PJR Ximenes hato’o resposta ne’e ba pergunta hosi deputada bankada FRETILIN, Josefa ….. katak karik durante ne’e Ministériu Públiku hala’o servisu iha presaun nia laran? PJR hatan kedas hodi konsidera rezolusaun Parlamentu nian ne’ebé husu atu halo prosesu ba rezultadu auditoria hosi Tribunal Kamara Kontas ba projetu pilotu ZEESM iha RAEOA ne’e nu’udar tipu intervensaun no presaun boot ida.
“Ha’u responde ba deputada Josefa nian, ida ne’e hanesan tipu de intervensaun ida. La devia, tanba Tribunal Kamara Kontas bainhira halo, notifika mai ami halo. La persija halo rezolusaun ida para dehan ita tenke halo hanesan ne’e. La persija,” deklara PJR Ximenes bainhira aprezenta relatoriu annual Ministériu Públiku nian iha Parlamentu Nasionál, Dili Tersa (30/07).
“Ha’u ohin dehan hanesan tipu intervensaun ne’e, tanba buat ida. Tribunal Kontas bainhira hasai desijaun nia notifika PJR, nia notifika Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), no notifika Primeiru – Ministru (PM),” nia afirma.
Maske dehan prosesu ne’e avansa ka la’o, maibé PJR ne’e mós afirma katak prosesu ba kazu sira ne’e depende ba provas.
“Agora buat sira ne’e kan depende ba provas, loos ka la’e? Teknika. La’ós Prokurador mak atu ba akuza ema, Prokurador mak husu responsabilidade finanseira,” nia esplika.
“Ne’e mak ohin ha’u dehan sasan sira kuandu la’o iha Tribunal Kamara Kontas ema la kestiona, kuandu mai iha ne’e ema hakarak dehan agora ka aban dader ne’e . . . agora ita rezolve ne’e, dalaruma la fasil hanesan ne’e. Ne’e ohin ha’u dehan, la persija rezolusaun ne’e ami kumpri,” nia hatete.
Nia esplika rezolusaun PN nian tuir pontu de vista Ministériu Públiku nian nu’udar despaixu ida ba Prokurador de’it, no laiha efeitu. “Laiha efeitu ba organizasaun externa,” nia hatete.
PJR ne’e mós lamenta ho akuzasaun sira katak nia servisu ne’e sadere liubá parte ida.
“Ami la halis ba ida ne’eba, la halis ba ida ne’e. Ami gosta kritika hanesan pontu de partida para ami hadia ami nia a’an kontinua,” nia esplika.
Nia hatutan, antes ne’e TKK persija kedas tinan tolu (3) nia laran mak foin finaliza prosesu auditoria ba projetu pilotu ZEESM iha RAEOA, tanba ne’e Ministériu Públiku mós sei persija tempu hodi bele hala’o serbisu ne’e.
“Tribunal Kontas ne’e halo kuaje tinan 3 depois finaliza. Agora ba fali Prokuradoria Jeral, Ministériu Públiku fulan ida atu rezolve, loron ida atu rezolve. La fasil ida hanesan ita ko’alia,” nia hatete.
Iha fatin hanesan, Vise Xefi bankada partidu CNRT, deputadu Patrocino Fernandes rejeita deklarasaun PJR nian, tanba deputadu ne’e konsidera rezolusaun ne’e nu’udar fanun ida hosi PN ba PJR atu bele tau mós prioridade ba rezultadu auditoria Tribunal Kamara Kontas nian ba projetu ZEESM iha RAEOA.
“Agora Prokurador dehan fali ne’e hanesan intervensaun, nu’udar proponente ba rezolusaun ne’e ha’u hanoin la konkorda ho ida ne’e. Ne’ebé la’ós ne’e intervensaun, maibé ne’e nu’udar obrigasaun orgaun reprezentante povu ninian ne’ebé persija fó sira nia hanoin mós ba asuntu sira ne’e,” rejeita deputadu Patrocino.
Rejeisaun hanesan mós hosi deputadu bankada PLP, Abel Pires ne’ebé deskreve Rezolusaun hosi PN ne’e la’ós tipu intervensaun.
“Tanba ami mós simu relatóriu ne’e hosi Tribunal Kamara Kontas no ami halo apresiasaun. Ne’ebé ne’e la’ós tipu intervensaun,” esplika deputadu Pires.
Entretantu, antes ne’e iha loron 11 Marsu liubá, deputadu sira iha PN halo votasaun ba rezolusaun ne’e ho votu afavór 34 hosi bloku AMP, no FRETILIN rasik la vota iha tempu ne’eba.
Relatóriu hosi TKK ne’ebé deklara katak iha iregularidade ba prosesu sosa aviaun ZEESM ho númeru CGVTU. Relatóriu ne’e hatutan, autoridade RAEOA sosa aviaun segunda maun ho folin aviaun foun. Aviaun ne’e produz iha tinan 2014 no fa’an ho folin Millaun $6,500,000, maibé Autoridade RAEOA sosa iha tinan 2016 ho folin Millaun $7,244,769. Relatóriu ne’e mós identifika infrasaun barak iha projetu pilotu ZEESM ne’ebé durante ne’e públiku kestiona nia transparania iha prosesu ejekusaun orsamentu.
