Print this page

Komunidade Timor-Oan Husu Governu Hari Sentru Kulturál Timor iha Darwin

By December 04, 2020 1459
Komunidade Timoroan iha Darwin dada bandeira Nasional Timor Leste iha selebrasaun aniversariu Proklamasaun Independensia ba dala 45 iha darwin Komunidade Timoroan iha Darwin dada bandeira Nasional Timor Leste iha selebrasaun aniversariu Proklamasaun Independensia ba dala 45 iha darwin Foto Suplai

Tempotimor (Darwin) - Komunidade Timor-Oan ne’ebé oras ne’e iha Austrália husu ba governu Timor-Leste (TL) atu bele hari Sentru Kulturál no Desportu Timor nian ida iha Darwin, nune’e bele sai sentru ida ba Timor Oan hotu iha Darwin.

Atu hatene diakliu tan kona-ba ezisténsia no atividade komunidade Timor-oan sira nian iha Austrália www.tempotimor.com (TT) koko dadalia via online hamutuk ho Cordenador Open University Units iha Charles Darwin University, Egas Alves (EA) ho idade 55 no Hela iha Myrtlewood Cres. Zuccoli NT 0832 to’o ohin loron halo ona tinan 15.

Egas Alves lider komunidade Timoroan sira nian iha Darwin                                                           Foto Suplai

 

TT: Asosiasaun Timoroan iha Autrália harii iha sa tinan?

EA: Iha Darwin, Asosiasaun Timor Oan nian agora la eziste. Eziste maka Clubu ho naran: Portuguese & Timorese Social Club no mós Chinese Timorese Association Club. Iha passadu iha Grupu Timorense nian mak hanesan East Timorese Social Group, hari iha 2010 no taka iha 2017, tanba membru sira ne’ebé oragniza ka lidera grupu ne'e fahe malu tia nune’e la kontinua. Antes de 2000, iha mós Asosiasaun ida Timor Oan ho naran: EAST TIMOR ASSOCIATION OF THE NT LAFAEK INC. ne’ebé taka tia tanba ahi sunu. Nune’e membru sira fahe malu tiha, no la kontinua.

TT: Hahú ho membru na’in hira no agora iha membru hira ona? Oinsa Kritéria atu sai membru? Ninia koordenadór mak se?

EA: Kona-ba East Timorese Group - hari husi membru na’in 16. Membros seluk ba Grupu ne'e la permanente ka rejistadu maibé, sempre partisipta iha aktividade ne’ebé grupu ne'e halo, no depende ba actividade saida mak sira gosta atu partisipa. Iha atividade balun ne’ebé halibur maluk sira ne’ebé mai partisipa ne’e bele to’o ema liu 140.

TT: Objetivu husi asosiasaun ne’e atu halo saida no saida mak asoasiasaun ne’e halo ona?

EA: Ha’u kolia kona los de’it ba groupu East Timorese Group ne'e tanba ha’u mós uluk membru. Ha’u La Ko’alia kona-ba Asosiasaun ka klubu seluk tanba ha’u la’ós membru. Objetivu husi grupu ne’ebé ha’u pertense ba ne'e maka: Hakarak Prezerva kultura Timor nian inklui hametin Fiar Timor Oan nian iha Relijiaun Katólika - iha rai ida ne'e. Assiste maluk Timor Oan sira ne’ebé karik liu husi Darwin, ne’ebé presiza assisténsia kona ba lingua (tradusaun) ruma, bele liu husi grupu ne'e. Buka halibur Timor Oan sira hotu iha rai ida ne'e. Saida mak grupu ne'e halo ona. Organiza Festa Nasionál sira Timor Nian hanesan 20 de Maiu, 30 de Agostu, 12 de Novembru, 28 de Novembru. Partisipa iha Atividade Kulturais oragniza husi Governu NT nian. Hari Missa Tetun (Pela primeira Vez - Missa Tetun) bele halo iha Darwin. Ida ne'e to’o agora sei nafatin. Mas hari husi grupu ida ne'e hamutuk ho Madre ida naran Eufemia Lacerda. Hamutuk ho membru F-FDTL nian ne’ebé mai eskola iha Darwin, konsegue hanorin Alin Oan sira Timor Oan ne’ebé moris iha ne'e (Marcha e hasa’e bandeira Timor-Leste nian). Nune’e mós Grupu ne'e kosegue hari tia "Shrine Nossa Senhora nian iha Igreja Karama nia sorin.

Komunidade Yimotoan iha Darwin dada tali iha selebrasaun loron proklamasaun Independensia Timor Leste ba dala 45                        Foto Suplai

TT: Atividade prinsipál husi asosiasaun ne’e mak saia? (kurtu, médiu no longu prazu)

EA: Kurtu - maka atu bele fó ajuda ba maluk Timor sira ne’ebé liu husi Darwin, karik presisa ajuda atu halo trandusaun lian English-Tetun. Médiu prazu maka Tinan-tinan selebra loron bot Timor Leste nian.
Longu maka, prezerva kultura Timor nian liu husi atividade barak - hanesan Soru Tais, Tein ka Hahan, Dansas Culturais.

TT: Kontribuisaun direta husi asosiasaun ne’e ba dezenvolvimentu estadu Timor-Leste mak saida?

EA: Fó ajuda ba maluk Timor Oan sira ne’ebé liu husi rai ne'e presija atu ko’alia English ou maluk kbi’it laek sira ne’ebé presija tebes fatin kalan ida ka rua hela ba.

TT: Oinsa asosiasaun ne’e nia ligasaun ho governu Austrália?

EA: Grupu ne'e rejistadu iha Astralian Business Number (ABN). Busines nummber ne'e nao quer dizer que atu halo business ka negósiu la’e - Maibé business ho Non-Profit. Karik hanesan halo Festa, faan Minuman ruma hodi selu fali gastos seluk ne’ebé halo iha festa ne'e.

TT: Bele Esplika oitoan kona-ba atividade saida deit mak asosiasaun ne’e halo hodi komemora loron proklamasaun unilateral indepenedénsia TL ba dala-45 iha tinan ne’e?

EA: Tinan ne'e la’os ona Grupu ka Asosiasaun mak halo. Maibé, membru sira husi grupu ne'e maka Consulado Timor nian iha Darwin fó fiar atu organiza loron bot ne'e. Ho fiar ida ne'e maka ami organiza malu hodi halo preparasaun ba komemorasaun tuir loron bot sira hanesan 12 de Novembru no 28 de Novembru. Tema prinsipál ne’ebé ha’u propoin ba selebrasaun ida ne'e maka "Revival of Timorese nationalism”. Tanba hakarak hamanas fila fali Timor Oan sira nia Nasionalizmu, Hametin fila fali Timor Oan sira ne’ebé dok ou lakon ligasaun ho Timor-Leste, atu bolu sira fila hanoin sira nia rai moris fatin. Nune’e liliu- atu buka hametin Timor Oan nia Unidade - Bele maihusi Partidu selu-seluk ka rasa selu-seluk, organizasaun seluk, maibé mesak Timor Oan hotu no Timor-Leste ba Timoroan hotu Nian.

Durante preparasaun deside hodi halo atividade husi kedas dia 12 de Novembru to’o 28 de Novembru. Atividaade ne’ebé halo maka hanesan: Iha 12 de Novembru (Kinta Feira) ba hotu rate no tau Ai-Funan. Partisipa mós iha rate ne’ebé maka Prezidente husi ROTARY CLUB (ne’ebé ajuda mós Timor-Leste), ativista Malae sira hanesan Wesley Smith, no maluk Timor Oan sira. Missa Komemorasaun loron 12 de Novembru iha Domingu dia 15 de Novembru. Partisipa iha missa ne'e, Membru Parlamentu Austrália nian (Reprezenta Darwin) Mr. Luke Gosling, Embaixadora Timor nian iha Austrália, Senhora Inés Almeida, no konvidadu bot sira seluk. Selebra missa ne'e maka Bispu Eugene Hurley. Reforma ona, maibé sempre halo missa nafatin. Dia 21 de Novembru ami halo - "Tug_War Game" (Dada Tali), Labarik sira halai taru, Labarik sira tau Manu Tolun iha Kanuru depois tata kanuru ne'e maka halai taru. File e BBQ iha kalan. Atividade ne'e ami halo entre Timor Oan deit - Bairu kontra Bairu. Dada Tali entre Senhoras kontra Senhoras - Depois Labarik sira - Depois Mane. Rame Tebes.

Dia 28 de Novembru - dader ami organiza Isar da Bandeira de Timor-Leste. Depois lokraik hatun fali, tuir kedas ho Festa. Partisipa mós iha Isar da bandeira ne'e Consul Indonezia nian mai Darwin, reprezentante husi Governu NT, no bot sira seluk husi Governu Austrália, inklui Consul Honorario Portuguese nian.


TT: Saida mak asosiasaun ne’e hakarak rekomenda ba governu Timor-Leste kona-ba ezisténsia husi Asosiasaun ne’e?

EA: Hanesan membru kommunidade Timor Oan nian ami presiza deit Governu bele Hari sentro kulturál no Desportu Timor nian ida iha Darwin, atu bele sai sentru ida ba Timor Oan hotu iha Darwin. Maneiras ne’ebé maka tuir ha’u nia hare atu diak bele halibur Timor Oan hotu maka - karik Primeiru Ministru ou delegadu husi governu (karik figura bot ruma ne’ebé bele hako’ak ema hotu) mezmu ema la gosta nia partidu mas nia figura importante ba Unidade, bele mai hamutuk ho ami iha dia 20 de Maiu 2021.Obrigadu.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Friday, 04 December 2020 01:51
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com

Related items