Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Items filtered by date: Wednesday, 25 September 2019

A group of former international UNAMET staff returned to East Timor to celebrate the 20th anniversary of the referendum. One of them was David Savage, an Australian policeman who in 1999 was based in Maliana. He reflects on the past and the importance of his last visit. ‘It was the best thing that happened to me in years.’

Published in News in English
Wednesday, 25 September 2019 18:35

Deskonfia Fahe Malu Projetu, PN Sei Bolu MOP  

Tempotimor (Dili) – Deputadu Francisco Miranda Branco hatete, Governu daualu mai atu halo reforma. Hadi'a buat ne'ebé sedauk di'ak. Maibé, sei hahalok fahe malu projetu loos duni, diskursu polítika sira durante kampaíña, retorika de'it.   

“Governu daualu ne'e, mai atu halo reforma. Hadi'a buat ne'ebé seidauk di'ak. Maibé, se ida ne'e loos duni (fahe projetu ba malu), diskursu polítika sira ne'e mesak retórika hotu de'it. Retórika ba kampaíña de'it. Depois, agora nia prátika nafatin de'it hanesan ida uluk," afirma Francisco Branco, Kuarta (25/09/19) iha sala Bankada FRETILIN nian, iha Parlamentu Nasionál.

Francisco Branco hatete lia hirak ne'e relasiona ho Kompañia Baekmoon Unipessoal ne'ebé liu shortlist ba projetu ualu (8) iha MOP. Baekmoon Unipessoal, nu'udar kompañia ne'ebé Luzerio Donzilio Junior da Conceição Teme, oan mane husi asesór prinsipál Ministru Obras Públika, Jorge da Conceição Teme, servisu.

Na'in husi kompañia sira seluk, ne'ebé partisipa mós iha tenderizasaun hamutuk ho kompañia Baekmoon Unipessoal, hahú deskonfia. Sira dehan, iha posibilidade boot Kompañia Baekmoon Unipessoal bele manan projetu lubuk iha MOP.

Francisco Branco deklara Parlamentu Nasionál sei bolu Ministru Obras Públika (MOP), para ba hatán  iha Parlamentu Nasionál kona-ba buat hirak ne'e.

"Ami iha podér atu bolu Ministru Obras Públika mai para hatán iha PN. Karik ida ne'e ami sei uza. Tanba, dalaruma mós bele loos no bele issu de'it. Tanba ita la gosta ema ida, ita hamosu issu bara-barak. Maibé, depois bolu tiha ministru mai hatán iha PN nia oin, mak foin hatene loloos saida mak akontese," Branco afirma.

Vise Prezidente Bankada FRETILIN ne'e hatete Governasaun daualu ne'ebé mai ho polítika atu halakon karatér sira ne'ebé fó projeitu ba malu ne'e, maibé atú ne'ebé akontese iha Governu anteriór da'et fali mai Governasaun daualu.

"Prátika ne'ebé la'o iha Governu anteriór mak fahe projetu de'it. Ajudikasaun direta de'it, single source de'it, la liuhusi aprovizionamentu normál, la liuhusi tenderizasaun ne'ebé se mak kualifikasaun di'ak liu para kaer projetu. Maibé, ita fó tuir sentimentu ida-idak nian, katak familia, kor hanesan. Se hanesan ne'e, ita atu lori nasaun ne'e ba ne'ebé," Branco afirma.

Nia mós dehan, bainhira Governu mai atu hadi'a sistema sira ne'e mak nune'e nafatin, oinsá mak bele kumpri lei ne'ebé vigora iha Timor-Leste.

Published in Investigativu
Wednesday, 25 September 2019 15:38

Miramar Blok Hapara Traballadór 12  

Tempotimor (Dili) – Traballadór sira ne'ebé durante ne'e servisu iha Kompañia Miramar Blok, ejize ba kompañia nain atu esplika razaun fundamentál ne'ebé hapara sira husi kompañia refere.

"Objetivu husi enkontru ne'e, atu halo aproximasaun ba Kompañia Miramar Blok ho traballadores sira, kona-ba problema entre kompañia Miramar Blok ho ninia traballadores hamutuk na'in 12," dehan Manajer Kompañia Miramar Blok, Osvaldo Tavares iha eskuadra PNTL Munisípiu Dili, Kuarta  (25/09/19).

Nia dehan,  iha aproximasaun entre Kompañia Miramar Blok ho traballadór sira hatudu rezultadu pozitivu husi parte rua.

"Husi aproximasaun ne'e, hatudu rezultadu positivu tanba parte rua simu malu ho di'ak hodi halo koordenasaun ba malu, hodi bele hetan solusaun di'ak husi problema ne'e," dehan Osvaldo.

Iha fatin hanesan, portavóz Sindikatu Jerál Traballadores Timor-Leste (SJTL), Criscencia de Fatima Freitas katak, iha aproximasaun entre kompañia Miramar Blok no traballadór mak laiha solusaun, sira kontinua ejize atu hetan resposta.

"Ohin enkontru ne'e mak laiha solusaun, ami sei ejize nafatin ba kompañia Miramar Blok. Maibé, mak laiha nafatin, ami sei halo asaun greve," nia afirma.

Entretantu, traballadór Fidelino Araújo informa, durante ne'e sira tenta halo negosiasaun ona ho kompañia. Maibé laiha rezultadu.

"Ami hato'o ba Sindikatu hodi buka dalan ne'e, hodi rezolve negosiasaun entre kompañia no traballadór sira ne'e bele simu malu ona, hodi rezolve iha loron Segunda semana oin," nia afirma.

Tuir ninia parte, Fidelino dehan, kompañia halo ona violasaun ba sira nia direitu tanba ko'a  traballadóres sira nia saláriu tuir nain husi kompañia nia hakarak.

"Kompañia viola ami nia direitu kona-ba ami nia kontratu ho saláriu ne'ebé hetan ko'a tuir sira nia hakarak no hapara ami nia servisu iha loron 7 fulan Agostu too agora," nia komenta.

Published in Dili
Wednesday, 25 September 2019 15:19

Polítika Kampu Servisu 60.000 Bosok Povu  

Tempotimor (Dili) – Polítika Governu daualu ne'ebé promete atu kria kampu servisu ba Timoroan 60.000 kada tinan, ne'e bosok povu.

"Polítika kria kampu servisu 60.000 ne'e bosok. Ida ne'e bosok povu. Polítika kampaíña nian. La tuir realidade no laiha kálkulu ida atu ko'alia ba ida ne'e. Tanba ne'e, ita kuandu ko'alia tenke kálkulu halo didi'ak no halo estimasaun loloos mak ko'alia  ba públiku," dehan Vise Prezidente Bankada FRETILIN iha Parlamentu Nasionál, Kuarta (25/09/19).

Nia dehan,  polítika AMP nian ne'e hato'o iha kampaíña. Maibé, atu atinje kampu servisu 60.000 nee ita bosok povu no bosok an duni. Tanba, realidade imposivel bele atinje.

Antes ne'e, Vise I Prezidente Parlamentu Nasionál, Maria Angelina Sarmento deklara katak, bainhira Governu la konsege atinje, di'ak liu halo mudansa ba polítika Governu nian.

"Ha'u hanoin, se Governu hanoin polítika ne'e la'ós ideál, bazeia ba promesas kampaíña eleitorál, bele revé. Ha'u hanoin la sala buat ida. Importante, mak oinsá la'o tuir nafatin programa Governu nian. Kona-ba númeru ne'e ita bele halo mudansa, bazeia ba realidade ne'ebé mak andamentu polítika ne'ebé mak ita infrenta," dehan Vise I PPN ne'e loron Tersa (17/09/19).

Published in Politika
Wednesday, 25 September 2019 15:00

Hadi'a Uma Laran, Rekruta PNTL Para  

Tempotimor (Dili) – Ministru Defeza no Seguransa nomós Ministru Interiór interino, Filomeno Paixão de Jesus deklara presiza hadi'a uluk uma laran PNTL, hafoin halo tan rekrutamentu ba membru foun PNTL.

"Halo rekrutamentu maibé uma laran mak seidauk hadi'a ka la hamoos ne'e sei la halo rekrutamentu. Kuandu la hadia-an, la disiplina, la kumpri direitus umanus, komandu kontrola la loos no la kumpri projetu estratéjiku ne'ebé fó sai ona, polísia tenke iha organizasaun, hierarkia no disiplina tuir militár. Enkuantu buat hirak ne'e la hadi'a, mak sei laiha rekrutamentu," dehan Filomeno Paixão iha Palásiu Governu, Kuarta (25/09/19).

Ministru ne'e afirma, rekrutamentu tinan oin laiha ne'e la signifika la rekruta ona. Maibé presiza hadi'a hotu lai frakeza ne'ebé uma PNTL nia laran, foin halo fali rekrutamentu.

Alende ne'e, Filomeno mós dehan krime barak akontese iha rai laran. La'ós tanba membru PNTL mak menus,  maibé kampu servisu mak laiha.

"Krime sira akontese iha rai laran ne'e la'ós tan polísia mak la to'o. Maibé, krime ne'ebé iha rai laran volume aas ne'e impaktu husi mós edukasaun, ekonomia, agrikultura, empregu sira ne'e laloos mak krimi akontese bei-beik," Paixão esplika.

Published in Seguransa Defesa

Tempotimor (Dili)-Maske bloku Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) hatudu momoos laiha sentidu estadu maibé partidu Frente Revolusionariu Timor Leste Independente (Fretilin) sei la uza ninia influensia hodi provoka eleisaun antisipada.

Published in Politika
Wednesday, 25 September 2019 14:41

Labele Konsume Na'an Fahi Mate Tan Moras  

Tempotimor (Dili) – Ministru Saúde interino, Bonifácio Maucoli fó atensaun ba komunidade iha rai laran, atu labele konsume na'an fahi mate tan moras. Tanba sei fó impaktu ba saúde.

"Kuandu ema konsume na'an ne'ebé mak afetadu husi virus ne'e, nia impaktu ema mós kona hotu. Ida ne'e mak durante ne'e ami halo ona apelu, para ema labele konsume na'an fahi ne'ebé mate tan moras," dehan Ministru Saúde interinu ne'e iha Palásiu Governu,  Kuarta (25/09/19).

Nia afirma,  virus ne'ebé iha ne'e mai husi kutun animál nian. "Moras ne'e, mai husi kutun animál sira ne'e. Hanesan akontese iha fatin-fatin. Dalaruma, moras ne'e importa fali husi nasaun seluk mai. Tanba ita fronteira ho Indonézia. Dalaruma hatama manu, animál sira ne'e bele da'et fali ba ita nia animál rai laran," Maucoli esplika.

Parte saúde no Ministériu Agrikultura no Peskas, tuir Maucoli, halo ona kooperasaun inklui aprezenta ona Projetu de Lei ba Governu atu halo regulamentu ba sanitáriu internasionál.

"Ami aprezenta ona Projetu de Lei ba Governu atu halo regulamentu ba sanitasaun internasionál nian, para bainhira sasán sira tama ne'e iha lei para regula sira, atu nune'e labele lori fali moras mai Timor," dehan Maucoli.

Parte saúde, nia dehan, seidauk halo identifikasaun moras ne'e naran saida,  maibé atu identifika moras ne'e parte veternária mak bele halo identifikasaun.

Published in Saude
Wednesday, 25 September 2019 11:06

STT Prodúz Tan Formandu 37  

Tempotimor (Dili) – Sentru Treinamentu Tibar (STT) ne'ebé hamahan-an iha Sekretáriu Estadu Formasaun Profisionál no Empregu (SEFOPE),  konsege prodúz tan formandu 37, iha área importante sira.

"Joven sira ne'ebé ohin gradua ona ne'e, sira aprende iha área importante sira ne'ebé mak sentru ne'e prepara. Hanesan, refenaria, karpintária, pedreiru, kanalizasaun no soldadura. Nune'e, graduadu sira hamutuk 37," dehan Diretór Sentru Treinamentu Tibar, Simão Barreto iha Tibar, Tersa (24/09/19).

Tuir Simão,  durante formandu sira partisipa iha formasaun ne'e, sira aproveita ho di'ak iha área prátika, ne'ebé halo kombinasaun ho teoria ne'ebé formandu sira hetan ona.

Formandu sira ne'ebé hetan ona graduasaun hamutuk 37 ne'ebé kompostu husi mane nain 30 no feto nain 7.

Iha fatin hanesan, Sekretáriu Estadu Formasaun Profesional no Empregu (Sefope) Julião da Silva kongratula graduadu no graduada sira ne'ebé remata ona treinamentu iha área importante sira ne'e.

"Ba graduadu no graduada sira, kontinua implementa saida mak imi aprende ona, para bele hala'o servisu ne'ebé profisionál liután iha área ka fatin ne'ebé imi haknaar-an ba," hatete SEFOPE.

Iha serimónia graduasaun ba formandu sira hetan partisipa husi familia graduadu no graduada nian, inklui ekipa husi SEFOPE no parte Sentru Treinamentu Tibar (STT).

Published in Edukasaun & Kultura

Index

Grupu Eis-UNAMET lubuk ida fila-fali mai Timor-Leste hodi selebra aniversáriu referendu tinan 20. Ida maka David Savage, polísia Austrália ida ne’ebé halao nia knaar iha Maliana iha tinan 1999. David refleta ba nia pasadu, no importánsia hosi ninia vizita ikus. “Vizita ida-ne’e mak di’ak liu entre buat hotu ne’ebé ha’u halo durante tinan barak.”

Published in Dili
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« September 2019 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
            1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30            

Tempo Timor Networks

Online Counter