Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili) – Partidu Demokrátiku (PD) konsidera, átu deputadu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) sira, ne'ebé ba dahituk ona kansela viajen Prezidente Repúblika ba rai liur, hanesan taka dalan ba futuru diplomasia Timor-Leste nian.

Deputadu António da Conceição hatete lia hirak ne'e, Tersa (01/10/19) iha Parlamentu Nasionál. "Ita hatene, dahituk ona Parlamentu Nasionál (PN) la autoriza Prezidente Repúblika ba halo diplomasia ho nasaun seluk, maibé ita tenke hatene katak mundu ohin loron diplomasia ne'e instrumentu ida importante tebes iha konvivensia internasionál ninian, no laiha nasaun ida ne'ebé mak moris izoladu husi rai seluk," dehan Deputadu António.

Nia afirma,  átu ne'ebé PN hola ne'e lori filafali Timor-Leste taka odamatan ba buat hotu-hotu.

"Átu polítika ne'ebé PN hola ita bele dehan hanesan forma ida ne'ebé atu lori filafali Timor-Leste  taka odamatan ba buat hotu-hotu no taka ita nia an husi ema hotu-hotu no taka ita nia odamatan ba ema seluk," António hatete.

Eis Ministru Edukasaun ne'e dehan, bainhira Timor-Leste nafatin hatudu polítika ne'ebé lori perguntas bae ma seluk, sei laiha garantia ba ema seluk hodi lori investidór mai iha Timor-Leste.

"Atu fó garantia ba ema seluk hodi lori investidór, maibé iha ita nia nasaun ne'ebé nafatin hatudu ita nia polítika ne'ebé lori perguntas ba ema seluk, entaun oinsa mak ita investe ema hodi mai no hamosu empregu ba ita nia ema," nia tenik.

Nia dehan, atu hadi'a situasaun ne'ebé hodi taka dalan ba futuru Timor-Leste nian, mak polítika na'in sira, tenke iha konxiénsia hodi halo mudansa ba átu polítika sira.

"Ita so bele rekopera filafali ita nia imajen sira ne'e di'ak, kuandu ita mós iha mudansa atetude, mudansa iha átus polítika. Maibé, bainhira átu polítika sira ne'e laiha mudansa, maka ita rasik mak izola ita nia an rasik husi konvivensia internasionál," deputadu PD ne'e afirma.

Tempotimor (Dili) – Parlamentu Nasionál (PN) dala ida tan trava viajen Prezidente Repúblika (PR) Lú Olo  ne'ebé tuir planu atu hala'o ninia vizita ofisiál ba nasaun Indonézia hodi hola parte iha Seremonia tomada pose Prezidente Jokowi no hala'o vizita estadu ba Japaun.

Parlamentu Nasionál, Segunda (30/09/19) halo votasaun ba asentimentu PR nia viajen ba Indonézia ho rezultadu votasaun, a favór 29, kontra 31 no abstensaun 0, falta 5. Nune'e mós asentimentu PR nia ba Japaun hetan rezultadu votasaun a favór 29 kontra 32 no abstensaun zero, falta 4.

Iha ninia deklarasaun de votus, deputadu Francisco Vasconcelhos husi bankada Partidu Liberta Povu (PLP) deklara, molok PR ba rai liur tenke hadi'a uluk tiha lai problema rai laran hafoin ba.

“Molok exelénsia Prezidente Repúblika ba rai liur, hadi'a uluk tiha lai problema rai laran hafoin ba,” afirma Vasconcelhos.

Ho deklarasaun ne'ebé deputadu Vasconcelhos deklara ne'e, deputadu bankada PD Adriano do Nascimento ho kasuada no piadas ba AMP dehan, “Knaar ka papél Prezidente Repúblika nian nu'udar Xefi do Estadu nasaun ida ninian, halo diplomasia ho nasaun seluk, se buat ne'e la importante, hamlaha ona, di'ak-liu ita vota de'it, depois mak rezultadu hatete ba Prezidente Repúblika.”

Hanesan públiku hatene ona, tensaun polítika entre PN ho Governu AMP kontra PR mosu bainhira Prezidente Repúblika ne'ebé mós hanesan Prezidente FRETILIN, rezeta atu fó tomada pose ba kandidatu Governu na'in sia (9) ne'ebé aprezenta husi Primeiru Ministru VIII Governu Konstitusionál, Taur Matan Ruak.

 

Tempotimor (Dili) – Eis Sekretária Estadu Igualidade Jeneru, Idelta Maria Rodrigues, partilla informasaun ba Primeru Ministru Taur Matan Ruak, relasiona ho dezenvolvimentu iha Timor-Leste, liuliu liga ba área rurál ne'ebé kontinua marka pasu.

"Ha'u kontinua aprezenta ba PM kona-ba área dezenvolvimentu rural. Tanba ne'e, sei hein rezultadu husi Primeiru Ministru nune'e mós atu ajuda ka suporta polítika VIII Governu nian hodi halo programa ka dezenvolvimentu rurál nian iha Timor Leste," tenik eis Sekretária Estadu Igualdade Jeneru, Idelta Maria Rodrigues iha Palásiu Governu, Segunda (30/09/19).

Nia afirma, povu Timor-Leste barak mak sei moris iha ki'ak no mukit, ne'e problema ida ba estadu. Entaun, bazeia ba planu estratéjiku dezenvolvimentu nasionál katak, iha 2030 povu hetan moris ho saúde di'ak no prosperu.

"Atu atinje planu ne'e la'ós dezenvolvimentu iha nasionál de'it. Maibé mós tuun ba iha baze atu nune'e halo reafirmasaun ka revolusaun ne'ebé di'ak, para bele implementa polítika Governu nian ba moris di'ak," afirma Idelta.

Idelta esplika, knua ba dezenvolvimentu mak husi suku. Entaun, iha Governu ida ne'e nafatin esforsu hodi tau atensaun ba povu nia moris di'ak, atu povu hotu bele sente katak independensia ne'e merese ba povu tomak, hodi nune'e povu hotu bele partisipa di'ak iha prosesu dezenvolvimentu tomak.

Tempotimor (Dili) – Deputadu Francisco Miranda Branco hatete, Governu daualu mai atu halo reforma. Hadi'a buat ne'ebé sedauk di'ak. Maibé, sei hahalok fahe malu projetu loos duni, diskursu polítika sira durante kampaíña, retorika de'it.   

“Governu daualu ne'e, mai atu halo reforma. Hadi'a buat ne'ebé seidauk di'ak. Maibé, se ida ne'e loos duni (fahe projetu ba malu), diskursu polítika sira ne'e mesak retórika hotu de'it. Retórika ba kampaíña de'it. Depois, agora nia prátika nafatin de'it hanesan ida uluk," afirma Francisco Branco, Kuarta (25/09/19) iha sala Bankada FRETILIN nian, iha Parlamentu Nasionál.

Francisco Branco hatete lia hirak ne'e relasiona ho Kompañia Baekmoon Unipessoal ne'ebé liu shortlist ba projetu ualu (8) iha MOP. Baekmoon Unipessoal, nu'udar kompañia ne'ebé Luzerio Donzilio Junior da Conceição Teme, oan mane husi asesór prinsipál Ministru Obras Públika, Jorge da Conceição Teme, servisu.

Na'in husi kompañia sira seluk, ne'ebé partisipa mós iha tenderizasaun hamutuk ho kompañia Baekmoon Unipessoal, hahú deskonfia. Sira dehan, iha posibilidade boot Kompañia Baekmoon Unipessoal bele manan projetu lubuk iha MOP.

Francisco Branco deklara Parlamentu Nasionál sei bolu Ministru Obras Públika (MOP), para ba hatán  iha Parlamentu Nasionál kona-ba buat hirak ne'e.

"Ami iha podér atu bolu Ministru Obras Públika mai para hatán iha PN. Karik ida ne'e ami sei uza. Tanba, dalaruma mós bele loos no bele issu de'it. Tanba ita la gosta ema ida, ita hamosu issu bara-barak. Maibé, depois bolu tiha ministru mai hatán iha PN nia oin, mak foin hatene loloos saida mak akontese," Branco afirma.

Vise Prezidente Bankada FRETILIN ne'e hatete Governasaun daualu ne'ebé mai ho polítika atu halakon karatér sira ne'ebé fó projeitu ba malu ne'e, maibé atú ne'ebé akontese iha Governu anteriór da'et fali mai Governasaun daualu.

"Prátika ne'ebé la'o iha Governu anteriór mak fahe projetu de'it. Ajudikasaun direta de'it, single source de'it, la liuhusi aprovizionamentu normál, la liuhusi tenderizasaun ne'ebé se mak kualifikasaun di'ak liu para kaer projetu. Maibé, ita fó tuir sentimentu ida-idak nian, katak familia, kor hanesan. Se hanesan ne'e, ita atu lori nasaun ne'e ba ne'ebé," Branco afirma.

Nia mós dehan, bainhira Governu mai atu hadi'a sistema sira ne'e mak nune'e nafatin, oinsá mak bele kumpri lei ne'ebé vigora iha Timor-Leste.

Tempotimor (Dili) – Partidu Kmanek Haburas Unidade Nasionál Timor Oan (KHUNTO) iha plenária, husu ho aberta ba bankada Partidu Libertasaun Popular (PLP) no Kongresu Nasionál Rekonstrusaun Timorense (CNRT), atu troka Membru Governu (MG) sira ne'ebé la hetan pose husi Prezidente Repúblika.

"Kona-ba membru na'in sia ne'ebé mak sei pendente hela, husu ba kolega Partidu CNRT no PLP karik bele troka took ita nia ema balun, ne'ebé mak Prezidente Repúblika lakohi fó pose ne'e. Bele karik, troka took ita nia ema na'in sia ne'ebé mak pendente hela," dehan deputada Olinda Guterres iha plenária Parlamentu Nasional, Tersa (24/09/19).

Nia dehan, KHUNTO rasik prepara ona ema na'in rua hodi troka KHUNTO nia ema ne'ebé la hetan pose husi Prezidente Repúblika.

"Ba ami Partidu KHUNTO, ha'u rasik prepara ona ema na'in rua atu troka António Verdial no Tuken. Se na'in sia ne'e mak la hetan pose nafatin, mak exelénsia Prezidente Repúblika nia pedidu mai Parlamentu Nasionál atu ba rai liur ne'e defisíl teb-tebes," dehan Olinda.

Tempotimor (Dili) – Deputadu Sabino Soares 'Guntur' konsidera jerasaun Timoroan agora ne'e lakon moral, iha era teknolojia.  

"Jerasaun agora ne'e, sira nia morál monu hotu iha era teknolojia, liuliu iha media sosiál," hatete Guntur iha Komisaun G, Parlamentu Nasionál, Kinta (19/09/19).

Nia dehan, Timoroan sira iha nia sivilizasaun kulturál husi bei-ala sira. Maibé, jerasaun foun agora, sira-nia morál monu badadaun.

"Ita Timor ne'e, iha sivilizasaun moral. Ida ne'ebé mak boot ne'e boot duni tuir nia ierarkia. Maibé, tanba de'it agora demokrasia to'o la respeita ida ne'ebé idade liu. Ida ne'e laiha ona. Respeita lider laiha ona. Insulta tuir ita nia hakarak. Jerasaun Timor nian ida ne'e, nia morál aat tebes," Guntur hatete.

Prezidente Komisaun G, Parlamentu Nasionál ne'e husu ba Governu presiza sensibiliza maka'as hodi bele hadi'a joven sira nia moral. Liuliu regulariza média sosiál ne'ebé dalabarak ema uza hodi insulta lider sira.

"Ita presiza halo edukasaun sivíka ba ita nia sidadaun. Inklui, kria mós kampu servisu ba ita nia joven sira. Selae ita abandona sira mós sai problema hotu," Guntur afirma.

Tempotimor (Dili) – Deputadu Sabino Soares 'Guntur' konsidera, operasaun Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) durante ne'e la profisionál. Tanba, molok ba operasaun alerta uluk ona ba públiku.

"Tuir loloos polísia labele halo deklarasaun polítika iha públiku. Sira atu ba halo saida, ba nonok no halo de'it. O fó hatene tiha ona ba ema autór krime sira, konserteza sira mós antisipa. Tanba ne'e, PNTL looos nein atu halo deklarasaun polítika katak agora ne'e ha'u la fó fatin," dehan Deputadu husi bankada Partidu Libertasaun Populár (PLP) ne'e, iha Parlamentu Nasionál, Kinta (19/09/19).

Nia akresenta, autoridade seguransa tenke iha polítika di'ak para bele deteta autór kriminozu sira.

"Autoriedade seguransa tenke iha polítika di'ak, hodi deteta no kaer autór kriminozu. Labele aban ba halo operasaun iha fatin ruma, kalan fó sai ona husi média katak aban ba halo operasaun iha fatin ida ne'e. Ida ne'e halo ema kriminozu sira ses-an husi fatin ne'e," Guntur afirma.

Nia mós husu atu lider PNTL labele halo polítika iha sosiedade nian leet. Nia dehan, PNTL iha dever obrigasaun atu asegura povu.

"Komandante sira, ba halo fali kampaíña polítika. Autoridade seguransa nunka mais ba halo polítika iha sosiedade. Sira nia dever obrigasaun oinsá atu antisipa krime ne'ebé mak mosu. Tenke koopera ho autoridade lokál sira, hodi sensibiliza sasan hirak ne'e. Mas, tanba ne'e mak ita nia  polísia ne'e la profisionál. Kuandu sira nia lider mak la  profisionál ona,  satán ninia elementu sira," Guntur hatete.

Tempotimor (Dili) – Reprezentante Partidu Libertasaun Populár (PLP) iha Parlamentu Nasionál (PN), Maria Angelina Sarmento hatete, polítika PLP nian hodi halakon pensaun vitalisia mak seguransa sosiál.

"PLP nia hanoin ne'ebé mak ideál liu halakon tiha pensaun vitalisia ne'e mak seguransa sosiál. Tanba seguransa sosiál ne'e, ita bele dehan hatuur ona seguransa sosiál ba ema hotu ne'ebé la haree ba nia kargu ka ema importante liu iha nasaun ne'e. Entaun, nia previlejiu liu. Maibé, seguransa sosiál ne'e ko'a o nia saláriu bainhira iha ona tempu reforma. O iha direitu foti fali o nia osan ne'e," dehan Maria Angelina Sarmento iha Parlamentu Nasionál, Tersa (17/09/19)

Tuir nia, lei pensaun vitalisia agora ein vigor hela. Maibé, deputadu tuan sira mós prontu ona atu kontribui ho AMP nia polítika.

"Lei pensaun vitalisia agora ein vigor hela, mas ha'u hanoin deputadu tuan sira prontu atu kontribui. Tanba, ida ne'e parte ida hotu husi AMP ninia komprimisiu inklui mós PLP nia komprimisiu," dehan Angelina.

Tuir Vise Prezidente Parlamentu ne'e, durante iha PN halo ona komunikasaun informál ho deputadu tuan sira, hodi halakon pensaun vitalisia no hotu-hotu apoiu de'it rejime kontribuitivu seguransa sosiál, ne'ebé hamosu justisa sosiál  ba ema hotu.

Nia akresenta, eis deputadu sira ne'ebé hetan pensaun vitalisia agora reduz ona ba pursentu 60%.

"Eis deputadu sira ne'ebé hetan pensaun ne'e halo redusaun ba % 60. Entaun se deputadu efetivu nia salariu mak US$ 1.600, entaun husi US$ 1.600 ne'e mak % 60 ba eis deputadu sira ne'ebé agora ne aplika hela % 60 ne'e, la'ós % 100 hanesan ho deputadu atual sira," dehan Angelina.

Tempotimor (Díli) – Partidu Demokrátika (PD) konkorda bainhira Partidu FRETILIN ne'ebé  lori relatoriu Komisaun Inkeritu Parlamentar (KIP) ba Ministériu Públiku (MP) hodi halo investigasaun ba projeitu 143.
 
"Sidadaun hotu-hotu iha direitu, inklui bankada FRETILIN mós iha direitu katak, kuandu sira sente buat ruma presiza verifika husi autoridade judisiariu sira. Sente katak ida ne'e iha ligasaun ho Korrupsaun, Koluzaun no Nepotizmu (KKN), lori ba keixa depois mak tribunál no Ministériu Públiku halo investigasaun ne'e loos ka lae," dehan Deputadu Adriano do Nascimento iha Parlamentu Nasionál, Segunda (02/09/19).
 
Deputadu ne'e afirma, ema hotu labele julga katak relatoriu Komisaun Inkeritu Parlamentar (KIP) nian loos ka sala, maibé tribunál.
 
"Ita labele hatene sala ka loos. Maibé, tribunál mak tenke deside. Ida ne'e, asaun di'ak para hatudu ba públiku katak buat hotu-hotu tenke liuhosi dalan legál. Ita labele du’un ema de'it. Ita mós labele dehan ita loos de'it, ne'ebé se haruka ba investigasaun ita hein Prokuradór  Jerál Repúblika (PJR) halo investigasaun," tenik Adriano
 
Nia dehan, hanesan membru KIP presiza iha esplikasaun husi autoridade judisiariu sira ba asuntu balun.
 
"Ami hanesan membru Komisaun Inkeritu Parlamentar ne'e sente iha buat balun ne'ebé  mak presiza klarifika husi autór judisiariu sira, se FRETILIN hatama ona, ita agradese tanba FRETILIN hakarak hatene lia loos," nia komenta.
 
Tuir Adriano katak, husi projetu 143 ne'e kuaze 90 resin mak hanesan projetu emerjensia, maski projetu sira ne'e nia karater la'ós emerjensia nian.
IHA loron 11 Marsu 2019, deputadu sira iha Parlamentu Nasionál (PN) halo votasaun ba rezolusaun ida ba Ministériu Públiku (MP), hodi loke investigasaun ba rezultadu auditoria projetu Zona Espesiál Ekonomia Sosiál Merkadu (ZEESM), ne’ebé fó prejuizu maka’as ba estadu. 
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« April 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Tempo Timor Networks

Online Counter