“Ohin ami ko’alia kona-bá autoridade marítima oinsá Austrália bele ajuda nomós ko’alia kona-bá ró ne’ebé Austrália prepara atu oferese ba F-FDTL iha Jullu 2023, ho tipu Guardian Class”, dehan Coliati, iha Kuartel Jenerál, Fatuhada, sesta (29/10).
Tanba dezde tinan 2001 iha Munisípiu Aileu, durante halo primeiru rekrutamentu, kuandu hakotu funu Timor-Leste nian, Governu Austrália hamutuk ho Portugál hodi fó apoiu ba F-FDTL.
Maibé rekursu iha Komandu F-FDTL rasik atu halo operasaun ba ró rua ne’ebé atu fornese husi Austrália, dezde tinan 2019, komandu prepara ona membru sira husi Komponente Navál nian, hamutuk Pelutaun rua, kompostu husi ema na’in-60, ne’ebé ba ona tuir formasaun kona-bá operasaun ró iha Austrália, no balun iha baze navál Hera.
Husi pelutaun rua ne’ebé partisipa treinamentu ne’e oinsá atubele halo operasaun ba ró sira ne’e, bainhira simu ona husi Austrália, hanesan formasaun tékniku eletrisidade, mákina ró nian, no komunikasaun, no eletrónika no buat hotu ne’ebé iha ró laran, ho ida-idak nia espesialidade.
Governu Austrália mós apoia Timor-Leste liuhusi F-FDTL iha área rekursu umanu, prepara militár sira iha akadémia militár Austrália nomós iha área sira hanesan lojístika, administrasaun nomós área seluk kona-bá kilat.
Governu Austrália liuhusi Embaixadór Austrália iha Timor-Leste, Peter Roberts, iha Timor-Leste (TL), ‘promete’ ona, iha tinan 2023 sei oferese tán ró patrullamentu rua ba Komponente Navál, atubele hala’o patrullamentu ba riku-soin iha tasi Timor.
Inisiativa Governu Austrália nian kona-ba apoia ró rua ne’e, parte rua diskute dezde tinan 2017, no Austrália presiza halo preparasaun ho didi’ak ba kondisaun ró rua ne’e, molok haruka mai Timor-Leste iha 2023.
"Austrália la’ós fornese de’it, maibé sei fornese mós treinamentu nomós diskute kona-bá oinsá bele mantein. Entaun, bainhira Austrália fornese ró rua mai Timor-Leste, iha mós programa manutensaun, no ida-ne’e importante duni, tanba presiza uza ró sira ne’e ho didi’ak. Tanba ne’e, ida ne’e la’ós fornese de’it, maibé komitmentu atu servisu hamutuk atu treinu, no mentein”, afirma nia.
Entretantu Governu Austrália mós sei halo kooperasaun ho Komandu Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL), iha área oioin, tanba Austrália sempre prontu atu koopera ho Timor-Leste hodi ko’alia kona-ba prioridade sira. (*)