Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili)-Ajénsia Teknolojia Informasaun no Komunikasau, Institutu Públiku (sigla-portugués TIC TIMOR I.P) asina Memorandum of Understanding (MoU) ho Institutu Petróliu no Geolojia, Institutu Públiku (IPG I.P sigla-portugués) kona-ba servisu téknolojia informasaun no komunikasaun.

Tempotimor (Dili)-Ekipa husi Institutu Petróleu no Jeolojia (IPG) hamutuk ho ekipa Bee Timor-Leste, empreza públika (BTL, E.P) halo levantamentu dadus ka peskiza ba bee iha rai okos, hodi nune’e bele hatene kona-ba rekursu bee, iha Aldeia Omukanu, Suku Souru, Postu Administrativu Lospalos, Munisípiu Lautein.

Tempotimor (Dili)-Governu liuhusi Ministériu Finansas (MF) deside sei integra Autoridade Nasionál Petróleo no Minarai, Institutu Públiku (ANPM.ip) iha Orsamentu Jerál Estadu (OJE) tinan fiskál 2023.

Tempotimor (Dili)-Instituto do Petróleo e Geologia, Instituto publico (IPG.IP) liuhusi Divisaun Riskus Geologicos no Enghenaria Geologica hala’o sosializasaun kona-ba rezultadu peskiza Dezastre Naturál Munisípiu Vikeké iha salaun Administrasaun Minisípiu Vikeké, ters (07/06).

Tempotimor (Díli)-Prezidente Institutu Peskiza no Geolojia (IPG), Gabriel Aparicio hatete, bainhira atu foti amostra bee-moos no fatuk tenke lori ba nasaun Indonézia no Kanadá tanba Timor-Leste seidauk iha laboratóriu.

Tempotimor (Díli)-Governu liuhusi Ministru Petróleu no Minerál (MPM), Victor da Conceição, esforsu hela hodi otimaliza kampu Bayu Unda no perfurasaun foun iha Timor Leste.

Tempotimor (Dili)-Maske tratadu tasi Timor nian loos ona, maibé atu lori Greater Sunrise mai Timor-Leste parte kosta sul nian la'ós fasíl, tanba legalidade lubuk mak seidauk iha.

Nune'e, Prezidente Konsellu Administrasaun Autoriedade Nasionál Petroleu no Minerais (ANPM) Florentino Mateus Soares Fereira katak, kuandu la presiza legalidade sira no hakarak servisu diretamente maka sei han tinan ualu, maibé presiza legalidade sira, sei liu tinan 10.

"Rejime ida ne'e rekere ita atu hatur enkuadramentu legál sira, tanba ne'e mak ami bolu komesa husi kódigu mineiru petrolíferu nian, tributária no lei komplementár sira, nune'e iha termu jurídiku legál nomós tributária fiskais sira bele preparadu," dehan Prezidente ANPM Florentino Mateus Soares Fereira iha Kampus UNITAL, Sábadu (17/10).

Nia mós dehan, iha enkuadramentu legál ba GS, presiza halo kazamentu ba lei Timor-Leste no Australia. "Iha tejime legál ita koko atu fó kaben ba lei rua, lei Australia nian ne'ebé ema bolu lei komun maibé iha Timor ita bolu lei sivíl.

Lei rua ne'e nia sistema la hanesan, entaun ami halo tiha ona iha aranjamentu tranzisaun ne'ebé muda kampu sira husi teritóriu Australia nian mai teritóriu Timor-Leste," nia dehan.

Lider ANPM mós afirma, kampu sira hanesan kitan, Bayu Undang, 1109, ida ne'ebé bolu 1911 ne'e no kampu sira seluk muda ona mai teritóriu TL.

"Bainhira ami muda kampu sira ne'e mai, ami deskute ho Australia sira kona-ba enkuadramentu legál sira atu haree oinsa lei rua ne'e ita halo sai ida de'it, maibé la fó prezudikasaun ba empreza sira nomós estadu, entaun prosesu ne'e mós ita sei halo ba Greater Sunrise, tanba GS ne'e kampu foun loos," dehan Florentino.

Nia subliña, bainhira prosesu kazamentu ba lei rua ne'e hotu ona, presiza produz tan kontratu partilla produsaun ida ne'ebé iha laran sei prevé nia kondisaun oinsa atu dezenvolve kampu GS ne'e, tanba ne'e la'ós fasil.

"Prosesu hotu presiza iha Komisáriu rua husi TL no rua husi Australia para asina akordu, depois lori ba Timor Gap ho nia operadór sira asina kona-ba prosesu dezenvolvimentu nian, tanba ne'e ita la'ós sik de'it katak, ohin ka aban, maibé ne'e prosesu ida ne'ebé involve legál, komersiál no tékniku," nia dehan.

Entretantu kalendáriu ne'ebé iha ona katak, prosesu lei sira sei finaliza iha tinan oin, maibé depende ba diskusaun entre tékniku husi TL no Australia.

"Kona-ba PMC ami prevé ba dezembru tinan ne'e, maibé la'ós PMC de'it mak iha laran, lei komplementár mós iha, PSC, entaun agora iha ona esbosu, ami bele finaliza, maibé ba oin mak PSC ami konsege asegura ho empreza ba tinan oin," dehan nia.

Liga legalidade sira ne'e, nia mós dehan, kuandu ita asina kontratu ida mak la presiza legalidade ka servisu diretamente ita sei gasta tinan ualu hodi halo produsaun ba gas, entaun hamutuk ho prosesu legalidade ne'e bele liu tinan 10, tanba atu finaliza legalidade de'it bele atinje to'o tinan rua ka tolu inklui atu halo kontrusaun presiza gasta tinan ida ka rua halo konstrusaun.(*)

Tempotimor (Dili) - Hafoin Ministeiru Petróleu no Mineral halo re-estruturasaun ba lideransa ba ANPM, Timor Gap no IPG, MPM mos kontinua halo kompleta membru konsellu admistrasaun autonomu ne'ebé iha institusaun sira ne’e.

Ministru Victor da Conceição Soares hateten, progresu servisu ministeriu nian ba Primeiru Ministru hafoin substitui lideransa husi ANPM, Timor Gap inklui IPG. 

Governante ne'e akresenta, progresu servisu iha institusaun ANPM hafoin restruturasaun servisu tomak la’o normal, maibe iha tempu badak mos sei kompleta membru konsellu admistrasaun husi institusaun ANPM nian.

"Iha komponente membru konsellu admistrasaun maka seidauk kompleta, ne'ebé iha tempu badak sei buka atu kosolidada didiak," dehan Victor, iha Palásiu Governu, Kinta (24/9).

Victor hateten, iha Timor Gap servisu mos lao diak, maibe falta mos iha membru konsellu admistrasaun ida husi ministeiru finansas tanba durante ne'e Timor gap iha deit membru nain hat. 

Nune'e, dezde inisiu Victor mos hato'o pedidu ona ba Ministeiru Finansas atu oferese pesoal ida hodi kompleta membru konsellu admistrasaun iha Timor Gap, nune'e bele ajuda ezekuasaun orsamentu sira iha Timor Gap no hetan ona resposta ba kandidatura husi Ministeiru Finansas hodi halo kompleta membru konsellu admistrasaun.

"Presiza iha ema husi finansas para halo akonpanã no mos halo avaliasaun ba jestaun sira ne'e hotu," tenik nia.

Entertantu, governante ne'e hatutan, IPG ne'ebé hafoin subtitui Prezidente, funsiona la’o normal no iha membru konsellu admistrasaun ne'ebé hamutuk nain tolu.

Antes ne'e, Ministéru Petróleo no Minerais troka ona Prezidente ANPM, Timor Gap no IPG ho rajaun atu halo servisu iha institusaun autonomu petróleo no minerais lao diak liutan. (*) 

Tempotimor (Dili) – Maske Timor-Leste iha rikusoin oin-oin ne’ebé mai husi natureza hanesan mina, ai-kameli, kafé no seluk tan. Maibé, riku mós ho risku no poténsia bo’ot atu nasaun foun ne’e hasoru.
 
“Ita la’ós riku iha rikusoin de'it, ita riku mós iha risku. Risku ne’e iha ami nia parte jeolojia, ami bolu risku jeolójiku ne’ebé fahe ba rua, ida rísku mai husi natureza hanesan rai halai, ida fali risku artefisiais,”esplika Prezidente Institutu Petróleu no Jeolojia (IPJ), Hélio Casimiro Guterres, Segunda (16/12/19), bainhira lansa Sentru Informasaun kona-ba monitorizasaun terramoto no tasi sa’e ka tsunami. 
 
Guterres dehan, liuhosi lansamentu ne’e, bele hatudu pasu pozitivu ida ba serbisu IPJ nian. Nune’e, bele habelar liután instituisaun no foku espesífiku ba rai nakdoko no tasi sa’e nian.
 
Iha 2018, tuir Guterres, IPJ konsege sosa ona mákina tolu atu deteta rai nakdoko no tsunami, atu monitoriza situasaun refere.
 
Iha mós planu atu sosa tan ekipamentu hanesan atu monta iha RAEOA, tanba bazeia ba pontu de vista tékniku IPJ kona-ba rai nakdoko no tsunami.
 
“Ita-nia rai Timor situa ho koloka iha fatin ring of fire ou aneis de fogu, aat ka di’ak, risku sira ne’e sei akontese mai ita. Liuliu risku vulkaun la akontese iha ne’e. Maibé, ninia ondas vulkániku husi tasi feto nian afeta mai to’o ita Timor inkui ita-nia rai nakdoko,” esplika Guterres.
 
Maske nune’e, nia salienta, atu adapta ho rísku sira ne’e, maka presiza investe iha tékniku no mós ekipamentus, atu nune’e bele hodi alerta ba sidadaun sira atu buka moris.
 
Guterres dehan, rísku ne’ebé bo’ot liu ba zona seízmiku mak iha Munisípiu Ainaro ho Manatutu, parte Laclo nian. Ne’e duni, tuir Guterres, presiza monta tan ekipamentu seízmumeter iha munisípiu refere. Tanba, entre munisípiu rua ne’e, rísku bo’ot liu maka iha Laclo nian.

Tempotimor (Dili)- Instituto Petróleo no Jeolójia (IPG) identifika katak Timor Leste iha rekursu uraniu ne’ebé bele utuliza ba enerjia no bomba atomiku.

Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« April 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Tempo Timor Networks

Online Counter