Haree ba evolusaun situasaun epidemiolójika iha Postu Administrativu Fatumea munisípiu Kovalima nian, iha loron 24 fulan-marsu, Konsellu Ministrus aprova ona projetu Rezolusaun Governu nian ne’ebé revoga Rezolusaun Governu nu. 13/2021, loron 10 fulan-marsu, ne’ebé impoin Serka Sanitária ida iha Postu Administrativu Fatumea.
Desizaun hapara serka sanitária ne’e, bazeia ba relatoriu ne'ebé aprezenta husi Sentru Integradu Jestaun Krize (SIJK) ba Governu.
Serka sanitária ne’ebé aplika ba Munisípiu Covalima inklui Postu Administrativu Fatumea iha loron 15 fulan-fevereru tinan 2021, hafoin remata iha loron 8 fulan-marsu.
Maibé, númeru kazu ne’ebé aumenta iha Postu Administrativu Fatumea mak Konsellu Ministru delibera ona atu hakotu impozisaun serka sanitáriu ida iha munisípiu Covalima iha loron 10 fulan-marsu, maibé kontinua iha Postu Administrativu Fatumea, ne’ebé mantein to’o loron 21 fulan-marsu tinan 2021.
Koordenadó Forsa-Tarefa ba Prevensaun no Mitigasaun Surtu Covid-19 iha Timor-Leste, (CIGC-SS), Rui Maria de Araújo hatete, iha loron 25 fulan-marsu 2021, atividade iha Munisípiu Covalima funsiona hanesan baibain. Membru família na’in 9 husi kazu konfiirmadu iha cluster Campo Alor, oras ne’e dadaun iha hela kuarentena iha Suai Vila.
Kazu konfirmadu na’in-rua ne’ebé detetadu pozitivu iha Aldeia Baleo, Suku Belulik Leten, Postu Administrativu Fatumea, iha loron 11 fulan-marsu 2021, hahú ohin konsideradu rekuperadu, tamba rezultadu PCR negativu dala rua ona.
Hamutuk hotu, husi Munisípiu Covalima, kazu 3 iha Cluster Maudemu, Tilomar ne’ebé detetadu iha 26 fulan-fevereiru, rekuperadu hotu ona. No Kazu 15 iha Cluster Belulik Leten, Fatumea, ne’ebé hahú deteta iha 22 fulan-fevereiru 2021, na’in-13 rekuperadu ona. Na’in-2 mak sei iha Izolamentu Tasitolu.
“Maske nune’e, horiseik deteta fali kazu pozitivu ida, labarik tinan 13, husi Aldeia Baleo, Suku Belulik Leten, bei-oan husi kazu detetadu ne’ebé horiseik hatudu negativu dala rua ona. Labarik ne’ebé detetatu pozitivu ne’e, ekipa konjunta saúde lori mai kuarentena iha Suai vila, hahú dia 20 de Marsu de 2021. Oras ne’e dadaun, labarik ne’e asintomatiku, no halao hela izolamentu iha Suai Vila”, afirma Rui liuhusi Zoom Conference,kinta (25/03).
Maibé, Munisípiu Lautein ho RAEOA sei nafatin ho kazu detetadu 1. Munisípiu sira seluk, seidauk iha kazu detetadu.
“Kazu foun ohin (25/03/2021) 22. Kazu rekuperadu 12 (na’in 4 husi Fatumea, 1 husi cluster Bebonuk, 3 husi cluster BTN 2 Terra Santa, Madohi, 4 husi cluster SEFOPE). No Totál kazu Ativu iha Díli 257. Husi kazu foun nain 22 ohin, iha mane nain 17, feto nain 5, ema sintomátiku: 3 no asintomátiku 19. Husi total kazu ativu iha Timor laran hamutuk 297, na’in 283 (95,2%) mak laiha sintomas no na’in-12 mak iha sintomas lijeiru (hanesan ho flu/konsitpasaun baibain). Iha na’in-2 mak iha sintomas moderadu”, deklara Rui.
Husi loron 24 to’o 25 fulan-marsu hamutuk hotu Laboratóriu Nasional Saúde (LNS) halo ona ba 538 testes PCR. No teste PCR ba ema atu hetan autorizasaun esepsionál sai husi serka sanitária Munisípiu Dili hamutuk 123. Husi loron 11 to’o 25 fulan-marsu (semana rua nia laran) iha pedidu autorizasaun esepsionál atu sai husi no tama mai serka sanitária iha Munisípiu Dili, hamutuk hotu 2,129.
Sekretariadu CIGC responde ona ba hamutuk hotu 1,748 pedidu (82%). Husi total ida ne’e, 491 (28%) mak hetan autorizasaun. Sira seluk la hetan autorizasaun tanba la prienxe kritériu ne’ebé define iha Rezolusaun Governu, ka rezultadu teste PCR pozitivu.
Rui mós informa evolusaun surtu Covid-19 iha Munisípiu Dili iha kazu foun 21, ho detalla, kazu pozitivu 7, hela iha Aldeia & Suku sira ne’ebé afetadu iha Postu Administrativu Dom Aleixo. Pozitivu hirak ne’e halo teste PCR atu viajen ba estranjeiru.
Iha kazu pozitivu 2, hela iha Postu Administrativu Dom Aleixo ho Postu Administrativu Bekora. Pozitivu hirak ne’e halo teste PCR atu viajen sai husi serka sanitária Munisípiu Dili. Husi kazu pozitivu 9, hela iha Postu Administrativu Dom Aleixo no Postu Administrativu Cristo Rei. Pozitivu hirak ne’e kontaktu-besik ho kazu iha cluster sira ne’ebé eziste ona.
Nune’e kazu pozitivu 2, deteta iha vijilánsia sentinela, 1 husi Aldeia Mura, Suku Santa Cruz, Postu Administrativu Nain Feto, 1 husi Aldeia 30 de Agosto, Suku Komoro, Postu Administrativu Dom Aleixo. Maibé kazu positivu 1, hela iha Aldeia Taibessi Calma, Suku Lahane Oriental, Postu Administrativu Nain Feto. Kazu pozitivu ida ne’e, halo segundu teste, nu’udar kontaktu besik ho cluster ne’ebé eziste ona. Ho nune’e, kazu detetadu ka pozitivu iha Munisípiu Dili husi loron 7 to’o 25 fulan-marsu 2021, hamutuk 238.
Baze ba informasaun ne’ebé ekipa konjunta saúde nian rekolle, foku/cluster kazu pozitivu iha Dili, hetan revizaun hanesan kazu detetadu 238 iha Dili ne’e, fahe ba cluster 48, namkari iha instituisaun 4, eventu 1 & fatin kuarentena 2, suku 16, iha Postu Administrativu D. Aleixo, Vera Cruz, Nain Feto & Cristo Rei. Husi cluster 48 ne’e, iha cluster 16 mak semana 1 nia laran, laiha kazu foun.
Iha Munisípiu Baukau, laiha kazu foun. Tanba ne’e iha Baukau 20 Kazu detetadus, iha cluster 7. Iha Munisípiu Vikeke mós laiha kazu foun, maibé iha kazu konfirmadu na’in-10, fahe ba cluster 3.
Iha loron 24 fulan-Marsu, Ministru Prezidensiá Konsellu Ministru, Fidélis Leite Magalhães hatete, Konsellu Ministru rona aprezentasaun ida ne'ebé kle'an husi Sentru Integradu Jestaun Krizi kona-bá pontu situasaun epidemolojia iha rai laran.
"Hafoin de ida ne'e, Konsellu Ministru mós ohin aprova proposta rezolusaun governu ne'ebé mak deside atu halo para ona, serka sánitaria iha Postu Administrativu Fatumea, Munisípiu Covalima”, dehan nia hafoin reuniaun Konsellu Ministru iha edifísiu Ministériu Finansas Aitarak-laran, kuarta (24/03).
Haree ba relatóriu ne’ebé aprezenta fó espasu ba governu hodi hakotu serka sanitária ba Postu Fatumea durante ne’e.
“Entaun, permite Konsellu Ministru deside hodi hapara ona, serka sánitaria iha Fatumea”, afirma nia.
Nune'e, serka sánitaria no konfinamentu obrigatóriu iha Munisípiu Covalima tomak laiha ona, maibé husu nafatin ba populasaun atu mantein nafatin regra prevensaun Surtu Covid-19. (*)
