“Ha’u sei halo agresivamente, ha’u sei hamoe, ha’u ba reuniaun ruma governu nian, mak ha’u haree sira tau bee husi (rai) liur nian, ha’u sei hase kedas iha ne'ebá”, deklara Horta iha Fatuhada, kinta (12/08).
Tanba, produtu nasionál ne'e, sai hanesan orgullu ida ba Governu atu konsiente responsabilidade ida ne'e atubele utiliza Bee-Gota, liliu fornese ba FALINTIL-forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) no Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) tanba sira presiza saúde di’ak.
Husu ba Governu no Parlamentu Nasionál tenke halo lejislasaun atu proteje produtu nasionál sira, hodi halakon produtu importadór.
“Importadu la devia, Governu labele proive, tanba ne'e komersiu livre, ita hakarak tama ASEAN, mais se produtu mai hosi liur, tau impostu, produtu nasionál o la tau impostu, o ajuda konta eletrisidade, ajuda ho jurus bankáriua nian karik presiza nia tenke kaman labele todan liu fali”, dehan Horta.
Razaun hirak ne'e, iha loron kinta (12/80), Horta deside hala'o vizita kortezia ba kompaña produsun Be-Gota iha Fatuhada, tanba antes ne'e hala'o ona vizita ba fatin agrikultor liliu produsaun ne'ebé produs husi timoroan sira.
“Ha’u mai iha ne'e, hanesan ha’u ba iha fatin balu ona, purzemplu ha’u ba supermerkadu iha Fatuhada, loja Mei Mart ne'e, buka sasán. Ha’u tama sempre iha loja agrikultór nian. Ha’u ba mós merkadu Lesidere, Tabessi, no Merkadu Baukau, nomós (merkadu) besik iha Gleno ne'eba, Railaku, fatin sria ne'e, buka produtu nasionál”, dehan nia.
Haree ba kompaña Gota ne'ebé mós produs produtu nasionál ho kualidade di’ak, dalaruma haree hakfodak, tanba timoroan sira ne'ebé membru Governu, Deputadu, Intelektuál, Akademista sira, se iha sentidu orgullu, lolos tenke iha responsabilidade atu promove produtu nasionál ida ne'e tanba iha rai hothotu mós halo ida ne'e.
Durante ne'e, seidauk haree Prezidente Amériak promove produtu Xina ka produtu Indonézia, nomós seidauk haree Primeiru Ministru Austrália nian buka mak produdu Indonézia ka supermi atu-hán.
Jerente Kompaña Be-Gota, Mario Martino da Silva hatete, preokupa ho importasaun bee husi nasaun vizinu sira tanba prezudika sira-nia produtu.
Maske, dadauk kompaña ho produtu Gota hakarak duni atu hatudu ba mundu katak Timor-Leste bele produs rasik bee atu konsumu, maibé situasaun ne'ebe tenke hasoru agora dadauk mak problema importasaun bee-moos.
“Ko’alia kona-bá (Bee) kopu, pursentu ualunolu (%80), kobre ona iha Munisípiu tomak, só iha naton ida boot liu ne'e ita sedauk to'o %20, tanba importasaun maka’as teb-tebes iha nasaun”, dehan nia. (*)