Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili) – Deputada Maria Angelica Rangel husi Komisaun C Parlamentu Nasionál hatete, nia sei la aprova livru 2 husi aprezentasaun OJE 2020, tanba la reflete ho planu no programa.

"Ami sei la aprova livru 2, tanba la reflete ho programa no planu," dehan deputada Maria Angelica Rangel iha ninia intervensaun ba aprezentasaun OJE 2020 loron daruak nian iha Parlamentu Nasionál, Tersa (03/12/19).

Nia relata, iha Komisaun C vota kontra iha 4. Tanba, ho pozisaun katak, kuandu inskonstitusionál ba legalidade sira ne'e, tenke haruka filafali ba governu atu hadi'a.

Angelica afirma, kuandu OJE 2020 la kumpri rekezitus formais, presiza para governu hadi'a tiha lai.

Tempotimor (Dili) – Primeiru Ministru (PM) Taur Matan Ruak hatete, nia kontente ho Orsamentu Jerál  Estadu (OJE) ba tinan 2020 ne'ebé montante boot. Tanba, tuir PM, iha modelu dezenvolvimentu barak ne'ebé governu atu alkansa.

"Hau kontente liután, iha tinan ida ne'e ita debate orsamentu barak. Tanba, iha dokumentu komisaun C nian ne'ebé hatete, ita investe ba ema di'ak-liu duke investe ba alkatraun. Tan ida ne'e, ha'u kontente," dehan Taur Matan Ruak iha Parlamentu Nasionál hafoin diskusaun OJE ba loron daruak, Tersa (03/12/19).

Taur afirma, nia kontente loos tanba Parlamentu Nasionál bele apoiu programa sira ne'ebé presiza tau atensaun ba parte ambiente. Liuliu, dezenvolvimentu sira ne'ebé provoka polusaun, hanesan petrolífeiru.

Xefe Goveru ne'e akresenta, iha dokumentu balun sei presiza debate kle'an liután, hodi rumu saida mak bele toma atu ba dezenvolvimentu nasaun nian.

Nia relata, OJE 2020 governu entrega ona ba Parlamentu Nasionál. Tanba ne'e, desizaun saida dei't mak PN foti, governu prontu atu apoiu.

Tempotimor (Dili)-Pesimista ba programa governu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) hodi kria kampu serbisu 60.000 da’et ba fatin-fatin. Opozisaun konsidera programa ne’e hela de’it iha AMP sira-nia ibun-tutun hodi hakmumuk kada tinan.

Tempotimor (Dili) – Primeiru Ministru Taur Matan Ruak afirma, Membru Governu (MG) inkompletu, la impede prosesu dezenvolvimentu ekonomia iha rai-laran.

Deklarasaun Xefi Governu ne'e, hanesan hafera opiniaun deputadu balu husi bankada AMP iha Parlamentu Nasionál (PN), ne'ebé durante ne'e kestiona katak Membru Governu (MG) inkompletu, halo impedementu ba prosesu dezenvolvimentu.

"Maski iha obstáklu barak, ne’ebé governu hasoru no difikuldade sira ne’ebé mosu tanba formasaun governu nian seidauk kompleta. Kuadru  ida ne’e, la impede rekoperasaun graduál husi ita-nia ekonomia atu to’o ba nivel kresimentu, ne’ebé rejista ona to’o tinan 2016," dehan Primeiru Ministru Taur Matan Ruak iha ninia deskursu, bainhira aprezenta OJE 2020 iha Parlamentu Nasionál, Segunda (02/12/19).

Taur afirma, durante tinan 2019, ekonomia hatudu ona sinál rekoperasaun no aselerasaun, ne’ebé bele haree momoos.

“Krezimentu ne’ebé forte husi produtu internu brutu, la’ós-Petrolíferu, ne’ebé daudaun ne’e kalkula ba %5,1. Fó mai ita  konfiansa no espetativa ne’ebé boot atu bele alkansa iha tinan 2020. Kresimentu ekonómiku ida hamutuk %7,2 atu kumpri hotu kompromisu ne’ebé governu asume ona ba povu no ba Parlamentu Nasionál, liuhusi ninia programa,” Taur esplika. 

Iha parte seluk, tuir PM Taur relata, estabilidade polítika no sosiál ne’ebé governu promove ona, to’o oras ne’e, dudu ona kresimentu atividade husi ekonomia nasionál, no sei permite, iha futuru,  hadi’a ba beibeik kondisaun moris ita-nia povu nian, ne’ebé hatudu ona iha  retornu  ba  konsumu  família, ne’ebé  tenke rejista kresimentu ida besik %3  iha tinan 2020, hodi kontribui ba redusaun ida ne’ebé signifikativu ba taxa pobreza, tinan ne’e, ba %31,8, ne’ebé reprezenta menus pontu persentuál sanulu, bainhira kompara ho tinan fiskál 2014.

"Rezultadu  sira-ne’ebé enkoraja ita ne’e, la’ós de’it méritu ka konkista governu nian de’it, maibé  ema hotu nian ne'ebé iha tinan ida ho balu nia laran ne’e, sei kontribui ba pás no estabilidade polítika no sosiál iha ita-nia país,” nia tenik.

Tempotimor (Dili) – Iha Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020 ne'ebé governu prevee billaun $1.950, sei kobre programa importante hamutuk 137, sub programa 482 no atividade hamutuk 1.957.

“Aprovasaun orsamentál ba tinan fiskál 2020 nian, sei reprezenta pasu ida tan atu moderniza jestaun finansas públika hodi estabelese ligasaun direta ida entre plenamentu estratéjiku ba tinan naruk no tinan badak, ne'ebé fahe ba programa anuál 137, sub programa 482 no atividade iha 1.957," afirma PM Taur Matan Ruak, bainhira aprezenta OJE tinan fiskál 2020 ba PN, Segunda (02/12/19).

Ezersísiu ida ne'e, tuir PM Taur, sei abranje entidade públiku, ministériu, organizasaun no instituisoens autónomu 86, ne'ebé integra iha universu estadu nian.

"Entidade sira ne'e, sei asume responsabilidade importante iha implementasaun no avaliasaun dezempeñu husi projetu sosiál hamutuk 29, projeitu ekonómiku 23, projeitu kona-ba infraestrutura hamutuk 44, projeitu husi instituisaun nasionál hamutuk 41," Taur esplika.

Nia dehan, husi projetu hirak ne'e sei loke oportunidade ba forma foun, no promisor ida husi debate orsamentu, hodi substitui ba debate orsamentál ne'ebé define ona iha rúbrika kada programa sira iha debate orsamentál tinan fiskál 2020 nian no objetivu hirak ne'e, atu fó benefísiu ba sidadaun sira no ba ekonomia.

Tempotimor (Dili) – Primeiru Ministru Taur Matan Ruak deklara, governu nafatin sai makina ba kresimentu ekonomiku no sai mós responsabilidade ba garantia justisa, inkluzaun paz i toleransia.

"Konsiderasaun ba responsablidade oioin ne'ebé estadu asume, liuliu iha planu sosiál, governu labele ignora nia obrigasaun, hodi fó nia kontinuidade ba ezekusaun planu estratéjiku 2011-2030, atu dezenvolve Dezenvolvimentu sustentavel," deklara Primeiru Ministru Taur Matan Ruak, antes hahú diskusaun OJE ba tinan 2020 nian, iha Parlamentu Nasionál, Segunda (02/12/19).

Taur afirma, espera tulun husi ema hotu ba governu ida ne'e no governu ne'ebé sei tuir mai, par bele transforma patria doben ba pais ida ne'ebé modernu, riku, forte no seguru ne'ebé bele oferese oportunidade ba ema hotu hanesan.

Nia relata, metas hirak ne'e prevee iha programa governu, ho komprimisiu klaru ne'ebé ho sidadaun sira kontinua dudu, atu konkretiza objetivu nasionál hodi liberta povu husi kiak no hamlaha.

PM Taur dehan, iha konkretiza objetivu nasionál ne'e, fundamenta tebes atu bele asegura unidade povu nian no lori prosperiedade ba patria.

Molok hato'o ninia deskursu iha Plenaria Debate Orsamentu Jerál Estadu (OJE) ba tinan fiskál 2020, PM Taur Matan Ruak to'o iha Parlamentu Nasionál hetan akompanamentu husi Ministru Prezidente Konsellu Ministru (MPKM), Hermenegildo Agusto Pereira Cabral no Ministru Reforma Lejizlativa no Asuntu Parlamentar (MRLAP), Fidelis Leite Magalhães.

PM Taur Matan Ruak to'o iha PN maizumenus tuku 09.18 OTL.

Tempotimor (Dili)-Governu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) ne’ebé lidera husi Primeiru Ministru Taur Matan Ruak halo hikas promesa atu loke kampu serbisu 60.00 ba joven sira.

Tempotimor (Dili) – Bankada Congresu Nasionál Rekonstrusaun Timorense (CNRT) iha ona pontu ida atu haree kona-ba Orsamentu Jerál Estadu (OJE) tinan fiskál 2020 nian, razoabilidade ba povu no nasaun. Tanba ne'e, iha prosesu diskusaun no debate mak sei esplika.

"OJE tinan fiskál 2020 nian ne'ebé governu lori mai billaun $1.950 ne'e depende ba dinámika debate nian. Tanba, antes ne'e CNRT dehan atu redúz OJE 2020 husi billaun $1.950 ba billaun $1,3. Ida ne'e diskusaun liu ona. Maibé, ita haree oinsá mak orsamentu bele razoavél," dehan deputadu CNRT, Patrocino dos Reis iha Parlamentu Nasionál (PN), Sesta (29/11/19)

Deputadu ne'e afirma, orsamentu ne'ebé iha importante razoavél no liga ba kapasidade ezekusaun governu nian, liga interese povu nian no funsionamentu mákina do estadu. Tanba ne'e, tenke razoavél. Tanba ein prinsípiu orsamentu ne'e tenke di'ak ba estadu, nasaun no povu," subliña Patrocino.

Alende ne'e, jornalista sira konfirma deklarasaun CNRT nian kona-ba atu vota kontra OJE 2020 nian, maibé deputadu Patrocino dos Reis dehan katak, iha prosesu debate mak haree.

Tempotimor (Dili) – Prezidente Repubilka (PR), ba dala rua, deklara ona veta ba Dekretu Nú. 11/V loron 26 Novembru 2019, kona-ba Lei Atividade Petrolífeiru-Lei Fundu Petrolífeiru (LAP-LFP).

Antes ne'e, iha loron 29 Agusto 2019 liubá, PR mós deklara veta ba Dekretu Nú. 9/V, kona-ba LAP-LFP. Hoi da ne'e, Dekretu Lei kona-ba LAP-LFP, konsidera inkonstitusionál nafatin.

“Veta ne'ebé PR deklara, konstitusionalidade mak permiti bainhira PR haree buat ruma ba diploma ne'ebé mai husi PN no Governu,” hatete Prezidente Tribunál Rekursu (PTR), Deolindo dos Santos iha Igreja Katedrál Dili bainhira partisipa misa agradesimentu ba komemorasaun loron Proklamasaun Independénsia Timor-Leste ba dala 44, Kuarta (27/11/19).

Tuir Deolindo, dala barak públiku kestiona kona-ba prosesu ne'e. “Iha parte primeiru, PR husu TR atu halo investigasaun preventiva ba LAP-LFP. Depois, iha segunda vez mós nune'e? Atu dehan de'it, ne'e konstituisionalidade mak permite ida ne'e. Tanba ne'e, laiha problema ruma, bainhira sua exelénsia Prezidente Repúblika haree buat ruma, ba diploma ne'ebé mai husi Parlamentu Nasionál (PN) ka Governu," nia esplika.

Maski nune'e, deklarasaun veta ba Dekretu Nú. 11/V loron 26 Novembru 2019, TR seidauk simu. "Veto PR nian ba Lei Atividade Petrolífeiru no Lei Fundu Petrolífeiru (LAP-LFP), ami seidauk simu kona-ba ida ne'e," afirma Deolindo.

Tempotimor (Dili) – Oráriu debate Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020 Segunda (25/11/19), adia ba Tersa (26/11/19). Tuir Deputadu Luis Roberto, adia oráriu ne'e relasaun ho deputadu Bankada UDT, Gilman dos Santos, ne'ebé hakotu iis iha HNGV, Segunda dadeersan.

"Ohin tuir loloos atu debate OJE 2020. Maibé, tanbá ami nia maluk Gilman nia mate. Ami tenke suspende filafali ba aban. Ohin loron, ami sei prepara an hodi ba vizita nia isin mate iha nia rezidénsia," dehan Deputadu Bankada KHUNTO ne'e ba Tempotimor iha Parlamentu Nasionál, Segunda (25/11/19).

Luis dehan, Gilman nu'udar belun ne'ebé di'ak tebes, durante ne'e servisu hamutuk iha tinan ida ho balun, iha Parlamentu Nasionál.

"Ami sente lakon belun diak ida. Nia moras saida, ami mos lahatene. Matebian nunka hatete nia moras saida. Triste tebes. Ohin dadeer rona katak nia mate ona," Luis dehan.

Observasaun hatudu, deputadu sira iha Parlamentu Nasionál ho laran triste husik hela sira nia knaar fatin. La hanesan atividade baibain.

Tuir data fixu, Segunda (25/11/19) ohin, Parlamentu Nasionál hahú debate OJE 2020 to'o Kinta (12/12/19). Maibé, ho situasaun tristeza ne'e, debate OJE 2020 adia fali ba Tersa (26/11/19) aban.

Darwin_Optic

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« April 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Tempo Timor Networks

Online Counter