Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Items filtered by date: Monday, 11 November 2019

Tempotimor (Dili)-Deputada husi Bankada Klibur Haburas Unidade Timor-oan (KHUNTO) Olinda Guterres husu atu haruka fila fali Orsamentu Jeral Estadu (2020) ba governu tanba konsidera orsamentu ne’e boot demais.

Published in Politika

Tempotimor (Dili) – Relasiona ho eletrisidade ne'ebé kontinua mate lakan ne'ebé rezulta komunidade nia sasán balun avaria, Deputadu Sabino Soares ‘Guntur’ husu ministru rezigna-an bainhira laiha kapasidade atu jere.

"Kualker se de'it mak povu fó fiar hodi ba tuur iha ne'ebá, hodi jere povu nia osan, tenke konxiénsia no responsabilidade. Maibé, bainhira sente laiha kapasidade di'ak-liu rezigna-an. Rezigna-an, duké husi tinan ba tinan, periodu ba periodu mak ema tau kestaun ba ahi mate lakan. Ne'e signifika katak ita laiha kapasidade," afirma deputadu Guntur iha Parlamentu Nasionál (PN), Segunda (11/11/19).

Nia dehan, povu fó konfiansa hodi ba rezolve preokupasaun povu nian. Maibé, aumenta problema. Di'ak-liu rezigna-an.

"Se mak lakohi servisu ba povu no estadu, di'ak-liu rezigna-an. Ema matenek barak. Duké ba iha ne'ebá para komplika hotu servisu ne'e, di'ak-liu lalika obriga an," dehan Guntur.

Nia afirma, ba membru Governu ne'ebé tutela mak laiha kapasidade rezigna-an. Tanba ema ruma kuandu ba tuur iha kargu ruma, liuhosi partidu. Tanba ne'e, laiha direitu atu permenente iha fatin ida.

Iha parte seluk, deputadu Favião de Oliveira husi bankada FRETILIN katak dalan di'ak-liu mak jestaun husi EDTL nian hodi haree ba liña eletrisidade iha Kapitál Dili.

"Jestaun ladún di'ak no kontrolu ladún di'ak, tanba ohin loron ligasaun ilegál barak iha Timor laran tomak. Liuliu iha Kapitál Dili. Ida ne'e mós bele fó impaktu ba eletrisidade ne'ebé fornese ba komunidade sira," dehan Favião.

Nia dehan, komunidade barak kestiona tanba kada loron hola pulsa, maibé eletrisidade kontinua mate lakan.

"Ha'u hanoin tinan 10 ona, Governu investe liña eletrisidade. Loloos ne'e, laiha eletrisidade mak mate. Tenkeser lakan 24 oras. Ezeptu iha manutensaun ba parte ruma," nia dehan.

Published in Politika
Monday, 11 November 2019 15:55

Kapasidade MG Lato’o Ezekuta OJE  

Tempotimor (Dili) – Deputadu Partidu Libertasaun Populár (PLP), Sabino Soares ‘Guntur’ husu Governu atu hadi'a sistema ezekusaun Orsamentu Jerál Estadu (OJE) nian. Tanba, tuir deputadu ne’e, Membru Governu (MG) barak, mak kapasidade lato'o atu ezekuta OJE.

"Ezekusaun tinan 2019 ne'ebé boot ba daudauk ne'e, tanba sistema mak obriga. Tanba la'ós la'o tuir ema nia kapasidade. Maibé, tanba sistema mak obriga katak tenke ezekuta hotu, maske kapasidade la to'o iha ne'ebá. Entaun, to'o ona tempu tinan nia rohan ita foin haree katak osan ne'e fakar ba iha ne'ebé, ita mós la hatene," dehan deputadu Guntur iha PN, Segunda (11/11/19).

Nia dehan, maske iha audiénsia AMP nia, propoint ona atu hadi'a sistema refere, maibé parte barak mak lakohi.

"Momentu ida ami audiénsia. Ha'u dehan, sistema ida kona-ba ezekusaun ba kuantidade orsamentu ba pursentu ne'e hadi'a, para bele ezekuta tuir ema nia kapasidade ka kbi'it, para bainhira la konsege ezekuta hotu, ne'e fila ba kofre estadu," tenik Guntur.

Nia realsa, bainhira Governu lakohi muda sistema ne'e, mak kada tinan fakar osan de'it. Tanba nia ezekusaun la klaru no duni tuir de'it pursentu boot.

Published in Politika

Tempotimor (Dili) – Prezidente Bankada Partidu Demokrátiku (PD), Antonio da Conceição deklara katak durante ne'e liñas ministeriais iha VIII Governu subar ona osan ba iha fundu kontizensia nian.

"Liñas ministeriu sira ne'e iha osan ne'ebé sira subar ne'e barak la halimar. Buat ida naran fundu kontinzensia ne'e, iha governasaun sira uluk ne'e so tau de’it iha dotasaun tudu Governu osan ne'e iha ministeriu finansas," dehan Antonio iha Parlamentu Nasional, Segunda (11/11/19).

Nia hatutan, maibé Governu agora ne'e kada ministériu iha fundu kontinzensia, atuasaun emerjensia ne'e ba tudu Governu, la'ós ministeriu ida hanesan ahi han rai Sekretariu Estadu Ambiente ne'ebé la'ós nia responsabilidade.

Nia responsabilidade mak atu promove fali meiu ambiente. Maibé, atu kuda ai ne'e depois, ida fahe asistensia umanitaria mak ba uluk.

"Solidariedade matan dukur hela la ba halo ida, depois seluk ambiente mak tun uluk ba kuda ai iha tempu ne'ebé la'ós udan ne'e imposivel."

Hatudu katak atuasaun ne'e hanesan arbitrariu loos, laiha asaun kordenada, uma ahi han hela iha Lorosa’e ne'ebá to'o uma lulik sira ne'e, Sekretariu Estadu Kultura nian buka atu hadi'a filafali tan sei fahe osan ne'e laloos.

Kultura ne'e moris husi grupu ne'e rasik mak harii la'ós estadu mak ba harii kultura hodi hola parte ba sistema estadu ninian.

Agora sekretariu estadu tau osan ba ida ne'e de'it buat sabraut barak, ne'ebé ami hanoin osan ne'e se ita bele ko'a sira nia osan ne'e diak liután.

Tinan ne'e sira la'ós halo milagre hanesan Jesus nian fila ikan 2 atu fó han ema rihun ba rihun ne'e la to'o ida ne'e laiha kapasidade.

Published in Politika

Tempotimor (Dili) – Prezidente Camara Comersiu Industria Timor-Leste (CCITL), Oscar Lima hatete, ezekusaun Orsamentu Jerál Estadu (OJE) iha tinan 2019, ne'ebé la fó benefisiu ba seitór privadu konsidera Governu oho seitór privadu sira.

Nia dehan, OJE tinan fiskál 2019 laiha ninia benefisiu ba emprezariu privadu. Tan ne'e, defisil atu dezenvolve ekonomia iha rai laran.

"Espera, ba oin labele akontese tan hanesan ne'e. Tanba, situasaun sira hanesan ne'e Governu atu oho fali seitór privadu sira. Loloos, Governu presiza hasa'e kapasidade seitór privadu sira nian. Se lae mak difisil ba ukun an nasaun Timor-Leste nian," dehan Oscar Lima ba jornalista sira iha salaun Ministeriu Finansas, Segunda (11/11/19).

"La'ós emprezariu hotu-hotu mak hetan benefísiu. Maibé, iha balun de'it mak hetan. Balun la hetan no iha balun ne'ebé agora selu hela tusan," Nnia esplika.

Oscar relata, iha aktividades kiik-oan sira ne'ebé iha konkursu públiku sira ne'ebé ita hare empreza kiik-oan sira de'it mak hetan benefísiu, ba empreza boot sira la hetan.

"Tinan 2019, empreza privadu sira dollar. Tanba la hetan aktividade husi Governu atu hala'o servisu. Entaun, ekipamentus hotu paradu," tenik Oscar.

Nia afirma, realidade ida ne'e halo emprezariu barak tenke fila an ba buat seluk. Pior liu balun nian osan seidauk selu. Ida ne'e, susar tebes atu diversifika ba fali buat seluk. Tanba, orsamentu metin hela.

Published in Ekonomia

Tempotimor (Dili) – Bankada CNRT iha Parlamentu Nasionál (PN) konsidera Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2019 nian, ne'ebé oitavu Governu ezekuta halo emprezáriu sira sai vítima.

"Ami haree husi parte seluk, emprezáriu sira mak sai vítima. Ida ne'e la'ós inventa. Maibé, ami rasik ko'alia ho ministru ne'ebé tutela. To'o ami oin buis ba malu, tanba de'it la tau importánsia ba ita nia emprezáriu sira," dehan deputadu CNRT, Domingos de Carvalho iha PN, Segunda (11/11/19).

Nia dehan, nu'udar reprezentante povu nia ko'alia ida ne'e tanba emprezáriu barak mak deve ema nia osan, ikus mai la konsege selu. Pasiénsia, ema hadau hotu saida mak emprezáriu sira iha.

Iha parte seluk, deputadu PLP Sabino Soares "Guntur" katak, osan barak iha tinan 2019 nian, ezekuta arbiru de'it.

"Osan sira gasta ne'e, la hatudu faktu ida. Maibé, derepente de'it osan ne'e ba iha ne'ebé ita lahatene," dehan Guntur.

Published in Ekonomia
Monday, 11 November 2019 14:17

PLP: OJE 2020 Nakonu ho Manobrasaun  

Tempotimor (Dili) – Deputadu Bankada Partidu Libertasaun Populár (PLP), Sabino Soares ‘Guntur’ konsidera Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020, nakonu ho manobrasaun. Nia dehan, tanba ema estranjeiru mak mai jere Governu no orsamentu Timor-Leste nian.

"Agora, saida mak mosu? Orsamentu iha dezenvolvimentu kapitál, sira koloka fali iha transferénsia públiku. Depois, implika hotu sasán. Signifika, iha manobrasaun ba OJE. Tanba ne'e mak ita lalika tau fiar liu ba ema estranjeiru atu mai jere ita nia osan, jere ita nia planu estratéjiku sira. Tanba sira ne'e mai ho intensaun lori estadu ne'e ba tasi kidun," dehan deputadu PLP ne'e iha Parlamentu Nasionál  (PN), Segunda (11/11/19).

Nia dehan, nu'udar reprezentante povu, nia parte haree dook ona katak orsamentu ida agora ne'e, orsamentu ida komplikadu.

"Orsamentu tinan fiskál 2019 nian, ne'ebé ko'alia kona-ba fronteira marítima no estabelesimentu industrializasaun mina nian de'it, susar ona. Satán orsamentu ida agora boot ne'e," Guntur hatete.

Nia mós konsidera katak, orsamentu tinan 2020 la tuir estrutura tanba tau arbiru de'it.

“Governu tenke deteta ona nia ema matenek sira atu bele tau iha Primeiru Ministru (PM) nia gabinete no ministru sira hotu, para haree prosesu sira ne'e,” nia sujere.

Published in Politika

Tempotimor (Dili) – Partidu Kongresu Nasionál Rekonstrusaun Timorense (CNRT) fó ultimatu ba Governu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) ne’ebé lidera husi Primeiru Ministru Taur Matan Ruak, tenke hatuun montante Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020 husi billaun $1.95 ba billaun $1.3.

Bainhira Governu AMP ne’ebé CNRT mós apoiu ne’e, la halo tuir, kartaun mean husi deputadu bankada CNRT iha Parlamentu Nasionál sai opsaun ikus ne’ebé partidu lideradu husi Kay Rala Xanana Gusmão ne’e sei foti iha debate OJE 2020.

Deputadu Bankada CNRT, Domingos de Carvalho deklara, pozisaun ida ne’e nu’udar desizaun bankada CNRT nian. La’os desizaun deputadu ida nian.

"Husi ami, bankada CNRT ne'ebé iha Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP), ami deside ona katak hakarak ka lakohi tenke halo redusaun (ba OJE 2020). Maibé, se la konsege redus no mantein, mak orsamentu ne'e sei la pasa. Tanba, ita haree katak husi I Governu to'o VIII Governu, foin mosu OJE boot hanesan ne'e," dehan deputadu Domingos iha Parlamentu Nasionál (PN), Segunda (11/11/19).

Deputadu ne’e mensiona mós deklarasaun husi deputada bankada CNRT seluk, Virgina Ana Belo atu vota kontra OJE 2020. "Bainhira OJE mak la redúz, sira (governu) mantein, ne'e ami tenke vota kontra duni. Tanba, ami deklara antes ona," dehan Domingos.

Nia afirma, loloos OJE tinan fiskal 2020 nian ne'e mak billiaun $1.3 ka $1.4. “Maibé, se liu ida ne'e, pasiénsia saida mak ami deklara ona, ami sei vota kontra."

 

Published in Politika
Monday, 11 November 2019 13:36

PD Propoin Ko'a Orsamentu Ba MEJD %50  

Tempotimor (Dili) – Partidu Demokrátiku (PD) propoin, hodi ko'a  Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020 ba Ministériu Edukasaun, Juventude no Desportu (MEJD) no Ministériu Ensino Superiór Siénsia no Kultura (MESSK) %50, tanba konsidera laiha utilidade.

Tuir Prezidente Bankada PD, Antonio da Conceição maske edukasaun ne'e importante tebes, maibé tenke hare'e didi'ak orsamentu. Nia dehan, importante la signifika naran tau osan hodi bele dehan halo ida ne'e no halo ida ne'ebá.

"Iha altura ne'ebá, iha hau nia tempu Ministériu Ensino Superiór seidauk iha. So diresaun de'it mak iha. Maibé, agora fahe ona ministériu rua ne'e ho osan bo'ot. Ami propoin ko'a. Ko'a mais ko'a  maka'as. Hatun ba %50 husi nia pedidu ne'e," dehan Antonio iha Parlamentu Nasionál, Segunda (11/11).

Nia esplika, razaun ko'a tanba laiha utilidade ba osan. VIII Governu ne'e, tuir Antonio esperensia iha ona. Maibé, tau osan la tuir dalan.

“Osan ida $21 milloens ne'ebé mak atu tau de'it ba rehabilitasaun ka konstrusaun sala de aulas, ne'e fatin loloos ida iha transferensia públika, ne'ebé mak agora daudauk Ministeriu Edukasaun, Juventude no Desportu tau hela,” nia hatete.

Tuir deputadu ne'e ninia haree, OJE 2020 ne'e bo'ot la halimar. Tan ne'e, nia sujere hakarak atu ko'a  OJE 2020 ne'ebé aloka ba MEJD ne'e atu tau filafali ba fundu de infrastutura. Ho nune'e, tuir Antonio, kapitál desenvolvimentu bele aumenta no haree katak ida ne'e bele hamosu servisu iha rai laran.

Published in Politika

Tempotimor (Dili) – Bankada opozisaun iha Parlamentu Nasionál (PN), konsidera Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020, boot tebes no pela primeira vez hakerek iha istória Timor-Leste nian. Alende ne'e, OJE 2020 laiha profesionalidade. Tan ne'e, sei la fó impaktu ba ekonomia nasionál.

“Orsamentu ne'e boot tebes. Ida ne'e, pertama kali tercatat iha sejarah ukun Timor nian,” deklara Prezidente Bankada Partidu Demokrátiku (PD), Antonio da Conceição iha Parlamentu Nasionál, Segunda (11/11/19).

Antonio dehan, bele tau osan bo'ot. Maibé, laiha kapasidade ezekuta mak sai problema. Ezekuta, tuir nia hanoin, la'ós liga de'it atu gasta. Maibé, aliñamentu ba prioridade.

“Ita sente dehan atividade exportasaun laiha no halo komparasaun ho importasaun ne'ebé bo'ot tebes. Entaun, tenke hare'e para dezenvolve ona agrikultura. Atu nune'e, bele redus atividade importasaun,” nia esplika.

Populasaun, tuir Antonio, halerik hela de'it tanbá sira-nia sasan la folin. Maibé, sasán husi rai liur kontinua tama mai rai-laran. “Presiza halo aliñamentu ba prioridade orsamentu ne'e, tuir dadus nasionál nian,” nia sujere.

Iha fatin hanesan, Vise Prezidente Bankada FRETILIN, Francisco Miranda Branco rekoñese, montante OJE 2020 bo'ot. Maibé, la determina ekonomia rai-laran. Katak, la fó impaktu ba ekonomia nasionál nian.

"Ami hare'e hotu situasaun hirak ne'e. Katak, orsamentu ida ne'ebé laiha profesionalidade. Ninia alokasaun ba liu bens de servisu, hodi sosa sasán," hatete Francisco Branco.

Published in Politika
Page 1 of 2
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« November 2019 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30  

Tempo Timor Networks

Online Counter