Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili) – Prezidente Interinu Rejiaun Administrativu Espesiál Oé-Cusse Ambeno (RAEOA), Arsenio Paixão Bano katak atu halo dezenvolvimentu iha Atauro tenke liuhusi Oé-Cusse. Tan ne'e, tenke aprova uluk estatutu kona-ba Atauro nian.

"Atauro ami prepara tiha ona estatutu, liuhusi lideransa Dr. Mari Alkatiri. Tanba ne'e, Oé-Cusse atu tama iha Atauro so estatutu ba Atauro ne'e aprovadu. Tanba ami labele hakat nar-naran de'it," dehan Arsenio Bano remata audensia iha Parlamentu Nasionál (PN), Tersa (29/10/19).

Nia rekoñese, Zona Espesiál Ekonomia Sosiál Merkadu (ZEESM) Timor-Leste ne'e ba Oé-Cusse no Atauro. Maibé, nia dehan estatutu kona-ba Atauro nian tenke aprova lai.

"ZEESM Timor-Leste ne'e ba Oé-Cusse no Atauro. Maibé, atu tama iha Atauro, Atauro tenke iha estatutu. Estatutu ne'e, Dr. Mari Alkatiri haruka tiha ona. Sei iha intervensaun. Maibé, ha'u atu hateten katak buat hotu ne'e la'ós osan de'it. Maibé, buat hotu tenke iha esperiénsia, lideransa no seluk tan," dehan Bano.

Tempotimor (Dili) – Sekretáriu Estadu Juventude no Desportu (SEJD), Nelio Isaac Sarmento informa, iha orsamentu hamutuk millaun $4.5 atu fó apoiu ba komunidade ka grupu joven sira, hodi dezenvolve ekonomia iha sira-nia suku.

Nia subliña, Sekretáriu Estadu Igualdade Inkluzaun (SEII) iha millaun $1.5, Sekretáriu Estadu Arte no Kultura (SEAK) iha Millaun $1.5 no SEJD iha millaun $1.5. “Entaun, orsamentu hamutuk millaun $4.5 atu implementa programa ba komunidade iha tinan 2020,” nia esplika.

Apoiu ba suku hirak ne'e, nia dehan, la'ós hanesan subsídiu ida hodi moris beibeik. Maibé, ne'e hanesan subsídiu la permanente ka temporaria.

"Orsamentu hirak ne'ebé apoiu ba grupu sira iha suku ne'e, uza hanesan kapitál ba dezenvolvimentu. Maibé, tenke fó fila. Se la fó fila mak sei simu responsabiliza i la hetan tan oportunidade hodi asesu ba oportunidade tuir mai, ne'ebé  Governu fó," esplika SEJD iha Palásiu Governu, Sesta (25/10/19).

Nia informa, koloka orsamentu atu apoiu ba grupu joven liuliu ba feto sira ne'e, subsídiu temporaria para sira bele uza hodi dezenvolve ekonomia iha sira-nia suku rasik.

Tempotimor (Dili) – Ministru Koordenadór Asuntus Ekonomia (MKAE) interino, Fidelis Magalhaes informa, to'o agora seidauk hatene kauza husi asidente ahi han kapela no ambientál iha Ramelau.

"Atu hari foun fali kapela ka oinsá, ida ne'e ekipa tékniku sira halo verifika didiak tiha lai mak foin mai foti desizaun. Se ita komentariu bainhira sem dadus, hanoin ladún diak," hatete MKAE iha Centru Convensaun Dili (CDD),  Kinta (24/10/19).

Iha fatin hanesan, asesor prinsipál  Ministeiru Turizmu, Komérsiu no Indústria (MTKI), Jacinto Rigoberto dehan, kapela Ramelau ne'ebé mak ahi han foin lalais ne'e, liu de'it loron hira depois nia no ekipa husi MTKI, selebra hela kontratu ba ema na'in 11 atu tau matan no servisu di'ak liután iha Ramelau. Alende ne'e, MTKI mós rekruta tan seguransa na'in 7 hodi fó seguransa ba ambiente Ramelau.

“Imfelizmente, simu fali relatoriu katak ahi han tiha kapela Ramelau. La'ós han de'it kapela, maibé ahi mós han haleu iha foho ramelau,” hateten Jacinto.

Nia parte, tuir Jacinto, horseik kordena kedas ho Sekretáriu Estadu Seguransa Protesaun Sivíl (SEPS) para haruka bombeirus imediatu hodi rezolve.

"Relasiona ho kapela Ramelau ne'ebé ahi han, ami iha ona enkontru ho diresaun relevantes para bele ba halo levantamentus hodi responde kedas. Tanba,  daudaun ne'e ami iha hela orsamentu $ 100 mill atu aloka ba rehabilitasaun Ramelau. Maibé, orsamentu ne'e la'ós husi Fundus Dezenvolvimentu Capitál Humanu (FDCH). Tanba ne'e, seidauk bele implementa," asesor prinsipál ne'e dehan.

Kona-ba akontesimentu ahi han kapela, tuir Jacinto, haruka ona ekipa tékniku para ba koordena ho Amlulik sira para oinsá bele hari foun fali kapela, inklui mós ba fatin lixu sira ne'ebé ahi han tiha ona," tenik Jacinto.

Tempotimor (Dili) – Maski kada tinan, Parlamentu Nasionál (PN) aprova Orsamentu Jerál Estadu (OJE), maibé povu halerik nafatin kona-ba dezenvolvimentu. Povu barak, liuliu iha área rurál seidauk sente dezenvolvimentu mosu iha sira-nia leet.

"Ha'u hanoin, parte ida sira iha razaun. Maibé, parte ida mós laiha karik. Tanba, ita iha Orsamentu Jerál Estadu, ne'ebé kada tinan ita halo implementa. Liuliu, orsamentu la'o hela. Ne'ebé, naturalmente atividade la'o," dehan Primeiru Ministru Taur Matan Ruak iha Palásiu Prezidensiál Bairru-pite, Tersa (22/10/19).

Xefe Governu ne'e afirma, atividade dezenvolvimentu iha rai laran la'o hela. Nia mós halo komparasaun kona-ba kresimentu ekonomia ne'ebé iha tinan 2019 sa'e, kompara ho tinan kotuk.

"Se ita boot sira (jornalista) kompara 2019 ho 2018 no 2018 ho 2017, kompletamente iha mudansa. Ita boot sira haree prozesaun agora kresimentu (ekonomia) ba 2019 ne'e, pursentu 5.1," Taur afirma.

Nia dehan, iha 2018 no 2017 resesaun ekonomia iha pursente 3.5. “Entaun dehan atividade la la'o ne'e oinsá? Ha'u hanoin la'o ho di'ak," nia tenik.

Tempotimor (Dili) – Primeiru Ministru (PM), Taur Matan Ruak ne'ebé lidera Governu Konstitusionál Daualu, rezeita totál deklarasaun husi deputadu KHUNTO ne’ebé hatete Governu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) benefisiu de’it Partidu Liberta Povu (PLP).

Tempotimor (Dili)-Partidu Kmanek Haburas Unidade Nasional Timor Oan (KHUNTO) deklara governasaun daualu ne’ebé lidera husi Primeiru Ministru Taur Matan Ruak benefenisia de'it Partidu Libertasaun Popular (PLP) tanba okupa hotu kargu sira iha governu.

Tempotimor (Dili) – Sekretáriu Estadu Protesaun Sivíl (SEPS), Alexandrino Xavier de Araujo relata, iha tinan ida ne'e, SEPS preve orsamentu ba prevensaun protesaun dezastre naturais hamutuk millaun $1.8.

"Prevensaun ba dezastre naturais bazeia ba montante osan millaun $1.8 hau hanoin la to'o. Tanba, iha buat rua mak presiza prevensaun. Dahuluk, kuandu situasaun akontese ita apoiu emerjensia entaun presiza orsamentu, depois apoiu emerjensia ne'e hotu presiza rekoperasaun no rekonstrusaun ba populasaun ne'ebé hetan dezastre," esplika SEPS, iha edifisiu Ministériu  Solidariedade Sosiál no Inkluzaun (MSSI), Kaikoli, Kinta (17/10/19).

Nia dehan, hanoin ba orsamentu ne'e la to'o maibé, koordena ho liña ministeriál  sira seluk bazeia ba orientasaun Primeiru Ministru Taur Matan Ruak nian.

“Tanba, ministériu sira seluk mós presiza orsamentu ba asuntu importante. Entaun, tenke iha liña koordesaun para bele rezolve situasaun hirak ne'e," esplika Alexandrino.

Nia afirma, iha planu to'o 2023 presiza mak enkuadramentu legál ne'ebé daudaun prepara hela, no presiza infraestrutura ne'e liga ba munisípiu i fatin sira seluk.  Koordenasaun mós ho liña ministeriál no presiza formasaun ba protesaun sivíl, inklui Bomberus dezastre naturais, seguransa sivíl no ida seluk oinsá atu halo kooperasaun ho ajénsia internasionál no kooperasaun bilaterál.

Tempotimor (Dili) – Ministru Negósiu Estranjéiru no Kooperasaun (MNEK), Deonísio Babo Soares rekoñese kona-ba funsionáriu timoroan ida, ne'ebé halakon osan Konsuladu TL nian iha Sydney, Austrália.

Notisia Relevante: Deskonfia Diplomata Na’ok Osan, Tusan Bobar Konsuladu TL

"Iha funsionáriu ida, ne'ebé hetan alegasaun katak halakon osan lubuk ida iha Sydney. Osan ne'ebé mak haruka ba atu halo servisu nian. Funsionáriu ne'e, halakon tiha osan to'o agora buka la hetan. Ne'ebé, problema uitoan mak atu funsiona konsuladu Timor-Leste iha Sydney ne'e," dehan Ministru MNEK Deonísio Babo Soares iha Palásiu Governu, Kuarta (16/10/19).

Nia dehan, semana ne'e ekipa inspesaun husi MNEK sei ba foti dadus iha Konsuladu Sydney.

Notisia relevante: Ministru Fidelis Husu KAK Investiga MNEK

"Semana ne'e, ami iha ekipa ida sei ba foti dadus iha Sydney. Foti tiha dadus, hafoin ita rona depois submete ba parte kompetente. Primeiru ba uluk Komisaun Funsaun Públika (KFP). Depois ba fali Inspesaun Jerál Estadu (IJE). Depois, haree hotu mak bele deside, hodi rezolve ka prosesa. Tuir mai ba hatan Prokuradoria Jerál Repúblika (PJR) no ba Komisaun Anti Korrupsaun (KAK)," tenik Babo.

Ministru Babo mós haruka ona karta ba Prokuradór Jerál Repúblika (PJR), kona-ba asaun ne'ebé mak MNEK halo ona ligasaun ho funsionáriu ne'ebé halakon osan estadu ne'e.

Tempotimor (Dili) – Deputadu opozisaun iha Parlamentu Nasionál husu ba Governu daualu ne’ebé lidera husi Primeiru Ministru Taur Matan Ruak, atu hatudu rezultadu serbisu loron 100.

Deputadu husi Bankada FRETILIN, Dario Madeira sisi promesa Governu bainhira simu pose katak sei halo esforsu hotu-hotu iha loron 100, hodi hatudu rezultadu ba povu Timor-Leste.

“Ha’u reprezenta (povu) iha Parlamentu Nasionál ida ne'e, hakarak atu ko'alia tanba tempu mós besik ona. Orsamentu ba tinan 2020 atu mai ona PN, atu tama ba diskusaun,” Dario deklara iha PN, Tersa (15/10/2019).

Hanesan deputadu ne’ebé durante ne’e tuun ba hala’o kontaktu eleitorál iha baze, Dario hatete, nia sempre simu pergunta barak kona-ba kestaun ne’e.

Tanba ne’e, nia dehan, nu’udar reprezentante povu, nia iha obrigasaun ida atu husu tutan ba Governu kona-ba promesa ne’ebé halo ona.

“Hahú formasaun Governu (VIII) Señor Ministru sempre koalia katak “ami sei halo esforsu hotu-hotu iha 100 dias ami sei hatudu rezultadu,” dehan Dario hodi repete promesa ne’ebé Governu fó.

Maibé, nia hatutan, ohin loron povu husu rezultadu serbisu loron 100 mak ne’ebé?.

“Halo favor hatudu ba votante sira par sira mós bele hatene ida ne'e,” dehan nia.

Deputadu ne’e dehan, promesa ba loron 100 ne’ebé Governu AMP fó to’o ohin loron prejudika nafatin povu, liuliu iha área  Saúde, Bee-moos, Agrikultura, no Infraestrutura.

“Área hirak ne’e iha baze sei nafatin sai problema,” dehan nia.

Tempotimor (Dili) – Ministru Reforma Lejislativa Asuntu Parlamentar (MRLAP), Fidelis Manuel Leite Magalhães hatete, lei fó dalan ba opozisaun iha Parlamentu Nasionál (PN) atu vota a favor ka kontra ba OJE 2020.

"Ne'e demokrásia. Vota a favór ka kontra konforme. Maibé, dezenvolvimentu la'o nafatin. Governu mai ho orsamentu, mai diskusaun no debate. Tanba, Governu tenke kumpri nia dever hanesan ezekutivu, para atu lori dezenvolvimentu," dehan Fidelis iha PN, Tersa (15/10/19).

Governu, iha Tersa loraik sei aprezenta Orsamentu Jerál Estadu (OJE) tinan 2020, ba Parlamentu Nasionál (PN). Ba tinan 2020, Governu sei deskute no debate orsamentu hamutuk billiaun $1.95 ho PN para hetan aprovasaun.

"Agora, orsamentu ne'e mak opozisaun diskorda, ne'e direitu opozisaun nian. Ha'u husi Governu laiha komentáriu ruma. Atu konkorda ka la konkorda ne'e la'ós kestaun. Tanba, ha'u nia opiniaun ba asunte ne'e la importante. Tanba ne'e, pozisaun polítika bankada nian," nia afirma.

Governante ne'e hatutan, antes ne'e Bankada Demokrátika iha PN deklara katak sei vota kontra ba OJE 2020. "Bankada opozisaun liuliu Bankada Demokrátika proklama tiha ona atu vota kontra. Se sira hola pozisaun ida ne'e. Sira nia direitu tomak. Konstituisaun mak fó dalan," Fidelis dehan.

Darwin_Optic

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Tempo Timor Networks

Online Counter