“Total ezekusaun globál Parlamentu Nasionál ba períodu 1 jeneiru to'o 31 dezembru 2021, atinje pursentu 80 ho totál valór gastu hamutuk millaun $11,549.165”, dehan Diretora Jestaun Finanseira Parlamentu Nasional (JFPN), Natalia Maria Bere, hafoin aprezenta konta jerál Parlamentu Nasionál 2021 iha plenária PN, tersa (03/05).
Haree husi valór gastu orsamentu ne'e sa'e, kompara ho valór gastu iha 2020 nian ne'ebé atinje de'it millaun $10,898.45.
Iha Lei númeru 14/2020 ne'ebé aprova OJE 2021, prevee dotasaun orsamentu inisiál ba PN ho totál milaun $16,184.066.
Maibé, husi montante ida ne'e hetan alterasaun iha debate proposta Orsamentu Retifikativu liuhusi aprova lei númeru 8/2021, iha loron 3 fulan-maiu, hodi altera orsamentu inisiál millaun $16.9 tun ba millaun $14.4 no reprezenta redusaun pursentu 15.
Parlamentu Nasionál halo redusaun ida ne'e relativa ho despeza kapitál dezenvolvimentu ne'ebé iha inísiu preve atu finansia atividade hanesan dezenu ho estudu viabilidade ba konstrusaun edifísiu PN.
Aleinde altera mós montante orsamentu inisiál ne'ebé prevee ba programa fomentar ralasaun internasionál no kooperasaun, hodi muda ka transfere fali ba programa boa governasaun no jestaun instituisionál.
Ho nune'e, dotasaun finál 2021 wainhira kompara ho dotasaun orsamentu 2020 nian iha aumentu millaun $2.4 ka sa'e besik pursentu 17.
Ba alterasaun ida ne'e, PN mós halo tranferénsia entre katergória despeza sira no akordu ho dispozisaun legál sira ne'ebé regula kona-ba tranferénsia, no ida ne'e normalmente jere internalmente husi diresaun jestaun finanseira.
Iha OJE 2021 ne'e, Parlamentu iha programa 5, ida mak fomenta relasaun internasionál no Kooperasaun, ida ne'e atu asegura reforsu diplomasia parlamentar no formasaun parlamentu nasionál nian iha nível rejional no internasionál, ne'ebé nia ezekusaun atinje millaun $1,810.6, ka reprezenta pursentu 57.
Programa daruak mak garante ezersisiu ba funsaun konstituisaun sira iha Parlamentu, ida ne'e atu asegura PL deputadu sira atu halo lejislasaun no foti desizaun polítika, no ezekusaun atinje millaun $1,645.75 ka reprezenta pursentu 97.
Prograna datoluk maka promover uma cultura de abertura e trasilensia do parlamento, hodi asegura partisipasaun ativa sidadaun sira iha prosesu demokrátiku ne'ebe hala'o iha parlamentu. no ezekusaun atinje rihun $112.87 ka reprezenta pursentu 65.
Aleinde tuir programa implementasaun jeneru, ida ne'e atu asegura atividade Grupu Mulher Parlamentu Timor-Leste (GMPTL) relativa ho igualidade jéneru nian, no ezekusaun atinje rihun $25.448, ka reprezenta pursentu 48.
Ikus liu programa boa governasaun no jestaun instituisionál ninia ezekusaun atinje millaun $7,932.429 ka reprezenta pursentu 85.
Purtantu ba kategória despeza saláriu vensimentu ne'ebé pagu ba deputadu no funsionáriu hamutuk 166 funsionáriu ho valór atinje millaun $5,580.38 ka rerezenta taxa ezekusaun pursentu 98.
Kategória Bens no Servisu, atinje gastu orsamentu millaun $4,151.246 ka reprezenta taxa ezekusaun 76, kompara ho gastu despeza iha tinan 2020 nian iha aumentu pursentu 5.
Ba kategória Despeza tranferénsia públika husi totál dotasaun millaun $1,678.678, no despeza ne'ebé realizada atinje millaun $1,480.475 ka reprezenta pursentu 88.
Aleinde despeza ba kapitál menor hamutuk rihun $518.296 no valór gastu atinje rihun $478.376 ka reprezenta taxa ezekusaun pursentu 97, inklui ba Despeza Kapitál Dezenvolvimentu la konsege gastu tanba hetan redusaun husi millaun $3,000.000 ba rihun $500.000, iha proposta Orsamentu retifikativu. (*)
