“Importante atu estrutura Komandu PNTL fó atensaun no kontrola nia membru sira atu kuidadu uza arma ho kuidadu bainhira hala’o servisu”, deklara António iha Ministériu Finansa (MF) Ai-tarak Laran, kuarta (09/06).
Tanba ko’alia kona-ba asuntu uza, iha regulamentu dixiplinár PNTL nia klaru katak, membru polísia fora husi oras servisu bandu lori arma.
“Ha’u hanoin responsável máxima husi PNTL mós sempre alerta bebeik ba membru sira kona-ba mekanizmu uza arma. Maibé ita husu nafatin atu kada Komandu tenke kontrola di’ak liután mekanizmu uza arma no laiha ema ida mak lori arma ba uma, dader mai tuir formatura hotu tiha mak foin ba rejístu hodi foti arma iha armazen para lori maibé la’ós hothotu lorloron lori, só iha nia nivel ne’ebé mak deside katak presiza uza duni lori armas”, esplika nia.
Haree ba insidente iha Lahane Osidentál, komandu PNTL rasik hetan krítika maka'as husi sosiedade Sivíl no deputadu sira hodi husu atu Komandu Jerál hamutuk ho Konsellu Superior PNTL halo avaliasaun jerál liga ho kazu ne’ebé akontese ona iha aldeia Ainitas-hun, suku Lahane Osidentál.
“Kona-ba formasaun oinsá atu hasa’e kapasidade PNTL, horseik Komandante TLPDP mós husu atu inisia formasaun balu, liliu kona-ba ajuda reforsa kapasidade no kompeténsia uza forsa no ha'u hanoin oportunidade ida importante tebes, atu inisia maneira ida ne’ebé efetivu ba PNTL sira bainhira uza forsa, maibé ita mós tenke haree kontrolu husi komandu mós importante”, haktenik nia.
Enkuantu, haktuir iha despaixu nº 290/CG-PNTL/IX/2016, iha rekomendasaun ne’e hatete katak, PNTL presiza kumpre no implementa norma ba uza arma iha PNTL nia laran.
Aleinde ne'e, iha mós despaixu nº290/CG-PNTL/IX/2016, iha pontu (b), proibidu ka labele lori ka utiliza arma bainhira la hala’o servisu polísia-nian, iha tempu folga, feriadu, lisensa saida de’it, tuir kursu, moras, partu no seluk tan, no iha pontu (f) kona-bá dezlokasaun serbisu bele utiliza arma bainhira iha órden serbisu, ne’ebé klaru husi nia-Komandante ho asuntu servisu polísia-nian.
Hatán ba kestaun no rekomendasaun sira ne'ebé hato'o husi organizasaun Sosiadade Sivíl nian ne'ebé atu halo remodelasaun iha estrutura instituisaun PNTL, nia dehan, asuntu ne'e kabe ba kompeténsia husi Ministru Interior (MI), Taur Matan Ruak nian.
“Ita mós hanoin hela ida-ne’e tanba importante tebes, maibé desizaun hotu ne’e konkorre lai husi Ministru Interior. Situasaun ida hanesan ne’e ha’u laiha kompeténsia halo re-estruturasaun ne’e, só Komandu Jerál husu aprovasaun husi Ministru Interior atuál hanesan mós Primeiru Ministru, rekomendasaun hotu iha Ministru nia liman, nia maka tenke deside”, afirma nia.
Insidente ne’ebé akontese iha suku Lahane Osidentál, envolve membru polísia MJ ne’ebé uza arma hamate Filomeno de Deus ho Camilio de Deus, inklui hakanek vítima Januário Pereira, sábadu (05/06), maizumenus tuku 02:00, otl. (*)