"Ami fo atensaun ba Prezidente Republika, tanba Prezidente mak hakerek konstituisaun, seidauk estuda tan direitu. Agora estuda tiha direitu kumlaud tan ona, “ Piadas husi Lider Istoriku iha konferensia Imprensa koligasaun foun iha sede CNRT, Dili (24/3).

Xanana ne'ebe iha kampana elisaun Prezidensial halo kampana maka'as hodi hawelok maka'as kapasidade atual Prezidente Republika, Dr. Francisco Guterres Lu Olo nia matenek no kuinesimentu ba konstituisaun no lei sira maibe agora kestiona fali.

"Artigu 86, imi ba husu Prezidente Republika sei lembra ga lae, hakerek konstituisaun, kompetensia kona-ba orgaun sira seluk, prezidente Republika iha kompetensia ba orgaun sira seluk, alinea F dizolve Parlamentu Nasional iha situasaun krizi instituisaun grave, ba nia (PR) sente la grave tanba nia simu hela osan." Xanana ko'alia mistura ho piadas.

Xanana esplika, kuandu krize instituisaun grave hodi la husik forma governu ka aprova orsamentu jeral estadu (OJE) durante periodu naruk liu loron mak loron 60, Prezidente Republika tenke dezolve parlamentu Nasional, maibe tuir Lider AMP ne’e dehan Prezidente Republika rasik la kumpri konstituisaun hodi tur nonok.

"Ami ba aprezenta aan katak, disponivel ona forma governu, maibe nia (Prezidente Republika) dehan katak, ba kompleta aspetu juridiku, ami halo konferensia no kongresu haruka fali ba, maibe semana rua ona dehan sei estuda, hasai ona estudu direitu mos sei estuda,” Xanana hateten. 

Nia esplika, “prezidente Republika ne'e prezidente asembleia konstituante seidauk komprende fali buat ne'ebe hakerek no aprova iha 2002.” 

Xanana Gusmao trosa dehan, “Prezidente Republika mak estadu nia xefe atu reprezenta no garatia nasaun nia Independensia no estadu nia unidade no instituisaun nia funsionamentu regular to'o agora hare katak la funsiona atu hare nune'e hela de'it. Ne'e hatudu katak, uluk sira hakerek konstituisaun keta nia la hatene buat Ida karik.”  

Kuandu Primeiru Ministru husu demisaun, Prezidente Republika tenke konsidera karik ida ne'e nesesariu karik atu asegura normal funsionamentu institusional demokratikas, maibe la halo buat ida. 

"Ami tur iha ne'e, la simu prezidente Republika nonok hela dei't, la komprende ninia dever no obrigasaun katak nia asegura funsionamentu regular instituisaun demokratika se la la'o, nusa tur nonok tiha", Nia hakotu