Relasiona ho surtu Covid-19, governu liuhusi Konsellu Ministru (KM) deside hodi aplika serka sanitária iha Dili hodi bandu sirkulasaun komunidade ba Munisípiu.

Ho situasaun ne’e, halo agrikultór sira ne’ebé kada semana importa modo husi munisípiu seluk mai Dili hahú halerik, tanba laiha dalan hodi lori produtu sira ne’e mai Dili, tanba pontu entrada sira taka.

Produtór repollu Jacinto Xavier husi Talimoro sente triste tanba repollu ne’ebé sira kuda tinan 2021 volume tuun tebes no susar atubele transporta ba Díli.

“Ami-nia produtu lokál mak husi hortikultura, maibé tinan ida ne’e rendimentu menus tebes, inklui serka sanitária entaun impede lori produtu lokál hanesan repollu ba Dili. Tanba ne’e sente triste bainhira loos mak serka sanitária ne’e remata hodi produtu ne’ebé iha bele asesu iha merkadu hanesan bai-bain”, dehan Jacinto ba www.tempotimor.com iha nia toos Pololo, kuarta (24/03).

Produsaun repolla tinan ne’e diferénsia ho tinan kotuk, tanba tinan hirak liuba produtór sira produzu dala rua maibé tinan ida ne’e kuda dala ida de’it tanba sosa na’in menus.

“Kada tinan kuda repollu dala rua iha trimestre ka fulan-janeiru ne’e ami kuda ona to’o fulan-marsu ami kolleta ona, depois iha fulan-marsu mós komesa kuda fali ona, nune’e iha fulan-juñu bele kolleta no fa’an fali, maibé tinan ne’e ami kuda dala ida de’it, tanba modo ladun folin, to’o lori ba merkadu mós ema ladun sosa”, dehan nia.

Agrikultór sira husu ba governu atu fó espasu ba produtór sira atu lori modo mai Dili nune’e augenta ba nesesidade família nian iha periodu pandemia ne’e.

“Ha’u sujere liuliu ba governu favor fó netik tempu no proteje ami agrikultór sira hodi bele asesu ba merkadu nune’e produtu ne’ebé iha bele ba fa’an iha Kapitál Dili, hodi sustenta ami-nia moris tanba ami sente terus liu ona, depois iha munisípiu ema hola ba han nian de’it,” afirma nia.

Elias de Deus Lemos nu’udar mós to’os na’in dehan, modo sira labele lori ba Dili tanba estadu emerjénsia, maibé espera iha fulan-abril bele iha dalan hodi to’o na’in sira bele lori modo ba Dili.

“Modo agora labele lori ba fa’an iha Kapitál, tanba covid-19 no estadu emerjénsia, mais ita esperansa katak iha fulan ne’e nia laran mak estudu nia politika hakotu ona serka sanitária entaun produtu ne’ebé iha fó benefisiu naton, karik aumenta ba bei-beik konserteza laiha benifisiu totál no ami agrikultór sai vítima ba rezultadu produtu ne’ebé iha”, dehan Elias.

Husu ba Ministériu Agrikultura no Peskas (MAP) oinsá bele apoiu pupuk organika no modo musan balun nune’e bele fasilita agrikultór sira depois ekipa husi ministériu fó formasaun ba to’os na’in sira oinsá utiliza.

Tanba rai ne’ebé sira uza hodi kuda repollu ne’e besik ektare no modo repollu ne’ebé kuda total rai ne’ebé luan ektare metade, ne’ebé iha tinan kotuk konsege fa’an no hetan orsamentu US$950.00, maibé tinan ida ne’e trimetre ida atu hotu ona, maibé foin hetan US$265.(*)