Tuir nia, iha momentu ne'e Timor-Leste sei iha hela situasaun kalamidade no seidauk serteza atu bele aplika Estadu Emerjénsia.
Tanba ne'e, husu ba Prezidente-Repúblika promulga mak Lei Protesaun Sivíl, nune’e la presiza deklara tan Estadu Emerjénsia (EE).
“Ita boot sira lalika politiza situasaun, tanba agora ita sei iha situasaun kalamidade no la’ós situasaun emerjénsia," dehan Carmelita, iha plenária estraordinária Parlamentu Nasionál (PN), Kuarta (5/8).
Nia dehan, di'ak liu buka tempu atu governu lori Lei Protesaun Sivíl mai parlamentu ho karakter urjénsia, tanba lei ne’e serve atu rezolve situasaun sira ne'ebé mosu daudaun ne’e.
Tanba iha lei ne’e iha etapa tolu (3), alerta, kontinjénsia no kalamidade”, tenik nia.
Carmelita mós husu ba deputadu sira atu haree tuir esperiénsia iha país europeia, inklui Indonézia no Austrália, sira la deklara Estadu Emerjénsia, sira deklara estadu kalamidade ne’ebé ligadu ho saúde públika.
"Ema ida de’it (pozitivu Covid-19) ita deklara kedas Estadu Emerjénsia”, dehan nia.
Nia hatutan, uza Lei Migrasaun no Azilu de’it hodi bele rekuza entrada ema estranjeiru sira, tanba kuandu deklara EE timoroan sira mai labele rekuza sira tanba konstituisaun la fó dalan.
Ba kestaun ne'e, Deputadu Bankada FRETILIN, Joaquim dos Santos, deskorda ho opiniaun ne’e tanba oras ne’e tama ona situasaun difisil, tanba ne’e EE ne’e pertinente.
“Ita-nia situasaun ne’e kalamidade hodi justifika emerjénsia, tanba ne’e mak governu iha kompeténsia atu suspende direitu báziku sidadaun nian, tanba ita-nia Lei Protesaun Sivíl ne’e seidauk promulga. Agora pozitivu ida ona ne’e alerta ona tanba ne’e tenke ho Estadu Emerjénsia”, tenik nia.
Nune'e, Deputadu David Dias Ximenes “Mandati” la konkorda ho deklarasaun Bankada CNRT nian ne'ebé husu atu aselera Lei Protesaun Sivíl ne'e. Tanba tuir nia Lei Protesaun Sivíl hanesan alerta ka alarma de’it. (*)