Print this page

Lere Reforma Husi F-FDTL, Governu Sei Diskute no Entrega ba Lú Olo 

By January 14, 2022 1259
Ministru Prezidénsia no Konsellu Ministru (MPKM), Fidelis Leite Mangalães. Ministru Prezidénsia no Konsellu Ministru (MPKM), Fidelis Leite Mangalães. Foto Suplay

Tempotimor (Dili)-Xefe Estadu Maior Jenerál FALINTIL-Forsa Defesa Timor-Leste (F-FDTL), Tenente Jenerál Lere Anan Timur, bainhira deside reforma husi instituisaun F-FDTL, Governu liuhusi Konsellu Ministru (KM) sei diskute no entrega ba Prezidente Repúblika, Francisco Guteres ‘Lú Olo’, tuir lei.

"Hirak ne'e, liuhusi prosesu ne’ebé mak lei hatuur. Agora kona-ba desizaun saida-saida de'it, ha’u labele adianta, no ko’alia ba ita-boot sira”, dehan Ministru Prezidénsia no Konsellu Ministru (MPKM), Fidelis Leite Mangalães, iha PN, kinta (13/01).

Tanba tuir mekanizmu legal ne'ebé mak iha, komunikasaun ne'e sei naturalmente iha kontestu babain, hahú husi Xefe Estadu Maior Jenerál no haruka ba Ministru Defeza (MD), Filomeno Paixão depois sei ko’alia ho Primeiru Ministru (PM) no Konsellu Ministru (KM), hodi komunika ba Prezidente Repúblika nu’udar komandante supremu.

"Ne'e asuntu ida ke presiza, Ministru Defeza, Primeiru Ministru, no Konsellu Ministru, atu diskute klean no depois ne’e haruka ba Prezidente Repúblika, ne'ebe la konvein ha’u atu komenta kona-ba asuntu ida ne'e”, esplika nia.

Ba kestaun reforma ne'e, Ministru Prezidente Konsellu Ministru (KM) rasik mós seidauk simu naran ruma, ho ida ne'e atesipadamente prosesu hirak ne'e sei la'o tuir nia dalan. 

Antes ne’e, Xefe Estadu Maior Jenerál FALINTIL-Forsa Defesa Timor-Leste (F-FDTL), Tenente Jenerál Lere Anan Timur deklara nia arte seidauk adianta naran atu troka nia bainhira deside reforma Institutuisaun F-FDTL, maibé Vise Xefe Estadu Maior Jenerál Forsa Armada Major Jenerál Domingos Raul ‘Falur Rate Laek’, bele avansa ba pozisaun Xefe Estadu Maior Jenerál (XEMJ).

"Naran ida atu troka ne'e ha'u seidauk adianta lai, mais automatikamente ha'u-nia vise, labele ema seluk, se vise la avansa entaun vise mós sai, vise ba fali vida sivil”, dehan Jenerál Lere, iha Komponente Navál Hera, kuarta (12/01).

Maibé automatikamente ne'e tenke vise tanba vise iha kompeténsia ba ida ne'e, Kuandu Xefe Estadu Maior Jenerál F-FDTL aujente, nia automatikamente tenke okupa nia fatin.

“Entaun ha'u sai mós vise ne'ebá nafatin, ha'u iha li'ur tinan ida tinan rua mós vise iha ne'ebá nafatin, e kuandu ha'u husu dehan ha'u la militar ona mak Governu polítika deside nomeia Vise Xefe Estadu Maior ba Jenerál e depois nomeia fali Vise foun”, esplika nia.

Diretór Interinu Fundasaun Mahein (FM), Sancho Xavier husu, Xefe Estadu Maior Jenerál FALINTIL-Forsa Defesa Timor-Leste (F-FDTL), Tenente Jenerál Lere Anan Timur, rezigna-an husi Institutuisaun F-FDTL, antes kandidata-an ba Prezidente Repúblika (PR) hodi kompete iha eleisaun 2022.

"Sim ita hotu akompaña iha mídia, iha diskusaun públiku ko'alia liu kona-ba kandidata Lere ba PR, ita hotu akompaña iha ona prosesu balun, no dalabarak ona nia deklara kandidata-an ba PR. Tuir fundasaun mahein ninia hanoin, lolos ne’e kuandu militár ida atu deklara ba públiku, liuliu iha kazu Jenerál Lere nia ne'e, tuir lolos nia rezigna-an antes, tuir prosesu normál, prosesa formál ne'ebé akontese, hanesan kazu sira iha períodu anterior nia, hanesan Líder Xanana Gusmão halo, no Taur Matan Ruak tuir ne'e”, dehan Sancho, iha nia kna’ar fatin, Bairu Sentral, kinta (13/01).

Prosesu naturál ne'ebé akontese bainhira lideransa militár ida hakarak sai husi militár hodi assume kargu iha polítiku, nia tenke tuir prosesu normál, prosesu formál ne'ebé akontese, normálmente tenke rezigna-an uluk lai, atu nune'e bele fó tempu ba Governu prosesu susesaun lideransa iha Institutuisaun nia laran, ida ne'e importante.

"Ne'e mak ita husu Lere hatama ona nia karta formál ruma?. Atubele husu nia sai husi militár ne'e, tanba ne'e regra formál tenke hatama uluk karta para ita halo deklarasaun ne'e, tanba iha lei Konstitusaun no lei defeza nasionál ne'e rasik ko'alia katak militár sira labele halo deklarasaun ho intensaun polítika ruma ba públiku tanba ne'e proividu”, hatete nia. (*)

Rate this item
(0 votes)
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com

Related items