Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili)-Ministru ba Asuntu Parlamentár no Komunikasaun Sosiál (MAPKomS), Francisco Martins da Costa Pereira Jerónimo hatete, Governu haruka ona karta ba Prezidente Autoridade Munisípiu Dili (PAM), Guilhermina Filomena Saldanha atu fó atensaun maka’as ba servisu sanemametu iha kapitál Dili.

Tempotimor (Dili)-Prezidente Autoriedade Munisípiu (PAM) Dili, Guilermina Filomena Saldanha, kompremetidu tinan 2022, sei bandu no asegura labarik ho idade 17 mai kraik halo atividade negósiu iha Kapitál Dili.

Tempotimor (Díli)-Ministru Administrasun Estatal (MAE), Miguel de Carvalho informa, sira deside adia loron tomada posse ba Prezidente Autoridade Munisípiu (PAM) foun Dili, Guilerminha Filomena Saldanha, ba loron seluk tanba, Governu aplika hela Konfinamentu Domisialiáriu Jerál (Lockdown) iha Munisípiu Dili.

Tempotimor (Dili) – Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) sei koordena ho Unidade Polísia Militár, inklui Unidade Espesiál Polísia (UEP), hodi fó apoiu seguransa iha selebrasaun tinan 30, vizita Amu Papa João Paulo II iha Timor-Leste.

"PNTL liuhosi Komandu Munisípiu Dili, sei koordena ho Polísia Militár no Unidade Espesiál Polísia (UEP) hodi apoiu seguransa," afirma Segundu Komandante PNTL Munisípiu Dili, Superintendente Asistente Euclides Belo iha nia servisu fatin, Kaikoli, Dili, Segunda (28/10/19).

Nia dehan, planu ba kolokasaun membru polísia sira, hodi halo seguransa iha Tasi Tolu, preparadu. Tanba, PNTL Munisípiu Dili halo ona koordenasaun ho PM ho UEP hodi fó apoiu seguransa.

Euclides informa, sarani sira husi munisípiu sanulu resin rua, inklui husi Rejiaun Administrativu Espesiál Oe-kusi Ambenu (RAEOA) sei mai hotu iha Dili, hodi partisipa misa selebrasaun tinan 30 vizita Amu Papa João Paulo II iha Tasi Tolu, Dili.

“Ami espera, sarani sira halo viajen mai Dili sei la akontese buat ruma. Tanba, membru Polísia balun sei akompaña sarani sira kada munisípiu,” nia dehan.

Tuir Euclides, misa ne'e rasik sei dirije husi Archebispu Dili no Amu Bispu husi Dioseze Baukau ho Maliana inklui bainaka balun mai husi estranjeiru.

Loron Finadu

Kona-ba seguransa ba loron finadu, Euclides hatete PNTL sei fó seguransa ne'ebé máximu ba komunidade Munisípiu Dili iha loron importante ne'e.

“Komandu Polísia Munisípiu Dili, sei koloka membru Polísia iha semiteriu ne'ebé iha Kapitál Dili. Liuliu semiteriu boot hanesan Santa Cruz, Bekusi no Terra Santa, hodi bele evita engarafamentu ba movimentu sarani sira,” Euclides informa.

Nia dehan, iha eventu ida ne'e membru KPK sira ne’ebé iha Suku sei la halo operasaun. Maibé, membru KPK sira sei apoiu informasaun. Ho nune’e, Euclides dehan, Polísia sira bele halo operasaun hodi garante movimentu populasaun sira iha loron boot matebian nian.

“Iha rate providu sunu lilin tenke kuidadu. Tanba, agora daudaun ne'e klima loron manas. Atu labele mosu dezastre iha rate liuliu rate sira ne’ebé dook husi Dili laran no balun besik iha duut barak, hodi evita labele hamosu dezastre,” Euclides hatete.

Tempotimor (Dili) – Populasaun komesa okupa filafali fatin mamuk iha eis merkadu Komoro, tan fatin ne'e tinan barak ona husik abandona hela. Xefe Aldeia 03 Suku Fatuhada, Zeferino Bras dehan Governu laiha planu no jestaun ne'ebé di'ak.

“Loloos bainhira muda komunidade husi fatin ida ba fatin seluk, Governu tenke aproveita kedas halo buat ruma, iha fatin ne'ebé hasai ona populasaun ba ne'e. La'ós, hasai tiha populasaun depois abandona fali fatin ne'e to'o tinan ba tinan. Ita mós labele duni populasaun ba mai hela de'it, maibé laiha planu. Ida ne'e nunka atu bele rezolve problema,” Zeferino hatete ba tempotimor.com, Segunda (28/10/19) iha fatin eis merkadu Komoro.

Tuir Zeferino, atu hasai populasaun sira ne'ebé agora okupa filafali ona fatin eis merkadu Komoro mós Governu presiza iha planu ida ne'ebé di'ak.

“Para hasai populasaun mós tenke ho dignu. Labele naran hasai de'it. Maibé, presiza kria tan kondisaun ruma ba populasaun sira," relata Zeferino.

Tempotimor (Dili) – Relasiona ho moras African Swine Fever (ASF) husi Afrika, ne'ebé hamate ona komunidade nia fahi iha Kapitál Dili kuaze 400 resin, Sekretáriu Estadu Meiu Ambiente, Demetrio de Carvalho do Amarál hatete, iha Dekretu Lei egenior públiku ne'ebé bandu komunidade labele husik arbiru fahi iha sidade laran.

Nia dehan, Prezidente Autoridade Munisípiu Dili (PAMD) mak hanesan entidade ne'ebé atu ezekuta Dekretu Lei egenior públiku ne'ebé bandu komunidade sira atu husik sira-nia animál arbiru iha sidade laran.

"Animál ne'ebé husik arbiru iha sidade laran, moris ho kondisaun ne'ebé la favoravel, entaun moras kona fahi arbiru. Depois fó mos perigu ba ema nia saúde tanba konsume na'an fahi ne'ebé hetan moras," esplika Demetrio iha Hotel Timor, Tersa (07/10/19).

Governante ne'e husu ba sosiedade hotu ne'ebé transforma nia-an mai moris iha sidade, hakarak atu hakiak animál presiza kria kondisaun ne'ebé di'ak atu animál labele hetan moras no liuliu labele estraga ambiente iha sidade laran.

"Iha sidade ne'e, ema mak atu hela hodi transforma moris. La'ós animál mós mai bou hamutuk hotu iha sedade," tenik Demetrio.

Tempotimor (Dili) – Vendadores obralan iha área Ai-mutin, husu fatin dignu ba Governu, bainhira hasai sira husi sira-nia fatin ida agora ne'e.  Vendadores sira dehan, autoridade Munisípiu Dili no parte seguransa laiha justifikasaun klaru, kona-ba atu hasai sira husi fatin refere.

"Ami vendedores Ai-mutin la aseita no la simu asaun ne'ebé seguransa sira kria ho tempu ne'ebe badak. Tanba ne'e, ami negosiante Ai-mutin sei la halo mamuk fatin refere, enkuantu laiha justifikasaun klaru husi estadu," tenik portavóz Isabel Cabral iha Ai-mutin, Sesta (27/09/19).

Iha fatin hanesan, negosiante Aniceto da Rosa mós ejize justifikasaun husi autoridade Munisípiu Dili no parte seguransa.

"Ami sei la sai iha tempu ne'ebé de'it, sei laiha justifikasaun ne'ebé klaru. Ami mós hatene atu halo sidade moos ne'e ami pronto. Presiza hasai ami husi fatin ne'e, hanesan sidadun ida husi nasaun ne'e," Aniceito haktenik.

Xefe Suku Comoro, Eurico da Costa de Jesus katak, nu'udar autoridade lokál nia parte prontu atu muda sai negosiante sira. Maibé, nia dehan, Governu mós tenke prepara uluk fatin foun ba negosiante sira.

"Ami prontu muda vendedores sira iha Ai-Mutin, bainhira Governu prepara ona fatin ne'ebé di'ak ba sira," dehan Eurico.

Tempotimor (Dili) – Xefe Aldeia Ai-mutin, Martinho Gomes hatete, nu'udar autoridade lokál, nia rasik seidauk hatene ho informasaun ne'ebé kari atu hasai negosiante obralan iha Ai-mutin.

"Nu'udar autoridade lokál ha'u la satisfás, tanba laiha koñesimentu ka karta ida mai iha autoridade lokál. Loloos atu fó informasaun ruma ba komunidade, presiza fó koñesimentu ba autoridade lokál. Tanba ne'e hanesan lider lokál ida atu tau matan no kontrola povu iha baze," tenik Martino Gomes, Kinta (26/09/19).

Lider ne'ebé tau matan ba komunidade Ai-mutin ne'e, rejeita átu husi autoriedade Munisípiu Dili nian, tanba la konsidera autoriedade lokál.

"Ha'u la simu, bainhira laiha koñesimentu ba autoridade lokál. Derepente de'it avizu ba komunidade inosente sira atu hasai sira husi fatin ne'e. Atetude ne'e signifika la konsidera ami iha ne'e. Ami mak terus ho povu, imi iha ne'ebá tuur iha AC laran," Martinho afirma.

Nia dehan, atetude ne'ebé la konsidera autoridade lokál hodi avizu ba povu sira hodi hasai povu, depois loron rua avizu ba populasaun Ai-mutin dehan komunidade iha ne'ebá ilegál.

"Avizu ba populasaun katak fó loron rua i depois atu hasai populasaun. Loloos atu hasai populasaun  ne'e fó hatene autoridade lokál antes semana ida hanesan ne'e, para bele konvoka enkontru ida antes atu hasai populasaun," tenik Martinho.

Iha fatin hanesan, negosiante Elia Soares sente triste tanba seidauk iha enkontru entre autoridade lokál no negosiante sira. Maibé, avizu mai dehan atu hasai negosiante sira iha ne'e.

Tempotimor (Dili) – Ministru Saúde interino, Bonifácio Maucoli fó atensaun ba komunidade iha rai laran, atu labele konsume na'an fahi mate tan moras. Tanba sei fó impaktu ba saúde.

"Kuandu ema konsume na'an ne'ebé mak afetadu husi virus ne'e, nia impaktu ema mós kona hotu. Ida ne'e mak durante ne'e ami halo ona apelu, para ema labele konsume na'an fahi ne'ebé mate tan moras," dehan Ministru Saúde interinu ne'e iha Palásiu Governu,  Kuarta (25/09/19).

Nia afirma,  virus ne'ebé iha ne'e mai husi kutun animál nian. "Moras ne'e, mai husi kutun animál sira ne'e. Hanesan akontese iha fatin-fatin. Dalaruma, moras ne'e importa fali husi nasaun seluk mai. Tanba ita fronteira ho Indonézia. Dalaruma hatama manu, animál sira ne'e bele da'et fali ba ita nia animál rai laran," Maucoli esplika.

Parte saúde no Ministériu Agrikultura no Peskas, tuir Maucoli, halo ona kooperasaun inklui aprezenta ona Projetu de Lei ba Governu atu halo regulamentu ba sanitáriu internasionál.

"Ami aprezenta ona Projetu de Lei ba Governu atu halo regulamentu ba sanitasaun internasionál nian, para bainhira sasán sira tama ne'e iha lei para regula sira, atu nune'e labele lori fali moras mai Timor," dehan Maucoli.

Parte saúde, nia dehan, seidauk halo identifikasaun moras ne'e naran saida,  maibé atu identifika moras ne'e parte veternária mak bele halo identifikasaun.

Tempotimor (Dili) – Komunidade Suku Madohi, liuliu sira ne'ebé hela iha Aldeia Anin-Fuik, Aldeia 7 de Setembru no Aldeia Rosário, husu ba estadu atu bainhira hasai populasaun husi rai estadu nian, presiza halo uluk registrasaun.

“Komunidade iha intensaun atu kontribuisaun ba dezenvolvimentu Timor-Leste nian. Maibé, presiza mós konsiderasaun husi estadu no Governu,” hatete komunidade Silveiro da Costa iha Sede Aldeia Anin Fuik, Beto, Dili, Kinta (19/09/2019).

Nia dehan, prosesu atu halo registrasaun ba komunidade ne'ebé okupa rai estadu nian ne'e, tenke kria uluk enkontru, atu ema hotu bele hato'o nia hanoin. Hafoin foti desizaun hodi hasai komunidade husi rai estadu. “Labele uza fali sistema radikál para mai hasai, halo ema hotu la satisfeitu," nia afirma.

Tuir Silveiro, bainhira Governu hasai komunidade tenke ho dignu. Atu nune'e, komunidade labele sai vítima ba prosesu dezenvolvimentu ne'ebé la'o iha rai laran.

Entretantu, reprezentante Diresaun Sistema Nasionál Cadastro (SNC), Felicidade M. Ximenes afirma, iha prosesu atualizasaun ida ne'e atu fahe informasaun kadastrál anteriór nian ba komunidade sira.

"Ohin ami mai fó informasaun ba komunidade sira iha Suku Madohi, Posto Administrativu Don Aleixo. Liuliu iha Aldeia tolu hanesan Anin Fuik, 7 de Setembro no Rosário ne'ebé hela iha rai estadu nian, atu bele halo registrasaun hodi estadu bele hatene uma-kain hira mak durante ne'e okupa," Felicidade hateten.

Ho ida ne'e, tuir Felicidade, prosesu alargamentu ba Aeroporto ne'e la'o, sei hasai populasaun sira ne'ebé okupa rai refere tuir lei no sistema ne'ebé iha ona.

Maski nune'e, komunidade sira ne'ebé hetan afetadu husi rai estadu, seidauk klaru tanba foin mak halo prosesu rejistrasaun.

Page 1 of 2
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Tempo Timor Networks

Online Counter