Print this page

Bankada Governu iha PN Kestiona Viajen PR Horta ba Estranjeiru

By December 19, 2022 747
Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta. Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta. Foto Suplay

Tempotimor (Dili)-Deputadu sira husi bankada governu hanesan, FRETILIN, KHUNTO no PLP iha Parlamentu Nasional (PN) kestiona maka’as kona-ba Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta, ne’ebé halo viajen beibeik ba estranjeiru.

Deputadu Partidu Libertasaun Popular (PLP), Francisco de Vasconcelho mós dúvida ho vizajen Prezidente Repúblika ba iha Singapura, tanba la tuir rezolusaun ne'ebe aprova husi Parlamentu Nasional, tanba asentimentu ba viajen PR nian maka iha Singapura, maibé to'o iha dalan ba fali Malázia.

"Horbanhira PR dehan, iha konversaun iha komunikasaun entre xefe kaza sivíl, iha konstituisaun la ko’alia kona-ba konversa sira-ne'e, ko'alia de'it kona-ba autorizasaun ba ou lae, se ita dehan hanesan ne'e estadu diretu demokratiku ita tau konstituisaun repúblika ne'e mak as liu", dehan nia iha plenaria PN, segunda (19/12).

Konstituisaun mós regula kona-ba viajen PR nian, kuandu ba nasaun ida mak laiha autorizasaun husi PN ne'e nia fila mai hetan sansaun oinsa, ida-ne'e deputadu sira mos hatene hotu.

"Posibilidade prezidente bele ba Brazil dok liu, nia bele ba vizita tán fatin ruma, tanba de faktu ba singapura hakat ba fali malazia", nia hatete.

Deputada Bankada FRETILIN, Josefina Pereira, hatete, kona-ba vizita PR ba iha Oekusi loos duni la presiza deskute iha PN, maibé faktu konsumadu sira-ne'e mak dala barak loke dalan bainhira deputadu sira halo tiha ona presidensia ida uluk ona, entaun Xefe estadu mos bele ba de'it, ne'e ladun di'ak.

"PR kuandu atu ba fatin ruma liu kona fatin ruma ne'ebe kauza mos buat ruma ba iha ninia isin lolon, pelu menus tenke fo hatene ba ita iha PN, loos duni katak ne'e pasajen ida, maibé pasajen husi teritoriu ida ne'ebe ke ita uluk inimigu ba malu, la'os dehan ema hothotu ne'e di'ak hela de'it, iha buat ruma ne'ebe ke mesmu ladun, iha ema ne'e nia laran, ita lahatene, tanba ne'e ha'u hanoin senor Prezidente Repúblika labele foti desizaun mesak”, nia afirma.

Deputada husi Bankada Kmanek Haburas Unidade Nasionál Timor Oan (KHUNTO), Olinda Guterres, dehan, José Ramos-Horta ne’e Prezidente Repúblika (PR) ba RDTL, la’os ba aviaun no perdiem.

"Tuir ha'u-nia observasaun, PR foin fulan 6, maibé dala 30-resin ona, nia ba rai liur, ne'ebe ha'u hanoin ida-ne'e prezidente ba RDTL, la'os Prezidente ba aviaun, la'os Prezidente ba perdiem, la'os prezidente ba estranjeiru, tanba ne'e ha'u hanoin karik ita Timor ne'e halo ou aluga uma andar ruma iha jakarta ne'eba para senor Prezidente hela iha ne'ebá, kuandu hakarak ba rai liur karik, husi ne'eba ba de'it ona, lalika tama iha ne'e", nia dehan.

Maske, PR nu’udar aman ba nasaun, maibé tenke haree mos ba nia kondisaun, katuas ona, la'o bebeik maka hetan moras ruma iha rai liur karik oinsa, nune'e pedidu aseitamentu ne'ebe Prezidente Repúblika haruka mai, Parlamentu presiza tetu lai.

"Viajen dala tolu-nulu-resin ona, osan millaun hira mak sai ba ne'e, la kleur mai dehan aseitamentu, ne'e la'o de'it ho osan privadu ka estadu nian, se estadu nian, entaun perdiem ne'e millaun resin ona mak ba de'it ona rai liur", nia hatete.

Prezidente Parlamentu Nasionál (PN), Aniceto Longuinhos Guterres Lopes konsidera kestaun ne'ebe koloka ne'e hanesan interpretasaun ida, tanba ne'e parlamentu presiza haree atu hadi’a.

"Mais ida ne'e kestaun interpretasaun, ita tenke mos halo loos tiha lakunas sira hanesan prezidente ba viajen sai husi timor tama tiha atambua, embora oras ida rua de’it iha dalan, tama iha teritoriu atambua para depois tama fali ba iha Oekusi ne'e halo nusa, ne'e mos presiza autorizasaun ka, entaun ita tenke trata no halo loos ita nia lakuna no ita-nia interpretasaun ne'e kabe ba Parlamentu", hatete nia

Tanba ne'e, tenke halo loos tiha interpretasaun ida ne'e, katak asuntu ne'ebe privadu no la'os privadu, tenke defini klaru iha rezolusaun ruma, enkuantu ba lejislatura ida-ne'e parese la kesi lejislatura seluk.

Tanba, ko'alia kona-ba vizita privadu ne'e mak atu ba halo tratamentu saúde ou nia ba halo ferias ruma, no hakarak ba pasa iha rai ruma hanesan turista, ne'e mak privadu, maibé restu hanesan konferensia internasionaln sira ne'e la'os privadu.

Prezidente Repúblika hala'o ona vizita ba nasaun hanesan Indonezia, Australia, Portugal, Kambodia, Singapura, Malázia, inklui mos viajen ba nasaun Repúblika Brazil ne'ebé sei realiza iha loron 15 fulan-dezembru to'o iha loron 5 fulan-janeiru 2023. (*)

Rate this item
(5 votes)
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com

Related items