asina ona nota entendimentu hodi fasilita profesores sira bele hanorin lingua Portuguesa ho di'ak, ba estudante sira iha Ensinu Baziku sira iha Timor-Leste," dehan Vise MEJD, Zacarias Freitas Soares, iha salaun Fongtil, Kaikoli, Dili, Kinta (12/09/19).

Iha fatin hanesan, Koordenadór Timor-Leste Coalition for Education  (TLCE), José Monteiro katak, servisu hamutuk entre TLCE ho MEJD atu harii auditoriu ba profesor sira ne'ebé hanorin lingua Portuges iha Munisípiu Likisa ne'ebe sira identifika tiha ona liuliu ba profesores sira ne'ebe hetan formasaun ne'ebé fornese husi Governu.

“Lansamentu kolesaun ne'e, hanesan meius ida hodi bele buka saida mak profesores sira infrenta iha tempu ne'ebé sira aprende," José dehan.

Tempotimor (Dili) – Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) Munisípiu Dili, durante fulan Agostu nia laran, rejista kazu infrasaun hamutuk 235.

Segundu Komandante PNTL Munisipiu Dili, Euclides Belo informa, kazu ne'ebé PNTL rejista barak liu mai husi kondusaun ema ne'ebé uza motorizada la uza kapasete.

"Kazu ne'ebé rejista durante fulan Agostu nian, barak liu mai husi kondusaun motorizada sira ne'ebé la uza kapasete no komete ona infrasaun. Ho nune'e, banhira selu ona multa sira bele foti filafali sira-nia motor," Euclides hatete.

Nia haktuir, motorizada ne'ebe prende iha fulan Agostu hamutuk 4, tanba laiha dokumentus. "Balu komprova ona dokumentus, hodi foti ona sira-nia motorizada. Maibé, balu la konsege foti. Motorizadas sira ne'ebé prende, balu laiha dokumentus no balu foti ona banhira sira multa no ba selu ona iha banku BNU," nia esplika.

Tempotimor (Dili) – Situasaun Governu Konstitusionál daualu ne’ebé kontinua la’o ho membru ne’ebé la kompletu, hamosu preokupasaun husi deputadu Koligasaun Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP).

Situasaun ida ne’e mosu tanba Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lú Olo pendente kandidatu membru governu na’in sia (9), no to’o ohin loron seidauk iha solusaun ba problema ne’e.

Vise Prezidente Parlamentu Nasionál, Maria Angelina Sarmento konsidera desizaun PR Lú Olo hodi pendente kandidatu membru governu na’in 9 ne'e, haksoit liu kompetensia tribunál nian.

Tuir nia, loloos PR Lú Olo labele deside ema ida sala ka komete krime, bainhira tribunál seidauk foti desizaun.

“Ita labele haksoit liu kompetensia orgaun seluk nian, ne’e mak tribunál. Tribunál kuandu seidauk deside, nein ema ida, nein forsa polítika ida foti fali knaar tribunál nian hodi deside katak ema ne’e kulpadu ona, ka ema ne’e komete ona krime boot ida hasoru estadu,” deklara Vise Prezidente PN ne’e iha PN, Segunda (09/09).

Maria husu ba Xefe Estadu atu labele halo interpretasaun no foti desizaun ba individu ida-idak, ne’ebé la bazeia ba ninia kompetensia.

“Ida ne’e mak ha’u hanoin, ita hotu presiza iha sensibilidade ida kona-ba sasan sira hanesan ne’e, atu nune’e ita labele tama iha situasaun ida ke ita hola desizaun, halo interpretasaun ba individu ida nia lala'ok iha estadu ida ne’e, tuir ita nia kompetensia fali, ka tuir ita-nia poder fali. Ne’e la loos,” Maria dehan.

Tempotimor (Dili) – Governu Timor-Leste, liuhosi Konsellu Ministru aprova votus de pezar ba saudozu eis Prezidente Repúblika Indonézia ba datolu Bacharuddin Jusuf Habibie ne'ebé hakotu nia iis Kuarta (11/09/19) horseik.

"Ohin ne'e Konsellu Ministru iha reuniaun extraordinariu ida atu hato'o Governu nia naran, sentidu kondolensia ba familia eis Prezidente Repúblika Indonézia, BJ Habibie, ne'ebé ita respeita no fó valor ba ita nia independensia tuir ita espresa iha inagurasaun iha ponte BJ Habibie," dehan Ministru Estadu Konsellu Ministru, Agio Pereira iha Palásiu Governu, Kinta (12/09/19).

Nia dehan, Governu TL fó sentidu kondolensia. Governu liuhusi Konsellu Ministru mós  nomeia Maun boot Xanana Gusmão hodi reprezenta estadu Timor-Leste ba Indonézia.

"Maun boot Xanana ba Jakarta reprezenta TL, hodi hato'o deliberasaun ne'ebé mak ohin Konsellu Ministru aprova, kondolensia ba familia liuliu Prezidente Habibie ninian," Agio informa.

Tuir informasaun ne'ebé iha, Maun boot Xanana Gusmao sei desloka ba Jakarta iha Sesta (13/09/19).

Tempotimor (Dili) – Ministru Justisa (MJ), Manuel Cárceres da Costa prontu ‘fakar sai’ ema balun ne'ebé halo prátika mafia, ne'ebé prejudika Ministru Justisa mak sai Marino Interprise ninia ‘broker’.

"Ha'u sei buka mafia sira ne'e. Ha'u brani buka mafia sira ne'e, no ha'u hatene. Ha'u book husi Terras Propriedades no ha'u sei duni sai sira hotu. Ha'u la tauk ema ida. Tanba públiku hatene katak Ministru Justisa mak sai Marino Interprise ninia broker," dehan Ministru Justisa iha Ministeriu Finansas, Kinta (12/09/19).

Ministru afirma, nia la koñese Marino Interprise. "Ha'u la koñese se mak Marino Interprise. Marino Interprise sosa rai ne'e US$ 15.000. Kuandu nia sosa rai ne'e, ha'u sei Diretór Timor Telecom. Ha'u la presiza ninia US$ 15.000 ida. Ha'u nia osan agora ne'e para moris. Katuas to'o ona. Ha'u nia oan sira maestradu (S2) hotu ona. La'ós sai ministru mak eduka oan," afirma Ministru ne'e.

Ho lia fuan maka'as uitoan, ministru ne'e aprezenta nia patrimoniu privadu ba públiku. "Ha'u nia uma iha Dili uma di'ak. Ha'u nia uma iha Laclo, Manatutu uma di'ak-liu. Paling mewah mak ha'u nian. Ne'ebé, ha'u la presiza (sai) broker. Ha'u la presiza simu osan sogok. Ministru seluk karik? Mas, ministru ida Manuel ha'u la presiza. Tanba, ha'u nia feen ida ferik ne'e, lori ai-han  iha marmeta ba iha Bekora," nia esplika.

Tuir MJ, nia prontu atu fakar sai mafiozu sira ne'e. Nia dehan, nia hatene ona mafiozu sira ne'e. Tanba, nia iha dadus.

“Ha'u ko'alia tanba ha'u iha dadus. Ha'u la broker ba Marino Interprise. Ha'u la koñese  Marino Interprise. Ha'u ko'alia, tanba iha dokumentus notariadu nian hateten katak iha sosa no fa'an. Maibé, dokumentus ne'e mós ha'u agora analiza hela. Dokumentus ne'e, loos ka dokumentus siluman," MJ ne'e esplika.

Tuir Ministru, públiku fó sala ba MJ katak, MJ mak broker Marino Interprise. "Publiku agora hatene, Ministru Justisa mak sala, MJ sala ne'e buat hotu naksalak tiha ona. Ministru Justisa nunka. Ministru ida agora ne'e, la broker ema ida," nia tenik ho lian maka'as.

Defende An

Maski nune'e, molok eis Komandante em Xefi FALINTIL, Kay Rala Xanana Gusmão ‘revolta’ hasoru dezisaun tribunál no sobu lutu ne'ebé harii husi autoridade justisa no membru PNTL, hodi hale'u rai Marino Enterprise nian,  ba jornalista ho fiar an, Ministru Justisa deklara katak rai ne'e, Marino Enterprise nian.

“Rai ne'e Marino Enterprise nian. Rai ne'e Marino Enterprise sosa husi rai nain ida. Aktu ida sira halo sosa ho fa'an ne'e, legalizadu iha notariu,” deklara Manuel Cárceres da costa ba jornalista, loron hirak liubá, molok Xanana Gusmão sobu lutu iha Tersa (10/09/19).

Estudante universitariu ida, Marito da Costa ba tempotimor.com hatete, Ministru Justisa koko atu defende nia an hodi ameasa no akuza katak mosu prátika mafia iha Diresaun Nasionál Terras e Priopriedade (DNTP).

“Ohin Ministru Justisa hanesan ‘curhat’ fali ba média katak nia ne'e ema riku ida no la'ós Marino Interprise ninia broker. Mas, loron hirak liubá molok Xanana Gusmão ba sobu lutu iha Kaitehu, nia (MJ) dehan rai ne'e Marino Interprise ninian. Ida ne'ebé mak loos?” Marito husu.

Marito esklarese, públiku barak mak haree no rona bainhira Ministru Justisa halo intervista ho RTTL. “Se agora, Ministru Justisa defende an, oinsá ho ninia deklarasaun iha TV, ne'ebé ema edit no públiku fahe tutan tun sa'e iha handphone?” Marito dehan.  

Tempotimor (Dili)- Komisaun Revizaun Orsamentu Jerál Estadu (KR-OJE) aprova orsamentu tokon rua resin ba Ministériu Koordenadór  ba Asuntu Ekonomiku (MKAE) ba tinan 2020.

"Ohin Ministériu Koordenadór ba Asuntu Ekonomiku (MKAE) aprezenta proposta orsamentu tinan 2020 nian, ne'ebé hetan apresiasaun pozitivu husi Komisaun Komite Revizaun Orsamentu (KKRO). Ne'e, hatudu rezultdu ne'ebé di'ak. Hein de'it faze tuir mai ba iha Parlamentu Nasionál," dehan Ministru Koordenadór ba Asuntu Ekonomiku interinu, Fidelis Leite Magalhães iha Ministériu Finansas, Kinta (12/09/19).

Nia dehan, orsamentu ne'ebé Governu preve ba MKAE hamutuk milioens rua resin. "Agora, sei iha diskusaun finál ne'ebé pur volta milioens rua resin (US$ 2 Milioens) no orsamentu adisionál ba tinan ida nian ho pakote $700.000," Fidelis Informa.

Ministru interinu ne'e mós halo estimasaun ba orsamentu ne'e.  Nia dehan, importante liu mak milioens US$ 1.5

"Diskusaun ne'ebé ohin ami aprezenta ne'e pur volta tokon rua resin. Maibé, ha'u rasik horikalan no ohin dadeer tetu no razoavel liu maximu milioens US$ 1.5 mak iha ne'ebá. Tantu, prepara adezaun Timor-Leste nian ba Organizasaun Mundial Komérsiu no prepara ba apoiu ne'ebé ita fó liuliu ba kapasitasaun iha seitor ekonomiku nian," nia esklarese.

Fidelis fiar katak, iha tinan oin MKAE sei servisu di'ak liután ho Kámara Komérsiu no Indústria Timor-Leste (CCI-TL), ba kapasitasaun seitor privadu.

Programa importante MKAE nian iha tinan 2020 nian, mak ba organizasaun mundiál  komérsiu, servisu hamutuk ho CCI-TL, kapasitasaun iha MKAE nia laran hodi eleva planu MKAE nian iha futuru.

Tempotimor (Dili) – Konsellu Ministru, Kuarta (11/09/19) rona aprezentasaun Ministru Reforma Lejizlativa Asuntu Parlamentár (MRLAP), Fidelis Magalhães Leite no Embaixadór Constâncio Pinto, kona-ba  proposta dezenvolvimentu kompaktu Timor-Leste ka Compact Development Team Timor-Leste (CDT-TL).

Ministru Estadu Konsellu Ministru Agio Pereira esplika, komponente husi projetu ne'e sei submete ba Millennium Challenge Corporation (MCC). Projetu ne'e rasik, atu kombate kiak no hasa'e kresimentu ekonomia nasionál.

"Rona mós aprezentasaun importante husi Ministru Reforma Lejizlativa Asuntu Parlamentár (MRLAP), Fidelis Magalhães Leite, nomós Embaixadór Constâncio Pinto kona-ba proposta rua ita hato'o no propoin setór rua kona-ba bee moos, drainajen, sanitasaun no dezenvolvimentu edukasaun sentru exelente tulun atu dezenvolve,"  informa Agio Pereira ba jornalista, Kuarta (11/09/19).

Nia dehan, projetu ida ne'e atu kombate ki'ak no hasa'e kresimentu ekonomia nasionál no komponente hanesan, fortalesimentu bee moos, saneamentu no dezminajen, edukasaun nutrisaun no rezolusaun husi disputa komersiál.

Tempotimor (Dili) – Konsellu Ministru fó poder ba Ministru Justisa (MJ), Manuel Cárceres da Costa hodi ba asina akordu entre Ministériu Justisa Timor-Leste ho Universidade Coimbra, Portugál.

"Konsellu Ministru fó poder tomak ba Ministru Justisa Manuel Cárceres da Costa ba selebra akordu ba estabelesimentu kooperasun akademika, sientifika no kultura, iha ambitu formasaun majistradu, defensór públiku no lisensiatura iha direitu Timor-Leste," dehan Ministru Estadu Konsellu Ministru, Agio Pereira iha Palásiu Governu, Kuarta (11/09/19).

Iha fatin hanesan, Ministru Justisa hatete tinan oin Ministériu Justisa haruka uluk pesoál  judisiál na'in ruanulu ba Portugál, inklui Juiz, Prokuradór no Defensór Públiku.

“Bele mós  advogadu privadu sira, hodi ba hasai kursu espesializada para bele aumenta sira nia matenek, depois mai halo servisu iha seitor judisiariu,” nia haktuir.

Tempotimor (Dili) – Kay Rala Xanana Gusmão, Kuarta (11/09/19) observa direta servisu kompañia China Harbour Timor, Lda ne'ebé produz britas ba konstrusaun Portu Tibar.

"Imi haree, agora loke ona. Sira servisu nafatin, ha'u iha ne'e katak horseik ha'u dehan tiha ona, se mak prende ha'u, ba de'it kaer. Mas, servisu labele para. Tanba, ne'e la'os ha'u nian. Ha'u mai defende de'it interese nasionál. Ha'u mai tiha ona iha ne'e," dehan Xanana Gusmão iha Tibar.

Lider nasionál ne'e husu Kompañia Marino Enterprise atu labele reklama rai ne'e Marino Enterprise nian. "Marino labele reklama rai ne'e nia avó ninian. Nia avó nia ruin la hakoi iha ne'e. Nia avó nia ruin la hakoi iha ne'e," Xanana afirma.

Xanana mós husu ona ba Sekretáriu Estadu Terras Propriedades kona-ba prosesu Kompañia Marino Enterprise sosa rai refere.

"Horseik, ha'u husu ona Sekretáriu Estadu Terras Propriedades atu hatene horbainhira mak nia sosa rai ne'e. Horbainhira mak nia sosa rai pedasuk oan ne'ebá. Se sosa rai pedasuk oan ne'ebá hodi hetan benefisiu. Benefisiu la'ós ida ne'e. Kompañia sira servisu ne'e fó servisu ba Timoroan," nia tenik.

Eis Prezidente RDTL ne'e mos dehan, konstrusaun portu ne'e fó servisu ba Timoroan sira. "Ho ema nia oan ida moris iha Maubisse. Iha tempu Indonézia,  nia  moris kapás loos, tanba ne'e mak horseik ha'u dehan, lahatene ema barak ne'ebé ohin loron kaer, hanesan kbi'it uitoan, lahatene tinan ruanulu ba kotuk ne'e sira vota ba independensia ka vota ba autonomia. Ida ne'e, mak perguntas ba ha'u tanba ne'e ita tenke haree interese nasionál  la'ós interese privadu fali," nia dehan.

Tempotimor (Dili) – Konsellu Ministru, Kuarta (11/09/19) aprova ona rezolusaun Governu nian kona-ba Kompozisaun Komité Previzaun Polítika (KKRP), ne'ebé aprezenta husi Ministra Finansas, Sara Lobo Brites.

"Konsellu Ministru aprova rezolusaun Governu nian, ne'ebé aprezenta husi Ministra Finansas, kona-ba definisaun husi Kompozisaun Komité  Revizaun Polítika, hanesan mós kriasaun husi Komité Revizaun Orsamentu Kapitál  Dezenvolvimentu, husi Komité Tékniku Kapitál  Dezenvolvimentu Kapitál Umanu," dehan Ministru Estadu Konsellu Ministru, Agio Pereira iha Palásiu Governu.

Ministru ne'e reforsa, husi aprovasaun ba rezolusaun Governu ne'e, bele ajuda Komité  Revizaun Polítika.

"Ho nune'e bele ajuda Komité Revizaun Polítika, iha nia servisu husi avaliasaun ba alokasaun estratejia, rekursu ho forma, atu atinje nia kompromisiu no objetivu sira, ne'ebé konsta iha dokumentu estratéjiku, no sai sasukat ba exibilidade husi planu ba tinan finanseiru ne'ebé  bele report filafali," Agio haktuir.

Darwin_Optic

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« April 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Tempo Timor Networks

Online Counter