“Ha’u hanoin akordu ne'e seidauk. Agora prosesu hela, sei halo diskusaun ho Governu japaun”, dehan nia iha Parlamentu Nasionál, kuarta (29/06).
Tanba komprimisu ne'ebé mak Prezidente Repúblika, José Ramos Horta halo iha kampaña eleisaun Prezidensiál katak nia sei ko’alia ho Governu Japaun no Alemaña atubele simu timoroan sira ne'ebé hakarak ba servisu iha pais rua ne'e.
Nune'e Governu dadaun ne'e iha hela prosesu diskusaun ho Governu Japaun atu haree possibilidade sira ne'e maibé ba diskusaun ho Governu Alemaña ne'e seidauk tanba presiza hahú husi etapa ida-idak.
“Alemaña ne'e seidauk, ita sei hahú lai etapa ida-idak”, hatete nia.
Ho ida ne'e, akordu hirak ne'e hala'o ona mak Governu sei konsulta fali ho Prezidente Repúblika, José Ramos Horta atubele fó koiñesimentu ruma.
“Ha'u hanoin kuandu akordu ne'e la’o ona mak ita foin halo konsultasaun ho Prezidente Repúblika, ha'u kuandu akordu sira ne'e Prezidente Repúblika iha koiñesimentu de'it la presiza ne'e halo ba aprovasaun, tanba ida-ne'e la'ós konvensaun ka lei, ida-ne'e akordu de'it, Governu bele halo”, esplika nia.
Kestaun kona-ba akordu billaterál formál entre Governu Timor-Leste ho Governu Portugal ne'e kria kleur ona, tanba ne'e mak Governu Portugéz aseita atu Timoroan bele sai sidadaun Portugéz.
“Ita-boot sira haree sidadaun Timor ba trata passaporte Portugéz tanba iha akordu billaterál, kuandu laiha dala ruma la'e”, afirma nia.
Tanba ne’e, sidadaun timoroan sira kuandu uza passaporte portugués ba servisu iha Portugal ne'e istória babain maibé kuandu nia uza pasaporta Timor mak ba servisu iha pais sira seluk, ida-ne'e tenke asegura ho akordu billaterál entre Governu ho Governu.
“Mais kuandu ida-ne'e laiha, hanesan dadauk akontese iha Portugal ne'e ami konsidera tráfiku umanu. Billaterál ne'e iha tiha ona, agora ita seidauk iha billaterál ida kona-ba atu ba servisu iha Portugal ho passaporte Timor”, esplika nia.
Ba Preokupasaun ne'e, Xefe Estadu Timor-Leste ho Portugal mós ko'alia ona iha loron 20 maiu 2022, no Governu nu’udar orgaun ezekutivu iha papel importante atu oinsá elabora, no sei iha prosesu elaborasaun dokumentu, akordu entre pais rua ne'e atu oinsá Timoroan bele ba servisu iha Portugal. (*)