Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili) – Prezidente Komisaun Nasionál Kontrolu Kankru Susun, Doutór Alito Soares hatete númeru mortalidade tan moras kankru susun iha rai laran, aumenta aas.

Maski la hatudu grafika no dadus, Doutór Alito dehan, moras kankru susun hanesan moras ida ne'ebé perigu tebes no bele halakon ema nia vida.  

"Iha Timor-Leste moras kankru susun ne'e, ho nia mortalidade aas tebes. Maioria kona ema sira ne'ebé ho idade 18-20 mak hetan moras ne'e," informa Doutór Alito ba jornalista iha Hospitál Nasionál Guido Valadares (HNGV), hafoin lansamentu video kona-ba moras kankru susun, Kuarta (02/10/19).

Nia dehan, Ministériu Saúde hamutuk ho Fundasaun Alola realiza lansamentu video kankru susun ne'e, hodi sosializa moras kankru susun ne'ebé  tuir Alito, aumenta aas iha Timor-Leste.

Tuir doutór Alito, komisaun nasionál ne'ebé nia xefia ne'e hetan suporta husi Ministériu Saúde hodi bele kontrola pasiente sira ne'ebé hetan moras kankru susun.

"Espera katak komisaun ida ne'e hamutuk nafatin ho Ministériu Saúde hodi bele kontrola moras kankru susun iha Hospitál Nasionál  Guido Valadares no moras kankru seluk," nia espera.

Iha fatin hanesan Vise Ministra Saúde, Elia dos Reis Amaral hatete, kankru susun iha impaktu sosiál  ne'ebé forte liu. "Tanba, susun sai hanesan orgaun simboliku ba maternidade no mós ba feto nia familiaridade."

Tempotimor (Dili) –  Tuir doutór Daniel J. Murphy katak, Klínika Bairru-Pite iha difikuldade ba fasilidade banhira pasiente hala'o tratamentu atu baixa iha klínika refere.

"Susar tebes ba pasiente sira bainhira sira mai halo tratamentu depois atu baixa iha ne'e. Fatin laiha no programa hotu iha Klínika Bairru-pite funsionamentu ladún di'ak. Sala maternidade la loke, nutrisaun no mal-nutrisaun no moras todan labele baixa," dehan doutór Daniel iha nia knaar fatin, Klínika Bairru-pite Dili, Segunda (30/09/19).

Nia afirma, funsionamentu Klínika Bairru-Pite ladún di'ak entaun presiza orsamentu rihun limanulu kada tinan, hodi funsiona klinika refere.

"Funsionamentu atu la'o di'ak, ami presiza orsamentu 50 mil kada fulan, no Governu mós promete ona orsamentu 15 mil kada fulan. Maibé, seidauk sufisiente atu kompleta fasilidade no selu emfremeiru sira," dehan doutór Daniel.

Tempotimor (Dili) – Virus ho naran African Swine Fever (ASF) mak durante ne'e hamate komunidade nia fahi hamutuk 400 iha Kapitál Dili no 400 seluk mak moras ba virus refere.

“Tan ne'e, Ministériu Agrikultura no Peskas (MAP) husu rezultadu teste moras ba fahi nian ne'e iha laboratóriu iha Austrália ne'ebé deteta ona virus ho naran African Swine Fever," deklara komunikadu imprensa husi MAP, Sesta (27/09/19).

Komunikadu ne'e mós hatete, husi rezultadu teste ba virus fahi refere, %41 pozitivamente iha ona Timor-Leste.

"Rezultadu ba teste iha laboratóriu Austrália konfirma katak virus ASF tama ona iha Timor-Leste. Husi amostra ne'ebé haruka ba Austrália, %41 mak indika pozitivamente moras ASF iha Timor-Leste," komunikadu imprensa ne'e sita.

Virus ASF, eziste kleur ona iha mundu. Maibé to'o agora seidauk iha aimoruk ne'ebé mak atu prevene virus refere.

"Moras ASF nu'udar moras viral ba fahi ida ne'ebé orijinadu husi Africa. Moras ASF maske eziste kleur ona iha mundu, maibé to'o ohin loron seidauk iha aimoruk atu kura no vasina hodi prevene moras refere," komunikadu ne'e subliña.

Virus ASF daudaun ne'e afetadu ona iha ASIA hanesan iha Xina, Vietname, Kamboja, Filipinas, Laus, Birmánia, Korreia do Norte no Mongolia. Iha Timor-Leste virus ASF sei ariska fahi pur volta 400.000 kabesas no uma-kain liu %70 mak dependente ba hakiak fahi hodi suporta sira nia moris.

Husi komunikadu imprensa ne'e katak, moras ASF refere la da'et ba ema nia saúde. Tanba ne'e, atu halo prevensaun mak tenke hapara movimentu fahi husi Dili ba munisípiu.

MAP mós servisu di'ak no Governu Austrália hodi fó medidas hanesan teste sira hodi bele hetan diagnoza definitiva ba moras ASF. Inklui MAP mós halo ona kolaborasaun ho OIE (Office Internasionál das Epiziotes) hodi prodúz matéria ba sosializasaun moras refere.

Tempotimor (Dili) – Atu kombate moras tuberkoloze (TB) iha rai laran, Ministériu Saúde kria ekipa ida para bele servisu hamutuk ho ministériu relevante.

“Ohin, komesa ona inisia ekipa ida, hanesan ekipa taskforce. Tanba, ita iha komprimisiu atu ko'alia ho ekipa internasionál, kona-ba Asembleia Mundiál Saúde,” informa Vise Ministra Saúde, Helia A. Dos Reis iha Maubara Room, Timor Plaza, Kuarta (18/09/19).

Ekipa Taskforce ida ne'e, inklui ministériu relevante hanesan Ministériu Solidariedade Sosiál  Inkluzaun (MSSI), Ministériu Edukasaun, Ministériu ESTATAL, parseiru dezenvolvimento, konvensoes Relijiozu no ONG internasionál. Ekipa ne'e rasik, bele defini halo desizaun no estratejia hodi kombate moras tuberkuloze.

Helia rekoñese, mudansa lubuk ida ne'ebe signifikativu. Maibé, nia hatete, presiza mós haree ba komunidade nia nesesidade hanesan Postu Saúde no fasilidade sira iha área rural, hodi bele kombate moras tuberkuloze no mós moras seluk.

Entretantu, Diretór Jerál MSSI, Rui Exposto dehan atu kombate moras tuberkuloze ne'e la'ós kompetensia MSSI nian.

"Moras ne'e afeita husi buat oioin. Hanesan, loron ida han dala ida de'it ne'ebé bele provoka moras. Tanba tuir estatístik 2015 nian, kiak % 41. Entaun, MSSI ho nia papél atu apoiu ba ema kbiit laek sira, hodi bele kombate moras tuberkuloze," Rui hatete.

Nia dehan, apoiu ne'ebé MSSI sei halo mak hanesan ajuda pasiente sira ne'ebé mai husi área rurál bainhira halo tratamentu iha nasionál. Maibé, ba pasiente sira ne'ebé laiha meius ruma atu halo ba nia an no apoiu mós ba instituisaun sosiál hanesan Fundasaun Klibur Domin iha Tibar.

Tempotimor (Dili) – Kapitál Sentru Saúde Formoza (KSSF) tinan ne'e, rejista moras ISPA no Diareia aas liu, kompara ho moras sira seluk.

Tuir Diretór Kapitál Sentru Saúde Formoza (KSSF),  Jaime dos Reis Belo katak, durante ne'e Sentru Saúde  Formoza rejista moras aas liu mak ISPA.

"Moras ne'ebé aas liu iha Sentru Saúde ne'ebé ami rejista mak ISPA, moras kulit ho diareia," dehan Diretór KSSF, Jaime dos Reis Belo iha nia knaar fatin Formoza, Tersa (17/09/19).

Nia subliña, Sentru Saúde Formoza kada loron halo atendimentu ba pasiente sira hamutuk 1.000. "Pasiente ne'ebé loroloron tama iha Sentru Saúde ne'e menus liu mak 150. Barak liu ne'e mak bele to'o  1000, tuir klima ne'ebé iha," Jaime dehan.

Tuir nia, moras ne'ebé aas ne'e afeta husi rai rahun suar hodi afeta ba isin manas, ulun moras no mear.

Tempotimor (Dili) – Hospitál Nasionál Guido Valadares (HNGV) iha ona polítika atu instala Unidade Kardolojia iha tinan 2020. Planu ida ne'e, sei hahú  iha fulan Janeiru tinan oin mai.

"Ministériu Saúde  iha ona planu, hodi instala Unidade Kardolojia no Unidade ICU nian, iha Hospitál Nasionál Guido Valadares, hodi bele fó asistensia ba pasiente sira. Instalasaun ne'e sei hahú iha fulan Janeiru 2020 nia laran," dehan Ministru Saude Interino, Bonifacio Maucoli dos Reis, iha HNGV Segunda  (16/09/19).

Governante ne'e dehan, liuhusi instalasaun Unidade Kardolojia ne'e, bele hamenus pasiente sofre fuan. "Planu hodi hamenus ekonomia, ba pasiente sira ne'ebé afeta moras fuan, hodi labele gasta tan ekonomia ba rai liur. Nune'e, iha tinan lima ka sanulu oin mai, ita bele hamriik mesak atu labele haruka bei-beik ema, ba kura moras liuliu moras fuan iha rai liur," dehan Bonifacio.

Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Tempo Timor Networks

Online Counter