Print this page

Governu Sei Prioritiza Alternativa Rua ‘Salva’ Fundu Minarai

Primeiru Ministru (PM), Taur Matan Ruak. Primeiru Ministru (PM), Taur Matan Ruak. Foto Suplay

Tempotimor (Dili)-Primeiru Ministru (PM), Taur Matan Ruak hatete, dadauk Governu prioritiza alternativa rua atubele salva Timor-Leste ninia fundu minarai.

“Iha esforsu rua kee ita halo, ida mak ita buka alternativa seluk. Greater Sunrise, se ita-boot sira haree ita halo iha Suai, ita halo fura tolu ona, iha ida ke ita taka tiha, laiha, mais iha rua ke iha potensiál”, dehan PM Taur hafoin finaliza audénsia ho Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, iha Palásiu Prezidensial Bairo Pite, kinta (11/08).

Ba planu perfurasaun mina matan iha suai ne'e sei halo mós iha Same, inklui fatin tolu sira seluk ne'ebé agora iha hela prosesu preparasaun atu hahú halo perfurasaun.

Nune'e mós dalan propriu seluk, mak fa'an Minarai, ne'ebé preparadu hela, normalmente sei halo iha próximu tinan rua ka tolu tuir mai, no sei iha atividade intensifikadu mákas kona-ba área petrolíferu nian.

Governu mós iha empreza estatal rua hanesan Timor Gap ne'ebé iha ninia eskluzivu ba área petrolíferu nian, inklui ba parte mineral ne'e Governu kria ona Empreza Mineral ne'ebe provaimente ba oin sira-nia atividade sei hahú la'o.

Ba alternativa seluk mak kona-ba setór produtivu, tinan 2022 ne'e Governu sei tama iha área setór produtivu, liliu setór primária hanesan Agrikultura, Kafé ne'e Governu tau matan hela ho apoiu husi Prezidente Repúblika.

“Se ita-boot sira haree kafé nian de'it ita halo tiha lansamentu ida inisiál ne'e ho prezensa sua eselénsia Prezidente, Governu follow up, iha tersa kotuk ne'e ha'u ho ha'u-nia Ministru sira, tékniku no Diretór Jerál sira, reprezentante husi Xefe Kaza Sivíl ba partisipa hotu, para haree opiniaun husi Empreza, Asosiasaun sira, kooperativa sira, agrikultór sira, ita rona sira-nia opiniaun”, esplika nia.

Dadauk dokumentasaun sira kona-ba opiniaun husi entidade setór produtivu sira ne'e Governu akumula ona no análiza hela, ne'ebé sei iha faze aprezentasaun, no tuir mai sei fó ba parte téknika sira atu haree saída mak Governu tenke halo inklui Governu nia parte ne'e atu halo saida.

Tanba preokupasaun ne'ebé agrikultór sira levanta mak kona-ba reabilitasaun kafé, maibé ne'e Governu mós tau osan boot, kuaze millaun $6.7, no osan ida-ne'e nia objetivu atu halo reabilitasaun ba kafé ektare rihun-10.

Maibé iha problema rua, ne'ebé levanta mak reabilitasaun ba kafé ektare rihun-10 ne'e siknifika sei reduz produsaun agora, inklui kapasidade Ministériu Agrikultura no Peska (MAP) nian ba reabilita kafé ektare rihun-10 ne'e laiha.

“Ministériu Agrikultura ne'e nia másimu ne'e ektare 500 e mínimu ne'e ektare 100, iha tinan ida, agora ektare rihun-10 ba tinan ida de'it, ne'e imposivel, entaun ita tenke halo ezersisiu ida halo nusa mak progressivamente ne'e ezersisiu ida ne'ebé ita tenke halo”, afirma nia.

Tanba iha situasaun ne'e mosu mós preokupasaun seluk kona-ba joven lubuk ida halai hotu mai Dili, nomós hala'i hotu ba fatin seluk, soe hela ferik-katuas entaun sira sa'e kafé labele ona, la'o para hadi'a kafé mós labele ona, ida-ne'e atu rezolve problema sira-ne'e oinsá.

Iha mós problema seluk mak estrada, nomós mudansa klimátika, tanba tinan sanulu no ruanulu mai tan, bele mós influénsia produsaun kafé nian. (*)

Rate this item
(1 Vote)
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com

Related items