Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Items filtered by date: Friday, 13 December 2019

 

Tempotimor (Dili)-Informasaun husi deputadu bankada FRETILIN iha Parlamentu Nasionál halo komunidade sira iha Beasu, Postu Administrativu Uatulari, Munisipiu Vikeke, hirus tanba sira hakarak mantein konstrusaun planta Liquefied Natural Gas (LNG) iha sira-nia fatin.

Tuir Xefe Suku Maluru, Beasu, Francisco Amaral (52) deklara katak populasaun sira iha Beasu hakarak atu konstrui planta LNG iha Beasu.

“Sim, populasaun hotu hakarak, LNG ka kadoras ne'e mai Beasu,” deklara Xefe Suku ne’e ba Tempotimor.com, relasiona ho informasaun husi deputadu FRETILIN ne’ebé hatete katak planta LNG sei muda ba Natarbora, Munisipiu Manatuto, tanba indinimizasaun ne’ebé populasaun sira husu boot demais.

Lee mós: Xanana Rende Harii Planta LNG iha Beasu, Posibilidade Muda ba Natarbora

Xefe Suku ne’e lamenta ho informasaun husi deputadu FRETILIN, Fabião de Oliveira ne’ebé hatete katak mudansa fatin ba planta LNG ne’e mosu tanba iha dezintendimentu entre Xefe Suku ho populasaun balun.

Fabião dehan mós katak mosu dezintendimentu entre grupu partidaria, liu-liu entre militante CNRT no FRETILIN.

“Buat ne'e ami haree grupu partidaria mós dezentendimentu hotu. Ezemplu Xefe Suku mai husi partidu CNRT nian, balun mai husi FRETILIN nian, entaun dezentendimentu iha ne'e, tuir ami nia haree ida ne'e mak konfuzaun uitoan,” deklara nia.

Lee mós: Polemika Muda Planta LNG (parte 1), Entre Jogada Politika no Indenimizasaun

“Haruka deputadu ne'e mai iha ne'e, nia manan osan ne'e, nia halimar fali ho ha'u, nia halimar ho ha'u, nia hanoin ha'u la'os FRETILIN karik. Ha'u serbisu ba FRETILIN ne'e tinan 10, Koordenadór Postu Administrativu Vikeke ne'e tinan 10. Nia hanesan deputadu de'it nia nunka apara povu ne'e. Ita (jornalista) dehan ba nia, ha'u ne'e eis Koordenadór (FRETILIN) postu administrativu Vikeke,” deklara nia.

Xefe Suku ne’e dehan, ba kestaun planta LNG iha Beasu laiha laiha partidu A ka B, maibé nu’udar Beasu-oan ne’ebé hakarak atu kontribui ba dezenvolvimentu rai ida ne’e.

Tuir Francisco, atu muda planta LNG ne’e politiku sira mak hatene, maibé nu’udar Beasu-oan no nu’udar Timor-oan, nia hakarak atu planta LNG ne’e konstrui duni iha Beasu, tanba estadu gasta ona osan lubuk ida ba prosesu ida ne’e.

Hatan kona-ba kestaun ne’ebé deputadu Fabião katak populasaun Beasu lakohi muda tanba problema bee, Xefe Suku ne’e deputadu ne’e atu labele koalia arbiru.

“Ha'u la hatene deputadu ne'ebé dehan povu lakohi muda sa'e ba ne'e povu ida ne'ebé mak ko'alia. Deputadu kuandu laiha argumentu polítika ne'e lalika ko'alia. Deputadu sira lalika mai buka problema iha ne'e,” nia hatete.

Nia rekoñese katak iha deputadu husi Uatulari mak ba koalia ho populasaun sira iha Beasu, maibé populasaun sira koalia de’it kona-ba sira-nia direitu.

“Ami ko'alia duni buat ne'ebé ami-nia direitu de'it, ami la sees husi lei, ami apar ona ho lei. Mais deputadu ida la'os mai iha ne'e, ha'u la hatene nia rona husi ne'ebé,” dehan nia.

 

Retira Ona Proposta Indinimizasaun

Xefe Suku Francisco informa mós kona-ba proposta indinimizasaun ne’ebé komunidade sira iha Beasu aprezenta ba governu.

Nia dehan, iha 16 Jullu 2019, sira hatama proposta liu husi ministru na’in tolu ne’ebé iha altura ne’ebá tuun ba halo konsultasaun.

Francisco ne’e rekoñese katak proposta ne’ebé sira aprezenta boot duni.

“Memang ami-nia pedidu boot liu ne'e loos. Ami nia proposta osan kona-ba rate, uma, plantasaun, rai, ne'e karun, kuaze osan boot liu,” dehan nia.

Maibé, iha 7 Novembru 2019, bainhira Xefe Negosiadór Delimitasaun Fronteira Maritima Kay Rala Xanana Gusmão tuun ba Beasu, populasaun sira deside hodi retira sira-nia proposta refere.

“Proposta ne'ebé ami hatama iha loron 16 Jullu 2019 ne'e ami retira tiha, entaun ami entrega tomak ba governu (atu selu indinimizasaun) tuir lei ne'ebé vigora iha Timor Leste,” dehan nia.

Razaun sira retira proposta indinimizasaun, Xefe Suku ne’e dehan, tanba lei iha ona no nia parte sosializa ona lei refere ba populasaun sira iha baze.

“Ami sosializa ba to'o tiha ona baze, povu sira halo tuir bazeia lei ne'ebé mak iha,” Francisco hatete.

Nia dehan, bazeia ba tabela kona-ba aihoris no plantasaun ne’ebé sira sosializa, nuu huun ida sei kona $20 to’o $60.

“(Nuu) Ida ne'ebé fuan ona $60, ida ne'ebé seidauk fuan $20, ne'e lei iha tiha ona, Prezidente (Repúblika) promulga tiha ona,” dehan nia.

Kona-ba rai, Xefe Suku ne’e hatete, tuir lei ne’ebé sira sosializa, rai kada metru kuadradu ho folin $3.

“Ba kamí ne'e iha hotu ona, nia tabele kompletu hotu ona, la'os dehan ami mak tau fali hanesan ne’e, lae, governu mak kria kondisaun hanesan ne'e, ami tuir tabela ne'ebé mak iha. Kona-ba rai nian ne'e $3.00 pur metru kuadradu. Lei iha kedas ne'ebé utiliza ba povu ne'e iha ne'e, agora uma nian ne'e serbisu tékniku nian,” deklara Francisco.

Kona-ba atu muda sir aba Nova Beasu, Xefe Suku ne’e hatan, ne'e polítika governu nian.

“Ddehan katak muda sai ami ba nova Beasu, entaun nova Beasu ne'e sira mak kria kondisaun, halo uma ka oinsa, depois mak povu muda sa'e ba, ne'e polítika governu nian”.

 

Prepara Ona Joven ba Tekniku LNG

Xefe Suku ne’e informa mós katak, sira-nia parte prepara ona joven Beasu-oan atu ba serbisu iha planta LNG.

“Ha'u prepara tiha ona ha'u-nia ema par ba tékniku LNG, agora estadu lakon osan barak, labarik sira ba tiha eskola ona.”

Ba etapa dahuluk, nia dehan, iha ema na’in 25 mak ba tuir formasaun iha Tibar, Munisipiu Likisa, durante fulan tolu nia laran.

Xefe Suku ne’e mós orgullu tanba ho planu harii planta LNG iha Beasu, daudauk ne’e sira bele asesu ona ba Estrada ne’ebé ho kondisaun di’ak.

“Ha'u orgullu tebes katak dezenvolvimentu ne'e bele to'o iha ami-nia rai, ho planu governu nian, ne'ebé dada LNG mai ami nia rai, ne'e orgullu tebes tanba bele kria kondisaun ba ami-nia joven, liu-liu iha munísipiu (Vikeke),” dehan nia.

Published in Politika
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« December 2019 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
            1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31          

Tempo Timor Networks

Online Counter