Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili) – Partidu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) ne'ebé lidera orgaun daruak iha Parlamentu Nasionál (PN), hahú ‘fai-malu’ tanba diferensia informasaun kona-ba esforsu ne'ebé Primeiru Ministru (PM) halo ba membru Governu na'in sia (9), ne'ebé to'o agora seidauk hetan tomada pose.

"Deputadu ida ne'ebé mak la haree informasaun ne'e? Prosesu ne'e Primeiru Ministru lori ba Prezidente Repúblika. PR mak sei troka hela iha ne'ebá. PR husu troka naran. Se AMP la troka naran, deputadu sira hatene hela. Deputadu ida ne'ebé mak la hatene? Ne'ebé, deputadu sira la presiza dehan lahetene. Dehan hatene, tanba PR seidauk fó pose," tenik deputadu PLP Francisco Vasconcelhos iha PN, Kuarta (02/10/19).

Antes ne'e, deputada husi Partidu Kmanek Haburas Unidade Nasional Timor Oan (KHUNTO), Olinda Guterres deklara katak deputadu sira iha PN seidauk hatene informasaun kona-ba esforsu PM nian ba membru Governu na'in sia, ne'ebé seidauk tomada pose.

"Señor Primeiru Ministru Taur Matan Ruak seidauk fó informasaun. Loloos PM no PR kada Kinta hasoru malu ne'e, parese sira rua ko'alia buat ruma," dehan Olinda, Tersa (01/10/19) horseik.

Tempotimor (Dili) – Partidu Kmanek Haburas Unidade Nasionál Timor Oan (KHUNTO) husu ba membru Governu ne'ebé pendente, atu rezigna-an tuir dalan ne'ebé Xanana Gusmão hatudu ona,  bainhira la hetan pose husi Xefe Estadu.

"Agora ita nia maun boot Xanana Gusmão rezigna-an. Nusa mak sira na'in sia ne'e labele rezigna-an. Husi KUNTO ne'e rezigna-an. Tansá mak sira seluk la rezigna-an. Ida ne'e ha'u konfuzaun," tenik deputada Olinda Guterres iha PN, Tersa (01/10/19).

Nia afirma, Xanana Gusmão nia rezignasaun nu'udar dalan ne'ebé pozitivu atu membru na'in sia ne'e banati tuir.

"Nia mak hatudu dalan ba ita. Nia mak hatudu ona katak ha'u rezigna-an husi ne'e. Maski, ministériu ne'ebé nia kaer ne'e boot tebes. Entaun nia bele rezigna-an, signifika kolega sira na'in sia ne'e mós bele rezigna-an para substitui fali seluk, para servisu la'o ba oin," Olinda afirma.

Deputada bankada KHUNTO ne'e mós dehan matenek iha partidu CNRT no PLP sei barak, tanba ne'e bele rezigna-an no substitui ema seluk hodi lori nasaun ne'e ba oin.

"Ha'u hanoin CNRT nia ema matenek barak. PLP nia ema mós matenek barak. Bele muda. Ami (KHUNTO) muda tiha ona. Ka keta halo CNRT no PLP nia matenek mak hotu ona ka oinsá? Se iha, prontu avansa ona ho seluk. Agora dehan dignidade. Dignidade saida nian?" nia hatete.

Nia mós subliña katak, deklarasaun ne'ebé nia lansa iha plenária Parlamentu Nasionál ne'e, reprezenta partidu KHUNTO. Maski, husi ninia aliadu CNRT no PLP konsidera deklarasaun ne'e pesoál.

"Ha'u nu'udar fundadór Partidu KHUNTO. Saida mak ha'u foti iha ne'e, reprezenta Partidu KHUNTO. Ha'u la halo deklarasaun pesoál. Tanba ha'u mai tuur iha ne'e, ha'u la'ós mautabele ida mak mai tuur iha ne'e. Saida mak ha'u foti ne'e razaun. Ha'u hakarak Governu ne'e la'o ba oin," dehan Olinda.

Tempotimor (Dili) – To'o agora, deputadu sira iha Parlamentu Nasionál, liuliu deputadu husi Bankada KHUNTO, seidauk hatene esforsu ne'ebé Primeiru Ministru Taur Matan Ruak halo, kona-ba membru Governu na'in sia (9), ne'ebé to'o agora seidauk hetan tomada pose.

"Kada Kinta, exelénsia Primeiru Ministru ba hasoru malu ho Prezidente Repúblika. Iha ne'ebá, kala sira na'in rua ko'alia buat ruma ba malu. Tanba saida mak to'o mai, exelénsia Primeiru Ministru la fó hatene mai ami, kona-ba lia menon tuma husi exelénsia Prezidente Repúblika. Agora PR ema boot iha nasaun ne'e, PM xefe Governu nian, parese sira na'in rua tuur hamutuk ko'alia no saida mak bele," dehan fundadór Partidu KHUNTO, deputada Olinda Guterres iha Parlamentu Nasionál, Tersa (01/10/19).

Deputada ne'e afirma, atu tama ona ba tinan rua, maibé PM rasik seidauk fó informasaun ba deputadu sira iha parlamentu liuliu ba deputadu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP).

"Señor Primeiru Ministru Taur Matan Ruak seidauk fó informasaun, loloos PM no PR kada Kinta hasoru malu ne'e, parese sira rua ko'alia buat ruma," dehan Olinda.

Tenke Pasiénsia

Alende ne'e, PM Taur Matan Ruak bainhira remata sorumutu ho PR iha Palásiu Prezidensiál Bairru-Pite, Kinta semana liubá informa, esforsu ba membru Governu na'in sia ne'e PM kontinua halo aproximasaun ho PR.

"Husu ba sira pasiénsia. Se ha'u mós bele pasiénsia, tanba saida mak sira nervozu uluk iha liur ne'ebá. Klaru ke preokupasaun ida ne'e, ha'u sempre levanta ba exelénsia Prezidente Repúblika para haree saida mak ita halo tán. Ha'u esforsu hotu ona," PM dehan.

Membru Governu na'in sia (9) ne'ebé to'o agora seidauk hetan tomada pose mak na'in hitu (7) husi Partidu CNRT no na'in rua (2) husi Partidu KHUNTO.

Tempotimor (Dili) – Partidu FRETILIN iha Parlamentu Nasionál (PN) husu imediatu ba parte seguransa atu kaptura no halo investigasaun ba motorista deputadu nian iha PN, ne'ebé halo insultasaun ba Prezidente Repúblika.

"Uluk deputadu Sabino Soares ‘Guntur’ dehan Prezidente Repúblika goblok ba presta deklarasaun. Agora, motorista deputadu ida nian iha PN tau estatus katak, “Imi Fretilin 2000 ne'e, viva to'o rai ne'e ku'ak, mak imi nia Prezidente ka imi nia Doutór Lú Olo ema sei sulan hanesan fahi Makau to'o hotu," deklara deputada Maria Angelica iha plenária, Tersa (01/10/19).

Entertantu, deputadu Alexandrino Cardoso da Cruz mós hatete hanesan. "Motorista ida mak dehan fali sulan Prezidente Repúblika hanesan fahi Makau iha luhan laran to'o mate ne'e, ha'u hanoin ita konsidera ita nia prezidente hanesan animal," dehan Alexandrino.

Nia mós husu ba parte seguransa atu halo kapturasaun ba motorista ne'ebé insultu Prezidente Repúblika ne'e.

Tempotimor (Dili) – Program Officer ASIA Justice and Rights (AJAR), Inocencio Xavier konsidera átu Parlamentu Nasionál (PN) ne'ebé ba dahituk ona kansela viajen Prezidente Repúblika ba rai liur, tanba la kompriende didi'ak substánsia estadu.  

"Haree katak kapasidade Parlamentu Nasionál liuliu iha V legislatura mukit tebes. Seidauk kompriende didiak substansia de estadu. Tanba seidauk separa didi'ak polítika estadu no uma laran," hatete Inocencio iha nia knaar fatin, Farol, Dili, Tersa (01/10/19).

Nia afirma, halo impedementu ba viajen PR nian hatudu momoos katak, PN laiha kapasidade atu jere problema ida ne'e, hodi difikulta ba sentidu estadu.

"AMP rasik mak manifesta hodi hatudu ba nasaun sira seluk katak Timor-Leste iha problema. Tanba,  ko'alia kona-ba paz no unidade. Maibé, realidade la fó valór ba paz no unidade. Tanba hatudu liuhusi impedementu sira hanesan PR nia viajen," Inocencio esplika.

Nia mós husu ba PN presiza tetu didi'ak atu halo aprovasaun ba PR nia viajen. Tanba, PR nia viajen  ne'e la'ós ba pasa ferias ho familia sira iha rai liur. Maibé, tuir Inocencio, viajen ne'e tanba konvite entre estadu ho estadu. Labele lori maioria hodi viola regras sira ne'ebé PN atu la'o tuir.

"Distintus deputadu sira, presiza hatudu kapasidade kualidade hanesan orgaun de estadu, no sai hanesan reprezentante povu. Tanba kanselamentu ba PR nia viajen fó impaktu ba servisu bilaterál," nia tenik.

Tempotimor (Dili) – Partidu Demokrátiku (PD) konsidera, átu deputadu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) sira, ne'ebé ba dahituk ona kansela viajen Prezidente Repúblika ba rai liur, hanesan taka dalan ba futuru diplomasia Timor-Leste nian.

Deputadu António da Conceição hatete lia hirak ne'e, Tersa (01/10/19) iha Parlamentu Nasionál. "Ita hatene, dahituk ona Parlamentu Nasionál (PN) la autoriza Prezidente Repúblika ba halo diplomasia ho nasaun seluk, maibé ita tenke hatene katak mundu ohin loron diplomasia ne'e instrumentu ida importante tebes iha konvivensia internasionál ninian, no laiha nasaun ida ne'ebé mak moris izoladu husi rai seluk," dehan Deputadu António.

Nia afirma,  átu ne'ebé PN hola ne'e lori filafali Timor-Leste taka odamatan ba buat hotu-hotu.

"Átu polítika ne'ebé PN hola ita bele dehan hanesan forma ida ne'ebé atu lori filafali Timor-Leste  taka odamatan ba buat hotu-hotu no taka ita nia an husi ema hotu-hotu no taka ita nia odamatan ba ema seluk," António hatete.

Eis Ministru Edukasaun ne'e dehan, bainhira Timor-Leste nafatin hatudu polítika ne'ebé lori perguntas bae ma seluk, sei laiha garantia ba ema seluk hodi lori investidór mai iha Timor-Leste.

"Atu fó garantia ba ema seluk hodi lori investidór, maibé iha ita nia nasaun ne'ebé nafatin hatudu ita nia polítika ne'ebé lori perguntas ba ema seluk, entaun oinsa mak ita investe ema hodi mai no hamosu empregu ba ita nia ema," nia tenik.

Nia dehan, atu hadi'a situasaun ne'ebé hodi taka dalan ba futuru Timor-Leste nian, mak polítika na'in sira, tenke iha konxiénsia hodi halo mudansa ba átu polítika sira.

"Ita so bele rekopera filafali ita nia imajen sira ne'e di'ak, kuandu ita mós iha mudansa atetude, mudansa iha átus polítika. Maibé, bainhira átu polítika sira ne'e laiha mudansa, maka ita rasik mak izola ita nia an rasik husi konvivensia internasionál," deputadu PD ne'e afirma.

Tempotimor (Dili) – Eis Sekretária Estadu Igualidade Jeneru, Idelta Maria Rodrigues, partilla informasaun ba Primeru Ministru Taur Matan Ruak, relasiona ho dezenvolvimentu iha Timor-Leste, liuliu liga ba área rurál ne'ebé kontinua marka pasu.

"Ha'u kontinua aprezenta ba PM kona-ba área dezenvolvimentu rural. Tanba ne'e, sei hein rezultadu husi Primeiru Ministru nune'e mós atu ajuda ka suporta polítika VIII Governu nian hodi halo programa ka dezenvolvimentu rurál nian iha Timor Leste," tenik eis Sekretária Estadu Igualdade Jeneru, Idelta Maria Rodrigues iha Palásiu Governu, Segunda (30/09/19).

Nia afirma, povu Timor-Leste barak mak sei moris iha ki'ak no mukit, ne'e problema ida ba estadu. Entaun, bazeia ba planu estratéjiku dezenvolvimentu nasionál katak, iha 2030 povu hetan moris ho saúde di'ak no prosperu.

"Atu atinje planu ne'e la'ós dezenvolvimentu iha nasionál de'it. Maibé mós tuun ba iha baze atu nune'e halo reafirmasaun ka revolusaun ne'ebé di'ak, para bele implementa polítika Governu nian ba moris di'ak," afirma Idelta.

Idelta esplika, knua ba dezenvolvimentu mak husi suku. Entaun, iha Governu ida ne'e nafatin esforsu hodi tau atensaun ba povu nia moris di'ak, atu povu hotu bele sente katak independensia ne'e merese ba povu tomak, hodi nune'e povu hotu bele partisipa di'ak iha prosesu dezenvolvimentu tomak.

Tempotimor (Dili) – Deputadu Francisco Miranda Branco hatete, Governu daualu mai atu halo reforma. Hadi'a buat ne'ebé sedauk di'ak. Maibé, sei hahalok fahe malu projetu loos duni, diskursu polítika sira durante kampaíña, retorika de'it.   

“Governu daualu ne'e, mai atu halo reforma. Hadi'a buat ne'ebé seidauk di'ak. Maibé, se ida ne'e loos duni (fahe projetu ba malu), diskursu polítika sira ne'e mesak retórika hotu de'it. Retórika ba kampaíña de'it. Depois, agora nia prátika nafatin de'it hanesan ida uluk," afirma Francisco Branco, Kuarta (25/09/19) iha sala Bankada FRETILIN nian, iha Parlamentu Nasionál.

Francisco Branco hatete lia hirak ne'e relasiona ho Kompañia Baekmoon Unipessoal ne'ebé liu shortlist ba projetu ualu (8) iha MOP. Baekmoon Unipessoal, nu'udar kompañia ne'ebé Luzerio Donzilio Junior da Conceição Teme, oan mane husi asesór prinsipál Ministru Obras Públika, Jorge da Conceição Teme, servisu.

Na'in husi kompañia sira seluk, ne'ebé partisipa mós iha tenderizasaun hamutuk ho kompañia Baekmoon Unipessoal, hahú deskonfia. Sira dehan, iha posibilidade boot Kompañia Baekmoon Unipessoal bele manan projetu lubuk iha MOP.

Francisco Branco deklara Parlamentu Nasionál sei bolu Ministru Obras Públika (MOP), para ba hatán  iha Parlamentu Nasionál kona-ba buat hirak ne'e.

"Ami iha podér atu bolu Ministru Obras Públika mai para hatán iha PN. Karik ida ne'e ami sei uza. Tanba, dalaruma mós bele loos no bele issu de'it. Tanba ita la gosta ema ida, ita hamosu issu bara-barak. Maibé, depois bolu tiha ministru mai hatán iha PN nia oin, mak foin hatene loloos saida mak akontese," Branco afirma.

Vise Prezidente Bankada FRETILIN ne'e hatete Governasaun daualu ne'ebé mai ho polítika atu halakon karatér sira ne'ebé fó projeitu ba malu ne'e, maibé atú ne'ebé akontese iha Governu anteriór da'et fali mai Governasaun daualu.

"Prátika ne'ebé la'o iha Governu anteriór mak fahe projetu de'it. Ajudikasaun direta de'it, single source de'it, la liuhusi aprovizionamentu normál, la liuhusi tenderizasaun ne'ebé se mak kualifikasaun di'ak liu para kaer projetu. Maibé, ita fó tuir sentimentu ida-idak nian, katak familia, kor hanesan. Se hanesan ne'e, ita atu lori nasaun ne'e ba ne'ebé," Branco afirma.

Nia mós dehan, bainhira Governu mai atu hadi'a sistema sira ne'e mak nune'e nafatin, oinsá mak bele kumpri lei ne'ebé vigora iha Timor-Leste.

Tempotimor (Dili) – Partidu Kmanek Haburas Unidade Nasionál Timor Oan (KHUNTO) iha plenária, husu ho aberta ba bankada Partidu Libertasaun Popular (PLP) no Kongresu Nasionál Rekonstrusaun Timorense (CNRT), atu troka Membru Governu (MG) sira ne'ebé la hetan pose husi Prezidente Repúblika.

"Kona-ba membru na'in sia ne'ebé mak sei pendente hela, husu ba kolega Partidu CNRT no PLP karik bele troka took ita nia ema balun, ne'ebé mak Prezidente Repúblika lakohi fó pose ne'e. Bele karik, troka took ita nia ema na'in sia ne'ebé mak pendente hela," dehan deputada Olinda Guterres iha plenária Parlamentu Nasional, Tersa (24/09/19).

Nia dehan, KHUNTO rasik prepara ona ema na'in rua hodi troka KHUNTO nia ema ne'ebé la hetan pose husi Prezidente Repúblika.

"Ba ami Partidu KHUNTO, ha'u rasik prepara ona ema na'in rua atu troka António Verdial no Tuken. Se na'in sia ne'e mak la hetan pose nafatin, mak exelénsia Prezidente Repúblika nia pedidu mai Parlamentu Nasionál atu ba rai liur ne'e defisíl teb-tebes," dehan Olinda.

Tempotimor (Dili) – Bankada Congresu Nasionál Rekonstrusaun Timorense (CNRT) iha Parlamentu Nasionál (PN), dúvida ho desizaun Prezidente Repúblika nian. Tanba, bainhira Bankada FRETILIN iha PN vota kontra ba projeitu ruma, PR a favor ba desizaun FRETILIN.

"Pozisaun CNRT nian ne'ebé la fó Prezidente Repúblika ba partisipa Asembleia Jerál ONU mak bankada CNRT hakarak hateten katak, vingansa polítika nia huun loloos mak partidu Fretilin, no PR tenta husik membru oitavu Governu indijitadu laiha solusaun no la serteza," deklara deputadu Bankada CNRT, Gabriel Soares iha plenária, Tersa (24/09/19).

Nia dehan, Prezidente Repúblika rejeita fó pose ba membru Governu, hatudu katak Señor Prezidente Repúblika lakohi kumpri Konstituisaun RDTL no husik Governu la kompleitu to'o agora.

“Ami konsiente no la'ós novidade ho átu PR nian. Iha tinan rua ikus ne'e, maluk opozisaun vota kontra projetu de leis ruma, desizaun ikus PR nian a favór ba maluk opozisaun sira nian. Maski  projetu vota a favór maioria, iha plenária PN," Gabriel afirma.

Buat hirak ne'e, nia esplika akontese tanba Prezidente Repúblika la hatudu onestidade. “La kumpri Konstituisaun RDTL hodi la fó pose ba membru Governu sira. Tanba ne'e, CNRT sei ejize ba PR atu kumpri desizaun povu nian”.

Hatán ba deklarasaun Bankada CNRT ne'e, Xefi Bankada FRETILIN, deputadu Aniceto Guterres katak, membru Governu na'in sia ne'ebé PR la fó pose, bele lori ba tribunál.

"Dehan PR kontra Konstituisaun RDTL hodi la fó pose ba membru na'in sia ne'e, bele lori ba tribunal. PR viola ka la viola," dehan Aniceito.

Iha fatin hanesan deputadu bankada PLP, Sabino Soares 'Guntur' katak, presiza klarifika ba públiku karik Prezidente Repúblika mak foti pozisaun hotu hodi halo julgamentu ba ema na'in sia ka oinsá.

Tuir publikasaun iha CNRT Midia Center bolu sarani Prezidente da Republika, Dr. Francisco Guterres Lu-Olo nu'udar 'BONEKA' ba Sekretariu Jeral FRETILIN, Dr. Mari Alkatiri. 

"Dr. MA (Mari Alkatiri) ezije dialogu hafoin F2000 lakon iha elisaun Antisipada ne'ebe nia nu'udar poder informal maka volante ninia boneka Dr. Francisco Guterres hodi deside EA ne'e!' Publika iha CNRT MC.

Tempotimor.com koko konfirma ho parte Prezidensia da Republika maibe rejeita atu fo komentariu kona ba CNRT MC nia sarani Prezidente Lu Olo hanesan BONEKA.

Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« April 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Tempo Timor Networks

Online Counter