Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Deskonfia EDTL-CNA Hamosu Deskontente iha Fornesimentu Mina ba Sentral Eletrika

Sentral Eletrika Hera. Sentral Eletrika Hera. Foto Tempo Timor

Tempotimor (Dili)-Deskonfia Eletrisidade Timor-Leste, empreza públika (EDTL,ep) ho Komisaun Nasionál Aprovizionamentu (CNA) hamosu deskontente iha prosesu fornesimentu mina ba sentral eletrika Hera, tanba fó fiar nafatin ba kompaña Sacom Energia  Lda, ne’ebé viola ona kontratu ba fornesimentu kombustivél iha sentral eletrika Betano.

Tanba governu hasai ona karta xamada atensaun ba kompaña Sacom Energia Lda, dala tolu to’o data limeta kompaña rasik la kumpri maibé EDTL ho CNA fó nafatin fiar hodi fornese mina ba sentral eletrika Heral.

Tuir dokumentu ne’ebé fó sai husi Ministériu Finansas liuhusi Komisaun Nasionál Aprovizionamentu (CNA) ne’ebé ho intensaun ajudisaun iha loron 30 fulan-jullu tinan 2021 kona-ba konkursu ho númeru: ICB002/EDTL EP-2021 ho projetu fornesimentu kombustivél ba Eletrisidade Timor-Leste ba tinan tolu (2021, 2022, 2023)

Iha dokumentu ne’ebé hetan asina husi Diretór, National Procurement Commission, Hermingardo Albano Soares katak, projetu fornesimentu kombustivél ba Sentrál Eletrika Hera hamutuk 130,817,460.00 litru. No konkorente vensedór husi kompaña Sacom Enegi Lda, (Timor-Leste) join venture with Trafigura Pte.Ltd (singapura) ho valor osan hamutuk US$72,786,834.74.

Ho Xamada ne’ebé halo dala rua ba kompaña mak Ministériu Obras Públika (MOP) liuhusi Diresaun Jerál Eletrisidade, Diresaun Nasionál Produsaun Enerjia Eletrika (DNPEE) tan xamada ba Prezidente Konsellu Administrasaun Kompaña Sacom Energia Lda, Abilio da Conceição Abrantes de Araujo, ho númeru oficio 403/DNPEE-DGE/MOP/X/2020, iha loron 11 fulan-dezembru tinan 2020, ho pedidu fornesimentu mina ba Sentral Betano.

Tanba refere ba karta pedidu dahuluk ho númeru 291/DNPEE-DGE/MOP/X/2020, iha loron 12 fulan-outubru tinan 2020, no karta daruak ho númeru 212/Gab-DGE/MOP/X/2020 ho asuntu pedidu fornesimentu mina ba Sentral Betano, mak Diretór Nasionál Produsaun Enerjia Eletrika iha Diresaun Jerál Eletrisidade husu ba Prezidnete Konsellu Admnistrasaun Kompaña Sacom Energia Lda, atu kumpri kontratu ho númeru ICB/013/MOP-2019 ho montante 50,122,829.67 litru.

Ho kontrantu ne’ebé asina husi Minstru Obras Públika, Salvador Eugenio Soares dos Reis Pires no Abilio da Conceição Abrantes de Araujo reprezentante Sacom Energia Lda, join venture with Trafigura Pte.Ltd atu hatama mina ho kuantidade 2,053,629.67 litru ba sentrál eletrika Betano, iha loron 20 fulan-dezembru tinan 2020 ba loron ikus atu konklui montante iha kontratu. Maibé to’o agora balansu mina ne’e seidauk hatama ba Sentral Eletrika Betano ho kuantidade 2,053,629.67 litru.

Husi pedidu ne’e mós husu ba kompaña Sacom Energia Lda atu hatama balansu mina husi kontratu ba Sentrál Betano. Bainhira to’o loron ne’ebé determina la hatama mina mak natureza kontratu sei determina ba faillansu ne’ebé mosu.

Nune’e Xefe Bankada Fretilin iha Parlamentu Nasionál (PN), Francisco Miranda Branco mós kestiona kona-ba prosesu ne’e, tanba hanesan ne’e Sacom hetan ona notifiksaun ba dalatolu husi servisu kompetente mak diresaun nasionál eletrisidade.

Tanba ne’e, presiza haree hamutuk, tanba lójika de'it se hetan ona notifiksaun ba dalatolu no kumpri nia dívida komprimentu ba fornese kompleta fornesimentu fó enerjia ba eletrisidade. Nune’e labele atu extende tan atu manán dala ida tan.

“Pelo kontráriu, devia fó sansaun, sansaun atu hakotu kontratu, tanba nia fornesimentu ne'ebé falta besik litru miliaun rua besik tolu, liu iha prazu ona nia la kumpri e iha situasaun ne'ebá mós servisu eletrisidade fó notifikaaun xamada para nia atubele hotu fornesimentu maibé to'o ikus to'o agora fornese, nune'e ami hanoin la devia fó manán e pelu kontráriu devia finalizadu ida ne'e la akontese, tanba ida ne'e ita gasta osan estadu nian, tuir loloos gasta di'ak ho responsabilidade empreza setór privadu mós parseiru governu nian, devia koopera ho didi’ak se falta atu fornese kompleta, fornesimentu ne'ebé presiza nia la kompleta, labele manán”, hatete Branco iha PN, tersa (03/08).

Fretilin preokupa, tanba loke institutu públiku barak karik ida ne'e mak mekanizmu ne'ebé mak sira rasik deside kontratu sira ne'e, sei mosu tan kazu barabarak, no sei hatodan tan finansas públika ho osan estadu nian.

“Tuir ami-nia hanoin kontratu sira ne'e, mezmu que nia empreza públika no institutu públiku kontratu ikus liu tenke iha Konsellu Ministru, para labele iha desizaun sira hanesan ne’e, ida ne'e mak ami bele hanoin”, dehan nia.

Branco hatete, dadaun ne’e husi prosesu lei kámara de kontas kona-ba kazu ida ne'e, “Ami hein katak kámara de kontas bele haree anormalidade ida ne'e bele hasai desizaun ruma para krize tiha fali prosedimentu sira ne'e para ita tama loloos, hamosu prosedimentu sira ne'ebé bele hatodan iha nia estadu finansas públika ho fasilidade ajuda fali empreza sira ne'ebé la servisu loloos, hetan fali fasilidade kuandu sira devia penalizadu”.

Antes ne’e, parte kompaña Sacom Energia, Lda liuhusi Prezidente Administrasaun, Abílio Araújo deklara pozisaun katak, Governu mak viola kontratu no sai maupagadór.

“Kona-ba karta, ha’u rasik hakerek ba Ministru dehan katak, ha’u la husu ona estensaun, maibé husu ba Governu bazeia ba informasaun husi Karta fulan-outubru nian ne’ebé EDTL rasik mak dehan katak, mina sei nakonu iha Betano to'o fulan-fevereiru. Entaun, SACOM Energia propoin atu hatama iha Janeiru ró boot ida lori mina mai Hera tanba Sacom kualifikadu hodi manán tender ba tinan oin no sei lori hamutuk restu ne'ebé sei falta ba Betano”, Abilio da Conceição Abrantes de Araújo hatete ba www.tempotimor.com via whatsapp.

Nia esplika katak, ida ne’e nu’udár proposta ho boa fe nian no kuandu ko’alia dehan katak, kompaña Sacom la kumpre kontratu ne'e tenke kuidadu, tanba MOP to'o agora mós la kumpre kontratu, liliu seidauk selu hotu no pagamentu sira ne’ebé halo ona mós MOP la kumpre kontratu prazu pagamentu, nune’e Sacom hetan prejuizu barak los.

“To'o agora Ministru seidauk responde ba ha’u-nia karta ikus ho data 17 Dezembru, maibé diretór ida mak ko’alia fali ne'e”, dehan Abilio.

Nia haktuir, mina nakonu hela iha Betano, Sacom hatama ona 96% tuir kontratu no tuir regra internasionál kona-ba komérsiu internasionál ba Setór mina nian, sempre aplika deskontu + - 5% ba kuantidade kontratu nian.

Nune’e, nia hatutan, Sacom kumpre ona kontratu, maibé ho boa vontade mak Sacom rasik halo proposta ida ba Ministru.

“Nia la responde, maibé diretór produsaun mak responde, enkuntu kontratu ne'e Ministru ho ha’u mk assina. Ha’u-nia resposta dehan iha ha’u-nia karta, MOP la kumpre kontratu desde 2017 to’o ohin, etc”, Abílio Araújo kondena.

Entretantu Sacom Energia Lda ho nia parseiru Trafigura Pte, Ltd seida’uk hatama mina ba EDTL Betanu ho balansu totál 2, 053,629.67 litru. (*)

Rate this item
(1 Vote)
Last modified on Tuesday, 03 August 2021 17:59
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Tempo Timor Networks

Online Counter