Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili) – Bankada FRETILIN iha Parlamentu Nasionál (PN) dezafia Governu atu halo polítika ida ne'ebé bele asegura osan Timor nian ne'ebé kuaze %80 mak sai ona ba rai liur. Nune'e hela de'it %20 iha rai laran.

"Iha primeira Governu AMP, Ministra Finansas Emilia Pires hateten dolar ida ita investe iha TimorLeste  %70 halai ba rai liur. Agora dadaun, liu ona %80, ne'e progresu dezenvolvimentu nia balansu mak ne'e, dependensia totál ba rai liur ita nia osan sira investe ne'e, ita nia povu %70 moris iha agrikultór ne'e lamentavél," dehan Vise Prezidente Bankada FRETILIN, Francisco Miranda Branco iha plenária PN,  Segunda (30/09/19).

Nia husu ba Governu, bainhira mak Governu Timor-Leste bele inverte fali osan % 80 mak hela iha TL?

"Bainhira loos mak ita bele inverte filafali ida Ministra Finansas Emilia Pires dehan kayak ita investe dolar ida, %70 ba rai liur.  Maibé, ami nia kalkulasaun ohin loron liu ona %80. Entaun, Governu halo nusa mak inverte filafali investe dolar ida, %80 ita kaer metin iha ita nia rai no husik %20 mak ba rai liur," dehan Branco.

Ho ida ne'e, ami dezafia Governu hodi halo polítika ida ba inverte situasaun real ne'e.

"Ida ne'e mak ami dezafia Governu halo polítika ida hodi inverte situasaun real ida ne'ebé Timor-Leste sai paíz konsumista ka konsimudór boot ne'ebé dependensia ba rai liur barak liu," tenik Branco.

Tempotimor (Dili) – Eis Sekretária Estadu Igualidade Jeneru, Idelta Maria Rodrigues, partilla informasaun ba Primeru Ministru Taur Matan Ruak, relasiona ho dezenvolvimentu iha Timor-Leste, liuliu liga ba área rurál ne'ebé kontinua marka pasu.

"Ha'u kontinua aprezenta ba PM kona-ba área dezenvolvimentu rural. Tanba ne'e, sei hein rezultadu husi Primeiru Ministru nune'e mós atu ajuda ka suporta polítika VIII Governu nian hodi halo programa ka dezenvolvimentu rurál nian iha Timor Leste," tenik eis Sekretária Estadu Igualdade Jeneru, Idelta Maria Rodrigues iha Palásiu Governu, Segunda (30/09/19).

Nia afirma, povu Timor-Leste barak mak sei moris iha ki'ak no mukit, ne'e problema ida ba estadu. Entaun, bazeia ba planu estratéjiku dezenvolvimentu nasionál katak, iha 2030 povu hetan moris ho saúde di'ak no prosperu.

"Atu atinje planu ne'e la'ós dezenvolvimentu iha nasionál de'it. Maibé mós tuun ba iha baze atu nune'e halo reafirmasaun ka revolusaun ne'ebé di'ak, para bele implementa polítika Governu nian ba moris di'ak," afirma Idelta.

Idelta esplika, knua ba dezenvolvimentu mak husi suku. Entaun, iha Governu ida ne'e nafatin esforsu hodi tau atensaun ba povu nia moris di'ak, atu povu hotu bele sente katak independensia ne'e merese ba povu tomak, hodi nune'e povu hotu bele partisipa di'ak iha prosesu dezenvolvimentu tomak.

Tempotimor (Dili) –  Asosiasaun Juventude Nahareka (AJN), husu Governu atu tau atensaun ba komunidade Suku Nahareka, Postu Administrativa Ossú, Munisípiu Vikeke ne'ebé durante tinan sanulu resin ona, halerik nafatin kona-ba infraestrutura, liuliu estrada ne'ebé liga husi Ossú ba Suku refere.

Vise Koordenadór AJN, Joselino do Rosario Ximenes katak, Suku Nahareka dezde tempu uluk to'o mai ohin loron, seidauk asesu ba estrada, be moos no eletrisidade. Tanba ne'e, nia husu ba Governu atu tau matan mós ba povu Nahareka.

"Komunidade Nahareka dadaun ne'e, sei uza solar panel iha tempu kalan. Nune'e mós kondisaun estrada ne'ebé la di'ak, fó impaktu tebes. Susar ba komunidade atu lori nia produtu lokál hodi asesu ba merkadu iha postu no munisípiu," dehan Joselino iha jardin Fransisco Borja da Costa, Dili, Domingo (29/09/19).

Entretantu, iha fatin hanesan José Martins nu'udar membru AJN afirma, estrada, eletrisidade no bee moos to'o agora komunidade sidauk hetan asesu. Maski, tuir José, iha suku balun komunidade asesu ona infraestrutura báziku hanesan estrada, eletrisidade no bee moos. Nia dehan, so komunidade Nahareka rasik to'o agora seidauk hola parte iha dezenvolvimentu.

Nia mós afirma, nu'udar jerasaun foun Suku Nahareka nian, husu ba Governu atu haree ba povu nia moris ne'ebé seidauk hetan asesu ba dezenvolvimentu.

"Ami Juventude hanesan liman, ain, tilun no matan ba komunidade atu hato'o ba Governu atu rezolve problema sosiál sira ne'ebé komunidade emfrenta iha baze," katak Martins.

Komunidade Suku Nahareka, moris ho produtu lokál sira hanesan Bua, Nuu, Kamii no seluk tan. Maski nune'e, to'o agora, povu iha suku refere seidauk bele asesu merkadoria hanesan suku sira seluk, ne'ebé hetan ona infraestrutura di'ak.

Tempotimor (Dili) – Selebrasaun 12 de Novembro ba tinan 2019 Comite 12 Novembro entrega direita ba Governu hodi jere aktividades hotu-hotu.

Iha tinan ida ne'e, Governu mak sai hanesan uma na'in no sai mós komisaun ba selebrasaun loron espesiál 12 de Novembru.

"Comite 12 de Novembro sei apoiu hanoin no planu programa ruma.Tanba ne'e, aktividade ka programa entrega ba Governu liuhosi Sekretáriu Estadu Juventude Desportu (SEJD) mak sei jere. comite hanesan tau matan de'it," dehan Xefe Administrasaun Comite 12 Novembro, Rogeiro Castro da Cruz iha Sede Comite 12 Novembro, Balide, Tersa (24/09/19).

Nia hatutan, komite 12 Novembro nu'udar autór ba komemorasaun ne'e. Tanba ne'e mak komite konvida parte seluk atu jere.

"Tamba Comite 12 Novembro hanesan autór depois kada tinan husi komite mak konvida fali ema no jere fali atividades ne'e ladún di'ak. Nune'e, tinan ida agora entrega ba Governu no jerasaun foun sira mak jere," Rogeiro relata.

Relasiona ho komemorasaun loron nasionál juventude ne'e, tuir Rogerio, Governu mak hatene. Nia dehan, orsamento ba atividade ne'e bele $ 80.000 no bele mós to'o $ 100.000).

Tempotimor (Dili) – Kay Rala Xanana Gusmão, Kuarta (11/09/19) observa direta servisu kompañia China Harbour Timor, Lda ne'ebé produz britas ba konstrusaun Portu Tibar.

"Imi haree, agora loke ona. Sira servisu nafatin, ha'u iha ne'e katak horseik ha'u dehan tiha ona, se mak prende ha'u, ba de'it kaer. Mas, servisu labele para. Tanba, ne'e la'os ha'u nian. Ha'u mai defende de'it interese nasionál. Ha'u mai tiha ona iha ne'e," dehan Xanana Gusmão iha Tibar.

Lider nasionál ne'e husu Kompañia Marino Enterprise atu labele reklama rai ne'e Marino Enterprise nian. "Marino labele reklama rai ne'e nia avó ninian. Nia avó nia ruin la hakoi iha ne'e. Nia avó nia ruin la hakoi iha ne'e," Xanana afirma.

Xanana mós husu ona ba Sekretáriu Estadu Terras Propriedades kona-ba prosesu Kompañia Marino Enterprise sosa rai refere.

"Horseik, ha'u husu ona Sekretáriu Estadu Terras Propriedades atu hatene horbainhira mak nia sosa rai ne'e. Horbainhira mak nia sosa rai pedasuk oan ne'ebá. Se sosa rai pedasuk oan ne'ebá hodi hetan benefisiu. Benefisiu la'ós ida ne'e. Kompañia sira servisu ne'e fó servisu ba Timoroan," nia tenik.

Eis Prezidente RDTL ne'e mos dehan, konstrusaun portu ne'e fó servisu ba Timoroan sira. "Ho ema nia oan ida moris iha Maubisse. Iha tempu Indonézia,  nia  moris kapás loos, tanba ne'e mak horseik ha'u dehan, lahatene ema barak ne'ebé ohin loron kaer, hanesan kbi'it uitoan, lahatene tinan ruanulu ba kotuk ne'e sira vota ba independensia ka vota ba autonomia. Ida ne'e, mak perguntas ba ha'u tanba ne'e ita tenke haree interese nasionál  la'ós interese privadu fali," nia dehan.

Tempotimor (Dili) – Lista embaixadór sira ne'ebé to'o agora seidauk hetan pose husi Prezidente Repúblika, Ministru Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK) sei konsulta ba Primeiru Ministru, molok haruka ba Prezidente Repúblika.

"Kona-ba lista ne'e, ha'u sei konsulta ho Primeiru Ministru depois hato'o ba Konsellu Ministru aprova fali, mak foin haruka fali ba. Tanba, Prezidente Repúblika husu atu haree fali ida ka rua. Ne'ebé, ami tenke konsulta filafali hodi haree. Tanba ida ne'e reprezenta estadu," hatete MNEK, Deonisio Babo iha Palasiu Governu, Kuarta (11/09/19).

Kona-ba problema ne'ebé mak afeta ba embaixadór sira hodi Prezidente Repúblika la fó pose ne'e, ministru lakohi ko'alia sai. "Ha'u labele ko'alia buat ne'ebé ha'u labele ko'alia. Jornalista sira labele hatene buat ida espesifiku ne'e, so jerál  de'it," MNEK hatán.

Alende ne'e, iha loron 13 Agusto 2019, Prezidente Lú Olo ofisiálmente fó pose ba embaixadór na'in tolu, hanesan Olimpio Branco nu'udar embaixadór Timor-Leste ba Brazil, Isilio Coelho embaixadór TL ba Estadud Unidos Amérika no Lusualdo Gaspar embaixador TL ba Nova Selandia.

Tempotimor (Díli) – Diretór Jerál Jestaun no Planeamentu, Sekretáriu Estadu Formasaun Profisionál no Empregu (SEFOPE), Aniceito Leto Soro afirma, ba oin Governu liuhosi SEFOPE sei la simu tan rekomendasaun, ba traballador sira ne'ebé atu ba servisu iha Seasonal Worker's Program (SWP).

"Ba oin, laiha ona rekomendasun husi familia, kolega ne'ebé  mak atu ba servisu iha SWP," afirma Aniceito iha Kaikoli, Tersa (10/09/19).

Nia informa, bainhira enkontru ho emprezariu sira, SEFOPE afirma kedas katak sei laiha tan rekomendasaun husi emprezariu sira inklui mós familia ba traballores sira atu ba servisu tuir SWP.

Entretantu, adido Traballu ba Austrália, Antonio Armindo dehan, traballadór  sira tenke iha koñesimentu lian Ingles uitoan, hodi nune'e bele ba servisu iha rai liur.

"Kompañia sira dehan, traballadór la hatene lian Ingles mós di'ak. Maibé, bainhira traballadór to'o ona iha ne'ebá, servisu ona mak sira la kompriende Ingles, entaun presiza iha tradutór. Tanba ne'e, traballadór sira iha ne'ebá husu ba Governu liuhosi SEFOPE atu fó kursu lian Ingles ba traballadór sira," informa adidu ne'e.

Tempotimor (Díli) – Governu iha ona polítika atu funu hasoru lixu iha Kapitál Díli. Tan ne'e, iha tinan 2020 sei implementa oinsá bele raut lixu uza teknolojia.  

"Polítika Governu nian iha 2020 kona-ba saneamentu raut lixu ne'e, sei fó ba kompañia mak jere. Ne'ebé la'ós ona ho servisu manual. Maibé, ho teknolojia,” hatete Diretór Saneamentu Munisípiu Díli, Domingos dos Santos Soriano iha nia knaar fatin, Tersa (10/09/19).

Tuir Domingos, ho teknolojia ne'e foer ne'ebé komunidade sira hatama hotu ona iha lixu fatin ka plastiku, diretamente fakar kedas ba kareta laran. La'ós hanesan agora, ne'ebé sei aplika manual.

"Polítika ne'ebé  Governu planu hela ne'e, sei implementa iha fulan Juñu 2020. Tan ne'e, agora halo hela tenderizasaun ba kompañia hotu-hotu, tantu kompañia internasionál, nasionál inklui lokál hodi tuir projeitu ne'e," Soriano informa.

Kompañia ne'ebé iha futuru sei halo jestaun ba lixu ne'e, iha kompañia tolu. Nune'e, ida halo ateru ba lixeiru iha Tibar, rua seluk halo sirkulasaun iha Dili laran hodi rekolla lixu. Nune'e, iha inisiu tinan 2020 sei hadia fatin lixu nian iha Díli laran tomak.

Tempotimor (Dili) - Primeiru Ministru Taur Matan Ruak ne'ebé lidera VIII Governu Konstitusional hahú implementa politika fahe ukun no fó previlejiu ba familia. Politika ida ne'ebé uluk banhira sei sai Prezidente Repúblika, Taur kontra maka'as tebes.

Page 13 of 13
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« April 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Tempo Timor Networks

Online Counter