Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili) – Membru Corpu Seguransa Pesoál (CSP) hamutuk ho Seguransa Sivíl iha Parlamentu Nasionál, prende sidadaun ho inisiál BSM ne'ebé lori tua tama iha areadora Parlamentu Nasionál  (PN), Segunda (25/10/19) maizumenus tuku 10.43 OTL.

"Regras PN nian komesa uluk kedas implementa. Regras ne'e permantente. Nune'e, ba sidadaun se de'it atu asesu iha PN, tenke iha pasa revista nomós hatudu ID card, inklui karreta privadu mós hetan autorizasaun mak bele tama iha PN," afirma membru Corpu Seguransa Pesoál (CSP) iha PN, Inspetór Polísia, Alexandrinho da Costa, Segunda (28/10/19).

Nia dehan, orgaun estadu ne'e importante. Tanba ne'e, sidadaun hotu-hotu tenke kumpri regras ne'ebé estabelese.

"Ohin ema ida mai husi munísipiu ne'ebé ami mós lahatene. Maibé, nia tama mai ho pasta. Entaun, iha ninia pasta laran ne'e iha serveja lata no butir. Ita ladún kontente ho atetude sidadaun hanesan ne'e. Tanba, PN ne'e la autoriza sasan hanesan ne'e bele tama iha PN," nia akresenta.

Tuir Alexandrinho, BSM dehan nia atu ba Komisaun C. Maibé, seguransa nia kompeténsia mak prende no haruka ba parte kompetente halo investigasaun.

"Atu ba ne'ebé de'it. Parte seguransa PN iha kompeténsia atu prende sasán ne'ebé proibisaun atu tama iha areadores PN no entrega ba Polísia Nasionál  Sientífika Investigasaun Kriminál  (PNSIK) hodi halo prosesu investigasaun," nia dehan.

Pesoál seguransa ne'e afirma, hahalok hanesan ne'e la'ós foin mak akontese. Nia dehan, tinan kotuk liubá, parte seguransa PN prende sasán sira ne'ebé proibisaun lori tama iha areadores PN.

Jornalista la konsege halo intervista ho BSM. Tanba, BSM iha ona karreta PNTL eskuadra Munísipiu Dili nian, hodi lori BSM ba submete prosesu investigasaun iha PNSIK.

Tempotimor (Dili) – Problema igualidade jéneru iha Ministériu Obras Públiku (MOP), sai preokupasaun deputada Veneranda Lemos Martins no Maria Barreto, iha audiénsia ho MOP, Salvador Pires hamutuk ho ninia komitiva, Segunda (25/10/19) iha Parlamentu Nasionál.

“Señor ministru nian komitiva tuur iha oin ne'e, ha'u triste tebetebes. Tanba, Timor-Leste ne'e, investe barak tebes ba asuntu igualidade jéneru no TL hato'o ninia relatóriu iha komíte CEDAW kada tinan. Maibé, ita boot zero kortadu atu haree ba asuntu jéneru," dehan deputada husi Bankada CNRT ne'e iha audiénsia.

Deputada ne'e dehan, nia preokupa tebes ho igualidade jéneru iha Ministériu Obras Públiku (MOP) nian. Tanba, durante audiénsia ho komisaun C, D, E, F iha salaun plenária PN ne'e, husi MOP nia komitiva maioria mak mane. Feto ida de'it.

"Ida ne'ebé tuur iha oin ne'e feto ida de'it. Seraké ita Timor-Leste ne'e laiha feto mak matenek atu partisipa iha Obras Públiku ninian? Ka asuntu Obras Públiku ne'e ba asuntu mane de'it? Feto kapasitadu ita boot hasai hotu tiha? Triste. Feto kapasitadu ita boot hasai hotu tiha husi ita boot nia gabinete no ministeriu," dehan membru Komisaun F ne'e.

Entretantu, deputada Maria Barreto husi bankada CNRT mós lamenta ho igualidade jéneru nian iha MOP, tanba relatóriu laiha feto mak hetan benefisiáriu ba obra sira.

"Implementasaun deklarasaun Maubessi ne'e, to'o iha ne'ebé ona? Oinsá ita boot nia koordenasaun ho Sekretária Estadu Igualidade no Inkluzaun (SEII). Ema na'in hira mak hetan benefísiu? Tanba, ha'u haree iha livru rua, ha'u  la hetan indikador husi feto mak sai benefísiu iha projetu sira," dehan Maria.

Tempotimor (Dili) – Iha posibilidade, Partidu Congreso Nacional Reconstrução Timorense (CNRT), lori Prezidente Repúblika (PR), Francisco Guterres Lú Olo ba tribunál. Tanba, viola membru Governu indijitadu na'in sia (9), nia direitu umanus.

"Desizaun Prezidente Repúblika nian ne'e foti tuir kompeténsia. Mas, kompeténsia ida ne'ebé bele kontrária ho konstituisaun, tanba direitu umanus. Ne'e, ema nia direitu. Ha'u tau ita boot iha ne'ebá, dehan ha'u la gosta o, ha'u hasai tiha o, nusa!" dehan Prezidente Bankada CNRT, Duarte Nunes ba tempotimor.com iha Parlamentu Nasionál (PN), Sesta (25/10/19).

Nia esplika, nu'udar nasaun ida, Timor-Leste mós iha tribunál. “Kuandu ema ne'e ita la satisfeitu, tanba direitu internasionál mós proteje ita, ne'ebé bele (ba tribunál)," dehan Duarte.

Duarte afirma, bainhira atu lori ba tribunál, presiza rona mós husi membru Governu indijitadu sira ne'ebé Prezidente Repúblika la fó pose. Nia dehan, tanba ema sira ne'e mak iha direitu.

Tempotimor (Dili) – Sosiedade sivíl iha Timor-Leste husu ba membru Governu daualu ne'ebé seidauk hetan pose, bele hakat tuir Xanana Gusmão nian ain fatin, ne'ebé deklara rejigna-an.

"Ba membru Governu na'in sia (9), ne'ebé la hetan posse husi Prezidente Repúblika (PR) Francisco Guterres Lú Olo, di'ak liu hola pozisaun ruma ka rejigna-an, hanesan ezemplu ne'ebé Xanana Gusmão hatudu tiha ona. Kuandu nia la simu pose, nia rejigna-an. Agora, Xanana bele halo, tanba saida mak sira seluk labele," dehan Diretór Ezekutivu Fongtil, Daniel Santos do Carmo iha CCD, Kinta (24/10/19).

Iha fatin hanesan, membru Asia Justice and Rigths (AJAR) Inocencio Xavier katak, CNRT tenke haree tuir KHUNTO ne'ebé troka ona nia membru Governu.

"CNRT tenke haree ba partidu KHUNTO ne'ebé troka ona lista ne'e. Tanba, lista pendente husi CNRT mak barak. Entaun, husu ba señor Xanana Gusmão, katak tenke iha paixaun atu substitui ona membru sira ne'e. Labele tan de'it ema na'in 9, sakrifika ema miliaun. Ida ne'e, labele," dehan Inocencio.

Tempotimor (Dili) – Deklarasaun Primeiru Ministru (PM) Taur Matan Ruak katak nia prontu atu hasoru Eleisaun Antesipada (EA), konvida opiniaun oioin husi deputadu iha Parlamentu Nasionál (PN).

“Eleisaun Antesipada? Ami (CNRT) ne'e esperensia tiha ona. Estetementu ne'e Primeiru Ministru mak halo. Intensaun saida? Ite boot sira husu ba Primeiru Ministru. Ne'ebé, ba CNRT di'ak hela,” hatete Prezidente Bankada CNRT, Duarte Nunes iha Parlamentu Nasionál, Kuarta (23/10/19).

Iha sorin balun, Deputadu KHUNTO António Verdial katak atu ba fali eleisaun antisipada, di'ak liu lee filafali Konstituisaun RDTL.

"Estatementu balun ne'ebé hakarak Eleisaun Antesipada, ha'u atu hatete katak, di'ak liu ita lee no haree konstituisaun, hala'o servisu tuir Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste (K-RDTL), haruka,"  dehan Verdial.

Tempotimor (Dili) – Deputadu AMP, Sabino Soares ‘Guntur’ konsidera Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú-Olo ukun ho autoritáriu, maski Timor-Leste adota sistema demokrasia.

Guntur hatete lia hirak ne'e, relasiona ho membru Governu indijitadu na'in 9, ne'ebé to'o agora seidauk hetan tomada pose husi Prezidente Repúblika.

“Membru Governu indijitadu na'in 9, hetan kondenasaun husi Prezidente Repúblika. Maski Tribunál Rekursu anunsiu katak membru Governu indijitadu sira ne'e laiha kazu,” hatete Guntur iha Parlamentu Nasionál, Kuarta (23/10/19).

Alende ne'e, deputadu Duarte Nunes husi Bankada CNRT katak bainhira Prezidente Repúblika la fó razaun kona-ba membru Governu indijitadu ne'ebé to'o agora seidauk hetan pose, CNRT sei mantein lista ne'ebé iha.

"Ami hein prezidente fó nia sala para ami troka. Sei ami tau ita boot sira iha fatin ida, tanba de'it PR la gosta ema ne'e, atu troka ne'e la justu. Tan ne'e, CNRT sei mantein to'o tinan 10 mós di'ak, tanba ema ne'e mós direitu iha," nia tenik.

Tempotimor (Dili) – Maski kada tinan, Parlamentu Nasionál (PN) aprova Orsamentu Jerál Estadu (OJE), maibé povu halerik nafatin kona-ba dezenvolvimentu. Povu barak, liuliu iha área rurál seidauk sente dezenvolvimentu mosu iha sira-nia leet.

"Ha'u hanoin, parte ida sira iha razaun. Maibé, parte ida mós laiha karik. Tanba, ita iha Orsamentu Jerál Estadu, ne'ebé kada tinan ita halo implementa. Liuliu, orsamentu la'o hela. Ne'ebé, naturalmente atividade la'o," dehan Primeiru Ministru Taur Matan Ruak iha Palásiu Prezidensiál Bairru-pite, Tersa (22/10/19).

Xefe Governu ne'e afirma, atividade dezenvolvimentu iha rai laran la'o hela. Nia mós halo komparasaun kona-ba kresimentu ekonomia ne'ebé iha tinan 2019 sa'e, kompara ho tinan kotuk.

"Se ita boot sira (jornalista) kompara 2019 ho 2018 no 2018 ho 2017, kompletamente iha mudansa. Ita boot sira haree prozesaun agora kresimentu (ekonomia) ba 2019 ne'e, pursentu 5.1," Taur afirma.

Nia dehan, iha 2018 no 2017 resesaun ekonomia iha pursente 3.5. “Entaun dehan atividade la la'o ne'e oinsá? Ha'u hanoin la'o ho di'ak," nia tenik.

Tempotimor (Dili) – Deputadu Bankada oposizaun FRETILIN, Joaquim Do Santos ‘Borluli’ hatete halo polítika labele hanoin pragmatizmu no deskontente, fahe kargu ba malu. Maibé, presiza halo polítika ida ne'ebé, interese ba ema hotu-hotu.

Deputadu ne'e subliña, iha estrutura VIII Governu, KHUNTO mós iha posizaun ida husi AMP no okupa mós iha kargu balun hanesan MSSI, MTK no iha tan diresaun balun.

"KHUNTO, labele hanoin atu kaer hotu kedan estrutura Governu nian, no labele halo polítika tanba  laran moras. Maibé, halo polítika tenke iha konsensus eleitorál ne'ebé hetan husi povu," espera deputadu Joaquim ‘Borluli’ iha Parlamentu Nasionál, Tersa (22/10/19).

Nia dehan, VIII Governu nia benefisiu la'ós ba AMP. Maibé, benefisiu ne'e ba povu. So ke povu mak seidauk sente benefisiu ne'e.

"Halo polítika labele la kontente ho ita nia desejos ne'ebé la hetan kargu. Ne'e la'ós polítika. Maibé, ne'e pragmatizmu. Tuir loloos, ema sira pragmatiku ne'e lalika mai halo polítika iha Parlamentu Nasionál. Pragmatiku ne'e, ba fa'an modo iha merkadu de'it. Mai iha Parlamentu Nasionál ne'e so ema rasionál. Hanoin ba estadu tomak," dehan Borluli.

Nia espera, VIII Governu ne'e importante mak kumpri komprimisiu eleitorál komum nian, ne'ebé  atu harii kampu traballu iha tinan lima nia laran ne'e. Loloos KHUNTO ko'alia ba asuntu ne'e.

"Hanesan Partidu FRETILIN la kontente kuandu partidu aliadu sira hamutuk hetan tiha votus depois mai fahe kadeira ba malu. Balun kontente i balun la kontente. Pois, dalan klaran sobu malu. Ne'e ladún di'ak. Tanba, vitima ne'e povu," afirma Borluli.

Nia dehan, atu ukun presiza hanoin rasionál. Povu nia interese ne'e importante. Partidu polítiku ne'e hanesan instrumentu hodi reprezenta aspirasaun povu nian, hodi mai foti desizaun polítika nian.

“Ha'u ko'alia la defende ba individu no grupu. Maibé, halo polítika para defende konseitu estadu ou konsensia aspirasaun povu nian komum," nia esklarese.

Tempotimor (Dili) – Konsellu Diretiva-Aliansa Mudansa ba Progresu (KD-AMP), seidauk iha hanoin atu ba Eleisaun Antesipada (EA), bainhira polémika membru Governu na'in 9, seidauk rezolve.  

“Deklarasaun Primeiru Ministru Taur Matan Ruak kona-ba ida ne'e, dala ruma faze ida atu hatán de'it ba deklarasaun KHUNTO iha Parlamentu Nasionál. Tanba, AMP seidauk iha diskusaun, seidauk tuur hamutuk hodi hanoin problema to'o boot, hanesan Eleisaun Antesipada,” hatete Deputadu CNRT, Duarte Nunes iha Parlamentu Nasionál, Tersa (22/10/19).

Molok ne'e, remata hasoru malu ho Prezidente Repúblika iha Palásiu  Prezidensiál, Bairru-Pite, Dili, Tersa, PM Taur Matan Ruak ba jornalista katak, nia prontu atu ba Eleisaun Antesipada, bainhira polémika kona-ba membru Governu na'in 9 labele rezolve.

Duarte hatete, AMP seidauk iha hanoin to'o iha Eleisaun Antesipada. Maibé, nia dehan, AMP tenta atu rezolve polémika membru Governu na'in 9, ne'ebé la hetan pose husi Prezidente Repúblika.

"Ami AMP seidauk ko'alia, ami iha ona intensaun atu haree took problema ne'ebé sira ezije ne'e to'o iha ne'ebé. Karik, loron ida ami mós bele hola desizaun hamutuk. Karik iha intensaun hamutuk, para atu hato'o lista foun karik. Ami bele ko'alia para PM bele hato'o lista foun," dehan Duarte.

Nia dehan, AMP sei hola desizaun ba deklarasaun deputadu KHUNTO nian, ne'ebé provoka PM hasai deklarasaun kona-ba Eleisaun Antesipada.

"Tanba iha bankada, ida ne'ebé ami hakarak, ami bele hato'o. Ne'ebé, ami sei tenta ko'alia desizaun saida mak ami hola kona-ba deklarasaun deputada Olinda Guterres nian, depois PM hasai estatementu ida ne'e. Ne'ebé, ida ne'e sei parsiál husi AMP, seidauk anivél AMP," deputadu ne'e afirma.

Tempotimor (Dili) – Primeiru Ministru (PM), Taur Matan Ruak ne'ebé lidera Governu Konstitusionál Daualu, rezeita totál deklarasaun husi deputadu KHUNTO ne’ebé hatete Governu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) benefisiu de’it Partidu Liberta Povu (PLP).

Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« April 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Tempo Timor Networks

Online Counter