Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Díli) – "Ita atu halo prevensaun ka kontrolu ba moras la hada'et, ita tenke konsumu ai-han hirak ne'ebé saudavél. Ita moris iha ambiente ida ne'ebé moos no dook husi sigaru suar, hodi bele  saudavél nafatin," hatete Prezidente Autoridade Munisípiu Díli, Gaspar Soares bainhira partisipa Konferensia Semana Mundiál, iha Kaikoli, Sesta (06/09/19).

Gaspar dehan, objetivu husi Konferensia Semana Mundiál ne'e, atu bolu komunidade tomak liuliu komunidade sira iha Munisípiu Díli atu fó atensaun di'ak liután hodi halo prevensaun moras la hada'et iha Munisípiu Díli.

Gaspar mós husu ba komunidade Munisípiu Díli, tenke servisu hamutuk hodi fó atensaun, halo prevensaun no kontrola moras la hada'et liuliu iha Munisípiu Díli.

Iha fatin hanesan, Prezidente Autoridade Munisípiu Ermera, Jose M. S. Soares (PAME) hateten, saúde saudavél presiza hadook-an husi moras oioin ne'ebé mosu ona iha rai laran.

"Saúde saudavél  tenke konsumu ai-han  ne'ebé moos, hodi nune'e labele hetan moras hanesan ran midar, pulmaun no seluk tan. Tanba ne'e, tenke prevene konsumu ai-han  ne'ebé mina barak, masin, ai-manas no seluk tan. Inklui halo jinastika barak," Soares hatete.

Tempotimor (Díli) – Servisu judisiariu oras ne'e, iha hela faze feriadu. Maski nune'e, Ministériu Publiku (MP) kontinua rejista kazu kuaze 300 resin, ne'ebé kompete husi sosiedade.

"Kazu Díli nian kada fulan rejistu pelumenus liu 200. Tanba ne'e, iha territóriu tomak kuaze 400 ou 500 prosesu mak rejista. Inklui iha ferias judisiariu ne'e mós husi 300 to'o 400 mak Ministériu Públiku rejistu," hatete Prokuradór Jerál Repúblika (PJR), José da Costa Ximenes iha ninia servisu fatin, Vila-Verde, Sesta (06/09/19).

Maski nune'e, kazu hirak ne'ebé Ministériu Públiku rejista iha faze feriadu judisiariu, seidauk bele submete ba tribunál hodi halo audiensia. Tanba, servisu judisiariu feriadu hela.

Tempotimor (Díli) – Hodi apoiu servisu julgamentu iha munisípiu, Sesta (06/09/19), Prokuradór Jerál Repúblika (PJR), José da Costa Ximenes fó posse ba sekretáriu área judisiál nain 7.

"Ohin halo nomeasaun ba kargu sekretáriu sira, depois sira tuir formasaun iha fulan Fevereiru. Ohin sira na'in hitu simu posse, no sira nia deslokasaun ne'e iha loron 1 Setembru 2019 ba munisipiu Covalima, Baucau, Dili inklui Rejiaun Espesial Oe-Cusse. Sira na'in hitu Ministeriu Publiku nomeia hanesan sekretáriu superior," informa PJR Jose Ximenes ba jornalista iha salaun Ministériu Públiku, Sesta (06/09/19).

PJR fó parabens ba pesoál sekretáriu na'in hitu ne'ebé simu pose no korajem sira atu servisu ho justu, inklui apoiu ho di'ak ba juis sira iha munisípiu ne'ebé sira desloka ba.

Paulina de Araujo Correia, ne'ebé asume knaar hanesan Sekretária Konsellu Superiór, sente orgullu ho kargu ne'ebé Ministériu Públiku fó fiar.

Entretantu, pesoal sekretáriu sira ne'ebé simu pose ne'e promete sei hala'o servisu tuir lei no normas sira ne'ebé mak estabele no la involve mós interese privadu iha servisu judisiariu.

Sekretáriu na'in hitu ne'ebé hetan pose husi PJR mak hanesan; Paulina de Araujo Correia, Martinho Caet, Dominica Martins, Eliana Flora Pereira, Jose Carlos Antonio, Valente Salsinha no Recardina da Costa Ximenes.

Tempotimor (Díli) – Negosiante sira ne'ebé halo negósiu iha merkadu Manleuana, lamenta tebes ho lixu ne'ebé nakonu iha merkadu laran. Sira husu Governu tau matan ba merkadu refere. Tanba merkadu ne'e, nu'udar merkadu nasionál.

Negosiante Maria Soares hatete, nia ho ninia maluk sira sente triste ho lixu ne'ebé sempre naklekar iha área merkadu laran. Maski parte saneamentu sira raut kada loron, maibé lixu aumenta nakonu iha merkadu laran.

"Parte saneamentu raut loron ida dala ida, Maibé, lixu aumenta barak iha fatin ne'e," tenik Maria Soares iha Merkadu Manleuana, Sexta (06/09/19).

Entretantu, negosiante ne'e husu ba parte Munisípiu Díli atu bele organiza servisu saneamentu sira atu bele servisu dala rua iha loron ida.

"Ami husu se bele karik, parte saneamentu bele servisu dala rua iha área ida ne'e, para lixu ne'ebé nakonu iha merkadu ne'e bele menus. Tanba, lixu barak entaun halo fo'er Merkadu. Tanba ne'e, ami hakarak saneamentu sira bele servisu iha dadeer no loraik," nia haktuir.

Iha fatin hanesan, negosiante João Guterres husu Governu atu tau atensaun ba Merkadu Manleuana, liuliu iha parte seguransa nian. Hodi nune'e, ema estrajeiru balun ba hola sasan ruma iha merkadu refere bele sente seguru.

Tempotimor (Díli) – Ekipa Avaliasaun husi ASEAN Fact-Finding Mission (FFM) apresia Timor-Leste nia avansadu ne'ebé iha, nune'e posibilidade tempu besik TL sai ona membru ASEAN.

Diretór Jerál  Asuntu ASEAN, Ministériu Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK), Jorge Trindade Camoes liuhosi Konferensia Imprensa ne'ebé hala'o iha salaun VIP Aeroportu Internasionál Nicolau Lobato katak, ekipa avaliasaun husi ASEAN hakfodak haree Timor nia kapasidade.

"Ekipa ida mai ne'e, husi parte polítika no seguransa. Sira mai rekolla dadus kona-ba polítika  no seguransa ita nian. Nune'e, iha diskusaun ne'e ita dehan ba sira katak ita presiza timeline ida ne'ebé sertu, para ita adere no sai membru ba ASEAN," informa Jorge Trindade ba jornalista, Sesta (06/09/19).

Nia afirma, ekipa Fact Finding Mission mós apresia ba Timor-Leste nia kapasidade. "Liuhosi organiza eventu ne'e, seguransa no atendimentu inklui mós sira seluk. Sira mós impresonadu katak buat ne'ebé ita halo ne'e liu saida mak sira hanoin. Tanba, sira hanoin katak ita la konsege organiza eventu ne'e ho di'ak," nia esplika.

Ba ekipa husi ASEAN ne'e, Timor-Leste mós promete sei esforsu nafatin atu nune'e bele sai duni membru ASEAN, iha tempu ne'ebé tuir mai.

Hadi'a Ekonomia 

Ekipa Fact-Funding Mission, nu'udar ekipa avaliador ba nasaun ne'ebé  atu sai membru ASEAN, inklui Timor-Leste rekomenda atu hadi'a parte ekonomia iha rai laran, hodi nune'e bainhira TL sai membru ASEAN, ekonomikamente TL preparadu ona.

"Seitor ekonomia importante teb-tebes. Ne'ebé, ha'u hanoin iha tempu badak ita haree oinsá iha ekipa ida halo estudu hodi rekolla dadus sira ne'ebé presiza, para hakat ba oin hodi negosia ho sira kona-ba área ekonomia ninian," tenik Jorge.

Iha fatin hanesan, nia mós hato'o agradesementu ba média nasionál ne'ebé durante ne'e públika sai ona informasaun kona-ba avaliasaun Timor-Leste nian husi ekipa Fact-Finding Mission.

"Ba maluk jornalista sira, ami agradese teb-tebes tanba ita boot sira bele halo publikasaun atu ita nia sosiedade bele akompaña prosesu ne'e tomak, sira mós iha koñesimentu saida mak la'o hela no komunidade mós hatene ekipa Fact-Finding Mission iha ne'e," Jorge espresa.

Iha biban ne'e, Jorge husu ema hotu atu akompaña prosesu Timor-Leste nia adezaun ba ASEAN.

Tempotimor (Díli) – Ministru Komérsiu no Indústria (MKI) Interinu, Fidelis Manuel Leite Magalhães ho ekipa MKI balun, Sesta (06/09/19) aprezenta projetu indústria kompleksu ba Primeiru Ministru Taur Matan Ruak, iha Palásiu Governu.

Tuir Ministru MKI interinu ne'e, indústria kompleksu ne'ebé MKI aprezenta ba PM ne'e tuir planu sei harii iha Munisípiu Likisa iha tinan oina mai (2020).

"Ohin, ami mai aprezenta ba PM kona-ba konstrusaun ne'ebé ha'u hanaran Parque. Maibé, ema balun dehan ne'e jardín kuda ai-funan nian. Mas ne la'ós. Ne'e indústria kompleksu ne'ebé tuir planu sei harii iha Munisípiu Likisa," Fidelis informa ba jornalista iha Palásiu Governu, Sesta (06/09/19).

Ministru ne'e akresenta, indústria kompleksu ne'ebé sei harii iha Likisa ne'e, sei sai fatin kompleksu ida ba fabrika no investór sira bele mai aluga iha fatin refere.

"Aban bainrua, indústria no investór sira mai investe, sira bele aluga fatin ne'ebá. Governu mak fornese bee, eletrisidade, fatin, asesu ba estrada no aeroportu," Fidelis hatete.

Alende ne'e, tuir Fidelis, orsamentu ne'ebé preve ba planu projetu indústria kompleksu ne'e, kuaze milioens US$ 15.

Tempotimor (Díli) – Primeiru Ministru Taur Matan Ruak, Kinta (05/09/19) hato’o sentidu kondolénsia ne’ebé kle’an, ba família enlutada saudozu Lucas da Costa “Rama Metan” Reitor Universidade da Páz, no Fundadór RENETIL, ne’ebé husik ona mundu iha tuku 08.00 OTL, Kinta 05 Setembru 2019 iha Ospitál Nasionál Guido Valadares (HNGV).

“Sente triste rona notísia ida ne’e. Timor-Leste lakon timoroan matenek di’ak ida ne’ebé dedika nia an tomak ba área edukasaun, hanesan Reitór UNDIL no UNPAZ hodi kontribui ba ita-nia rekursu umanu. La’ós ne’e de’it, iha tempu okupasaun, nia mós kontribui ba ita-nia nasaun nia luta liuhosi RENETIL, hodi ohin ita sai nasaun ida livre no independente,” PM Taur hatete.

Aproveita okaziaun ne’e, PM Taur mós hakarak hato’o ninia sentidu profundu kondolénsia ba família saudozu nian, ne’ebé triste hela tanba lakon ema di’ak hosi sira-nia leet.

“Ita hotu reza ba nia, atu nia klamar simu iha Nai Maromak nia Kadunan Santu, moris rohan la’ek hodi kontinua tau matan ba nia família, no ita hotu hodi kontinua obra ne’ebé nia husik hela iha mundu ne’e,” PM Taur esplika.

Tempotimor (Díli) – Ministra Solidariedade Sosiál no Inkluzaun (MSSI), Armanda Berta deklara katak Orsamentu Jerál Estadu (OJE) tinan 2020 ne'ebé Governu aloka ba MSSI ho montante milioens US$ 56, seidauk sufisiente. Nune'e, MSSI iha planu sei husu aumenta tan.

"Sim. Orsamentu Jerál Estadu (OJE) ne'ebé MSSI hetan mak milioens US$ 56. Ne'ebé, ba oin ita sei elabora hela no orsamentu nia totál ne'e ministériu sei adianta tan, para bele aumenta tan uitoan hodi haree mós ba nesesidade seluk ne'ebé mak iha," tenik MSSI, Armanda Berta iha salaun MSSI, Kinta (05/09/19).

Tuir MSSI, orsamentu ne'ebé MSSI iha sei preve liu iha área defisiensia, umanitariu, inklui pilar tolu ne'ebé MSSI iha, no mós ba programa prioridade ualu ne'ebé mak ministériu  elabora tiha ona.

Tempotimor (Díli) – Ministériu Solidariedade Sosiál no Inkluzaun (MSSI), Armanda Berta rejeita apoiu foos ho kondisaun dodok ba sarani iha Parókia Nossa Senhora do Rosario de Fatima, Iliomar, Munisípiu Lautem.

"MSSI seidauk fó foos aat ba komunidade sira hotu. Inklui mós ba komunidade iha Iliomar. Ida ne'e ita tenke halo investigasaun. Tanba, MSSI nunka prepara foos ne'ebé ladi’ak ba komunidade,” afirma MSSI, Armanda Berta iha salaun MSSI, Kinta (05/05/19).

Armanda dehan, nia laran triste ba ema sira ne'ebé halo polítika tun-sa'e ba apoiu ne'e, Apoiu ne'e, tuir Armanda la'ós foin dala uluk nian. 

"MSSI la'ós foin dala uluk fahe foos ba komunidade. Maibé, ita fahe ona foos ne'ebé di'ak ba komunidade iha munisípiu 13. Ministériu mós sei prosesu hela ai-han ne'ebé distribui ona ba komunidade. Presiza tebes atu hadi'a fali  jestaun sira ne'e ho di'ak, hodi bele haree ba ita nia maluk sira ho dignu, iha nasaun ida ne'e," Amanda hatete.

Alende ne'e, Fernando Cardoso de Deus, membru Komisaun Organizadora ba eventu Krús Joven iha Parókia Nossa Senhora do Rosario de Fatima, Iliomar deklara katak MSSI apoiu foos saku neenulu (60) ho kondisaun dodok ba sarani sira iha Iliomar.

“Foos ne'e Governu apoiu ba sarani. Sarani ne'e ema. La'ós animal. Tuir loloos, foos ne'e fó  han ba animál. Ha'u moe liu fali Governu ne'e. Tanba foos ne'e aat no atu soe ona," Fernando tenik, Kuarta (28/08/19) liubá.

Nia dehan, nu'udar membru Komisaun Organizadora ba eventu Krús Joven iha Iliomar, nia preokupa no laran triste tebes ho foos ne'ebé mak apoiu husi MSSI hamutuk saku neenulu (60), maibé ho kondisaun aat no dodok.

Tempotimor (Dili) - Tuir planu, governu sei aprezenta Orsamentu Jeral Estadu (OJE) tinan 2020 ba Parlamentu Nasionál iha loron 15 outubru 2019.

"Tuir programa loloos ne'e aprezenta ba Konsellu Ministru iha loron 17 ne'e. Maibé, tanba diskusaun ba leis sira hodi haruka ba Parlamentu Nasionál entaun la konsege," dehan Primeiru Ministru Taur Matan Ruak iha Palásiu Prezidensial Bairru-Pite, Kinta (18/07/2019).

Xefe governu mós promete sei kumpri tempu ne'ebé determina ona husi lei, atu aprezenta OJE 2020 iha PN. "Ami haka'as para to'o tempu ne'ebé lei obriga atu hatama, tenke hatama. Ne'ebé, ami nia preparativus to'o loron 15 Outubru, sei aprezenta iha Parlamentu Nasionál," PM hatete tan. 

Entertantu ba estimasaun Orsamentu Jeral Estadu 2020, PM seidauk bele ko'alia sai nia total, tanba governu seidauk finaliza. Maske nune’e iha Konferensia AMP ninian iha semana ruma kotuk ba Primeiru Ministru hateten sai ona ninia preferensia atu propoin billaun US$1.6.

Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« April 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          

Tempo Timor Networks

Online Counter