Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili) – Ministru Administrasaun Estatál (MAE), Jose Abilio Caitano rekoñese iha ona reuniaun no prosesu ona atu halo atendementu ba dezastre ne'ebé akontese iha Munisípiu  Bobonaro, Likisa, Ermera no Aileu ho lalais no iha tempu badak nia laran.

Reuniaun ne'e hahú ona iha Kinta, semana kotuk antes lori ba konsellu ministru. Enkontru entre Ministériu Solidariedade Sosiál Inkluzaun (MSSI), Ministériu Interiór (MI), Sekretáriu  Estadu Protesaun Sivíl (SEPS) no administradór munisípiu haat (4).

"Ami simu ona relatóriu inisiál husi munisípiu haat ne'ebé hetan dezastre anin boot no ahi han uma,” MAE ne'e dehan Palásiu Governu, Segunda (14/10/19).

Informasaun ne'ebé nia sumu hatete katak, iha Munisípiu Bobonaru, impaktu husi anin boot estraga komunidade nia uma kakuluk, inklui mós eskola ida no kapela ida.

José relata, iha Munisípiu Likisa anin sobu uma no ahi han plantasaun kafe. Maibé, sidauk iha totál  loloos. Entaun, preparasaun ba atendementu la'o dadauk no hein mós relatóriu loloos.

Iha Munisípiu Ermera, tuir MAE, ahi han uma no anin sobu uma hamutuk 296 i ahi han mós kintál  kafe hamutuk 100 hektares no iha Munisípiu Aileu, anin sobu uma hamutuk 29 no ahi han uma hamutuk hitu.

"Relasiona ho kasus hirak ne'e, Primeiru Ministru bolu ami atu oinsá para tuur hamutuk filafali hodi aprezenta buat ruma, para Governu bele foti asaun hodi halo atende lalais komunidade sira ne'ebé  hetan dezastre," tenik José.

Tempotimor (Dili) – Bankada Uniaun Demokrátiku Timorense no Frente Mudansa (UDT/FM)  iha Parlamentu Nasionál (PN) husu autorizasaun Parlamentu Nasionál (PN) hodi kada deputadu no deputada sira, apoiu foos saku rua ba vítima inséndiu ne'ebé akontese iha Munisípiu Ermera.

"Ita seidauk fó atensaun másimu ba vitima sira iha inséndiu ne'e. Ha'u mós preokupa tebes. Ha'u  husu, se bele karik ita deputadu sira mós bele kontribui foos saku ida ka rua kada deputadu, hodi apoiu ita nia maun alin sira ne'ebé sofre husi dezastre naturais," dehan deputadu UDT/FM, Gilman Exposto iha plenária PN, Segunda (14/10/19).

Hatan ba deklarasaun ne'e, Prezidente Parlamentu Nasional (PPN) Arão Noé de Jesus da Costa Amarál katak sei lori ba reuniaun lideres bankada hafoin deside.

"Ida ne'e mós hanoin di'ak ida. Entaun, ami sei lori asuntu ne'e ba reuniaun lideres bankada iha Kinta mai agora. Depois, ami sei deside opsaun saida mak Parlamentu Nasionál bele hola ho kualidade ajudus umanitáriu," tenik Arão Noé.

Alende ne'e, PPN  ne'e mós husu ba Governu atu tau atensaun sériu hodi fó apoiu ba vítima husi inséndiu ne'e rasik.

Tempotimor (Dili) –  Koordenador Gabinete Apoiu Sosiedade Sivíl (GASS), Filipe da Costa afirma, GASS sei hapara ajuda ba konstrusaun igreja foun iha 2020.

“Ba tinan 2020, sei la iha fundus ba projetu foun igreja nian. Tanba projetu konstrusaun igreja nian dadaun ne'e, sidauk remata. Entaun, nafatin kontinua konstrusaun to'o tinan oin,” Filipe informa iha Palásiu Governu, Segunda (14/10/19).

Tuir Filipe, fundus ne'ebé  atu halo konstrusaun igreja foun Governu transfer tiha ona ba Konferensia Episkopal. Ne'ebé, nia dehan tan, ba tinan 2020, GASS so tau dei't osan uitoan ba konstrusaun igreja hirak ne'ebé mak seidauk remata.

"Relasiona ho fundus ba konstrusaun igreja, ezekuta iha parte rua. GASS fó ona uluk %40 ba implementa. Depois entrega tiha relatóriu, hafoin fó tan %60 atu ezekuta tan ba oin. Maibé, ate agora husi projetu igrjea hirak ne'e, sira sidauk entrega relatoriu ba %40 nian," tenik Filipe.

Nia subliña, iha tinan 2019 GASS hetan orsamentu hamutuk besik millaun $6 no iha orsamentu ne'e aloka ba organizasaun sosiedade sivíl ho montante $300 mill resin, organizasaun rezistensia millaun $1.5 no Sentru Nasional Chega millaun $1.5 no restu ne'e ba organizasaun relijiozu sira.

"Tuir envelope fiskál ba tinan 2020 GASS nian ho montante millaun $7. Fundus ne'e atu halo kontinuasaun ba konstrusaun igreja ne'ebé seidauk remata nomos balun fó apoiu ba servisu organizasaun sosiedade sivíl nian," Filipe dehan.

Tempotimor (Dili) – Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Arão Noé de Jesus da Costa Amarál  husu ba Komisaun A atu aselera prosesu Lei Anti Korrupsaun (LAK), tanba lei seluk hein hela atu deskute, tanba importante mós.

"Ha'u hakarak aselera prosesu ne'e. Maibé, husi sira (komisaun A) katak iha prosesu barak mak presiza aumenta. Hanesan deklarasaun de bens no informasaun ikus mak dehan, formula hotu sira ne'e bele to'o artigu atus ida resin," dehan Prezidente Parlamentu Nasionál ne'e iha PN, Segunda (14/10/19).

Nia mós akresenta, lei ne'e rasik nia inisiál iha artigu 30 resin.

"Lei nia ne'e nia inisiál hahú ho artigu tolunulu resin de'it. Maibé, agora formaliza hotu ne'e liu artigu 100 resin. Ne'e signifika katak lei foun tebes. Mas, ami hein komisaun A bele aselera prosesu ne'e.  Tanba, ita iha lei sira seluk ne'ebé hein hela tanba lei seluk mós prioridade," dehan Arão.

Nia espera, iha tinan oin PN bele konklui Lei Anti Korrupsaun nian, hodi nune'e fó dalan ba rekursu umanu iha área judisiál ninian, nune'e bele alarga tribunál sira iha munisípiu ne'ebé iha haat maibé bele aumenta ba lima ka neen tuir nesesidade.

Tempotimor (Dili) – Bankada PLP lamenta ho polítika ONG Plan Internasionál (PI) ne'ebé prepara joven feto sira, atu hola parte iha orgaun estadu nian iha oras balun nia laran.

"PLAN Internasionál prepara ona la'ós model hanesan ne'e. Viola regras hotu, buka saida iha ne'e? Plan Internasionál ne'e organizasaun ida, Parlamentu Nasionál iha juventude, Juventude Parlamentar. Agora, ita ema mai ida-idak, ita mai halo orgaun ida ne'e, parte ida ita dignifika estadu, maibé parte ida ladi'ak, nu'udar estadu direitu demokrátiku," dehan Deputadu PLP, Francisco Vasconcelhos iha plenária bainhira Mália da Costa hola pozisaun nu'udar deputada PD, durante oras ida nia laran, Segunda (14/10/19).

Deputadu ne'e la konkorda ho átu ne'ebé mak Plan Internasionál halo. "Ha'u la konkorda ho átu ne'e. Ita labele buka popularidade, depois ita viola regras hotu, ita nia preparasaun ba ita nia joven sira la'ós ho maneira sira hanesan ne'e,” deputadu hatete.

Iha fatin hanesan, deputada Josefa Soares katak hakarak atu dignifika estadu tenke iha regras.

"Ita hakarak atu dignifika estadu ne'e la'ós ho maneira sira hanesan ne'e. Hakarak halo tratamentu bainhira ema, sim señor, Parlamentu Nasionál bele konsede fatin seluk, para sai hanesan treinamentu. Maibé, la'ós iha plenária soberanu ida ne'e. Se ita hakarak dignifika estadu ne'e tenke tuir regras. La'ós ONG ida mai fali iha ne'e no hakat liu fali. Ida ne'e labele," hatete Josefa.

Hatan ba kestaun ne'e Prezidente Parlamentu Nasional (PPN) Arão Noé de Jesus da Costa Amaral katak, asaun ne'e soe ona ba lidera bankada, maibé Laiha pronunsia ruma kona-ba prezensa alin Mália.

"Iha dia 11 Outubru, loron mundiál labarik feto sira. Tanba ne'e, asaun ne'e hahú kedas iha semana kotuk, PR nia halo, PM mós halo, inklui membru Governu balun halo ona.  Tanba ne'e, ohin molok alin ne'e tama mai, ha'u soe ona ba lideres bankada sira. Maibé, laiha pronunsia entaun ita fó alin ne'e mai hola pozisaun hanesan Prezidente Bankada (PD)," dehan PPN Arão.

Tempotimor (Dili) – Iha tempu besik, Konsellu Ministru sei deside Prezidente Rejiaun Administrativa Espesiál Oe-Cusse Ambeno (RAEOA) no Zona Espesiál Ekonomia Sosiál  Merkadu (ZEESM) foun.

"Governu preparadu. Prontu. So kestaun tempu de'it. Ne'e duni, tempu badak mai Konsellu Ministru sei deside kona-ba prezidente foun RAEOA-ZEESM Oe-Cusse. Tanba ne'e, públiku hein lai. La kleur tan públiku sei hatene se mak Konsellu Ministru deside," dehan portavóz Governu, Merício Juvenal dos Reis 'Akara' iha PN, Segunda (14/10/19).

Nia mós promete katak Governu sei la viola tempu ne'ebé mak Governu iha, hodi nomeia Prezidente foun RAEOA-ZEESM.

"Ami fiar katak Governu sei la viola tempu ne'ebé mak Governu iha, tanba nee husu ba públiku pasiénsia oituan," dehan Akara.

Nia dehan, lideransa ne'ebé atu lidera RAEOA-ZEESM ne'e Primeiru Ministru nia kompeténsia, tanba ne'e PM mak sei ko'alia.

"Lider iha ona ka seidauk, ne'e kompeténsia PM nian. Ha'u labele ko'alia hodi PM nia naran. Tanba lider ne'e husi ne'ebé ne'e kompeténsia PM nian. Maibé, Governu preparadu hein pronunsia husi PM," nia subliña.

Tempotimor (Dili) – Fundu Dezenvolvimentu Capitál  Humanu (FDCH) fó tan bolsu estudu ba estudante na'in 10 iha nivel lisensiatura hodi ba estuda iha Kamboja.

Tuir Ministru Ensinu Superior Siénsia no Kultura (MESSK), Longuinos dos Santos hatete estudante nain 10 ne'e sei kontinua sira nia estudu durante tinan haat nia laran.  

"Totál benefisiariu hamutuk na'in 10. Kompostu husi mane na'in 8 no feto na'in 2. Sira sei ba estuda liuliu iha área relasaun internasionál, negósiu internasionál no administrasaun eskolar iha nivel lisensiatura nian durante tinan haat," dehan MESSK iha nia knaar fatin, Segunda (14/10/19).

Longuinos afirma, bolseiru sira ne'e estudu iha Kamboja sei la liu tinan 4. Tanba, iha sira-nia kontratu preve ona kuandu sira la remata tuir durasaun tempu ne'ebé iha, tuir lei sei prolonga tan tinan ida. Bainhira iha tinan ida mós la remata tan, sira tenke fila.

Iha fatin hanesan, representante Sekretáriu Ezekutivu FDCH, Leila Cárceres dos Santos haktuir, FDCH sente orgullu tebes bainhira halo kooperasaun di'ak ho nasaun Kamboja hodi haruka estudante sira ba estuda iha ne'ebá.

"Orgullu tebes bele hetan kooperasaun di'ak. FDCH sempre prontu atu fó apoiu ba bolseiru sira sei hamutuk nafatin ho Ministeriu Ensinu Superior Siénsia no Kultura hodi bele haree no kontrola nafatin bolseiru sira,” Leila hatete.

Entretantu, bolseiru Ricardo Valente Basmeri dos Reis Araujo dehan, nia promete banhira remata nia estudu iha área ne'ebé nia estuda ba, nia sei fila mai hodi dezenvolve nasaun Timor ho di'ak liután.

"Bainhira ami akaba tinan haat, iha mehi ida fila mai iha nasaun Timor hodi dezenvolve no kontribui maximu tebes liuhosi área ne'ebe ami estuda iha nasaun Kamboja," Ricardo promete.

Tempotimor (Dili) – Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómiku (MKAE) interino, Fidelis Manuel Leite Magalhães kompromete sei hadi'a kondisoes Servisu de Registu i Emprezariál (SERVE), iha tempu badak nia laran.

"Servisu de Registu i Verifikasaun Emprezariál (SERVE) tutela iha Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómiku (MKAE) nian. Tanba ne'e, presiza hadi'a kondisoes atu bele asegura ba sira nia prestasaun servisu," dehan MKAE interino ne'e iha edifisiu SERVE, Kaikoli, Dili (11/10/19).

Ministru koordenadór ne'e subliña, iha VIII Governu Konstitusionál tau prioridade ba setór   ekonomia no instituisaun públiku. Tanba ne'e, inklui mós SERVE hanesan instituisaun públiku i agensia Governu nian.

"Governu mós reflete tiha ona orsamentu ba tinan oin atu hadi'a nesesidade saida mak SERVE infrenta, i mós Governu kompremitidu sei hadi'a kondisoes báziku ne'ebé ate agora SERVE iha," dehan Fidelis.

Ministru ne'e afirma, Governu iha ona planu liuliu iha diskusaun ba orsamentu tinan oin, no iha ona ideia ko'alia ho diretór ezekutivu SERVE nian, para oinsá bele hadi'a ona kondisaun sira iha tempu badak nia laran, hodi bele iha espasu ne'ebé dignu, atu nune'e bele fó atendementu di'ak liután ba sidadaun sira.

"Ita mós haree mekanismu atu rai dokumentus sira. Tanba, ida ne'e importante tebes. Nune'e Governu mós iha ona dalan atu koalia ho parseiru dezenvolvimentu sira, atu haree oinsá  dizitalizasaun meloramentu sistema informatika sira, para bele salva dokumentus sira ho di'ak  bainhira hetan risku ruma," Fidelis tenik.

Tempotimor (Dili) – Diretór Jerál Turizmu, José Quintas hatete Ministériu Turizmu (MT) preve orsamentu hamutuk millaun $1.2, iha tinan 2020 hodi dezenvolve fatin turistiku iha rai laran.

Orsamentu hirak ne'e, sei foka ba iha situ sira hotu-hotu hanesan dezenvolvimentu rekursu umanu, promosaun, turizmu báziku komunitaria no meloramentu ba servisu.

"Tuir planu estratéjiku 2011-2030, ita atu halo dezenvolvimentu ba fatin turistiku iha zona tolu. Tanba ne'e, mak iha tinan 2020 mak sei halo master plan ba zona tolu ne'ebé hanesan parte Leste, Oeste no Sentral," Jose Quintas esplika iha Otél Novu Turizmu, Sesta (11/10/19).

Diretór ne'e afirma, loloos orsamentu husi MT preve millaun $1.5. Maibé, Komite Revizaun Orsamentu hamenus ba 50 %. Maski nune'e, José dehan, orsamentu ne'ebe iha MT komesa haree ona ba master plan iha tinan 2020 nian, para oinsá atu dezenvolve setór Turizmu no haree ona ba longu prazu.

"Halo dezenvolvimentu, presiza mós planu ida ne'ebé di'ak atu konsidera mós ambiente no impaktu  sosiál. Labele hakfodak mai dezenu BOQ ba hala'o kedas. Ne'e ladún di'ak. Presiza ho pasensia para bele garante ba kualidade dezenvolvimentu," Quintas esplika.

Tempotimor (Dili) – Estudante hamutuk 53.101 husi Ensinu Báziku (EB), Ensinu Sekundáriu (ES) Jerál no Tékniku Vokasionál husi munisípiu 13, sei partisipa iha Ezame Nasionál (EN), ne'ebé sei realiza iha Segunda (14/10/19).

"53.101 estudante ne'ebé kompostu husi Ensinu Baziku ho Ensinu Sekundariu Jerál no Tékniku Vokasionál mak sei tuir Ezame Nasionál iha tinan ida ne'e," informa Ministra Edukasaun, Juventude no Desportu (MEJD), Dulce de Jesus Soares iha seremonia distribui matéria pontus Ezame Nasionál ba 13 munisípiu, iha edifísiu Imprensa Nasionál Timor-Leste (INTL), Kolmera, Sesta (11/10/19).

"INTL entrega ofisiálmente matéria pontus Ezame Nasionál mai Ministériu Edukasaun hodi bele halo distribuisaun ba munisípiu hotu, nune'e bele desloka fali ba Postu Administrativu hodi prepara ba Ezame Nasionál, ne'ebé komesa iha loron Segunda feira oin mai," nia esplika.

MEJD hato'o lia menon ba inan-aman, profesores no komunidade sira hotu, hodi bele fó apoiu espasu no hakmatek ho nune'e estudante sira bele halo preparasaun di'ak liután ba Ezame Nasional tinan ida ne'e.

Darwin_Optic

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31    

Tempo Timor Networks

Online Counter