Print this page

Autoridade Buruma Impede Eletrisidade ba Maulame

By January 16, 2022 593
Liña Eletrisidade. Liña Eletrisidade. Foto Suplay

Tempotimor (Baukau)-Autoridade Suku Buruma, impede eletrisidade ba komunidade uma ka'in-34 iha Aldeia Maulame, Suku Kaibada, Postu Administrativu Baukau Vila Munisípiu Baukau, tanba jeografikamente problematiku.

Autoridade husi Kaibada katak, Aldeia Maulame ne’e, peretense ba suku Kaibada no autoridade husi Buruma katak, peretense ba Suku Buruma, nune’e autoridade husi kaibada hakarak dada eletrisidade ba aldeia reefere maka autoridade husi Buruma impende, tanba laiha koiñesementu.

Xefe Aldeia Maulane, Natividade da Costa hatete, iha loron 11 fulan-janeiru tinan 2022, komunidade husi Aldeia Maulame hahú dada fiu eletrisidade husi estrada boot diresaun ba aldeia Maulame ho metru1.600, maibé iha loron 12- fulan-janeiru tinan-2022 konsellu Suku Buruma halo impedementu, tanba razaun geografikamente rai área Maulame (Dasibiuna-Uagia) pertense ba Suku Buruma, la’os pretense ba kaibada.

"Maibé ha'u responde, Aldeia ida ne'e Governu rekuiñese ne'e, Suku Kaibada, programa buat hotu eleisaun aloka iha Aldeia ida ne'e, Ministéiru Estatál rekuiñese Aldeia Maulame ne'e pertense ba Suku Kaibada, maibé dehan para, ha'u dehan lapara, tanba ida ne'e dezenvolvimentu, ha'u responde ba konsellu sira,"dehan nia ba www.tempotimor.com iha Aldeia Maulane, Sabadu (15/01).

Nune'e, iha loron 12 fulan-janeiru tinan 2022, nia parte haruka fila membru konsellu Suku Buruma sira ne'ebé halo impedementu ba servisu dada fiu eletrisidade ne'e, maibé iha loron 13 fulan-janeiru konsellu Suku inklui ho komunidade balun husi Suku Buruma ho karreta truck ida naran Guzan kontinua ba fatin servisu halo impedementu iha aldeia Maulane, ho razaun nafatin geografikamente rai área Maulame (Dasibiuna-Uaigia) pertense ba Suku Buruma.

Durante Timor-Leste ukun aan to'o tina 2021, komunidade husi Aldeia Maulame la asesu ba eletrisidade, nune'e liuhusi proposta ba Eletrisidade Timor-Leste empreza públiku (EDTL.ep) Baukau, dadaun matérial hanesan fiu eletrisidade nian iha ona atu dada, maibé impede husi Autoridade Suku Buruma.

"Ne'e impede ba uma ka'in-34, ami sente triste, iha tinan-2022 ne'e atu dada fiu mak sira impede, sé hanesan ema seluk karik krime tama ona," nia hatete

Tanba Maulame rasik, iha tempu okupasaun Portuguesa no Indonezia kedas, pertesente tiha ona ba Suku Kaibada, nune'e mós sertidaun baptismu iha tempu okupasaun nia laran pertense ba Aldeia Dataua Kaibada, nune'e iha tempu ukun aan nia laran tau Aldeia Maulame.

Nune'e, Xefe Suku Buruma, Liborio dos Santos Freitas rekoñese halo duni impedementu ba dada fiu eletrisidade nian ba Dasibiuna-Uaigia, tanba iha razaun-3.

"Primeiru, área ne'eba Buruma nian, aktividade ne'ebé mak halo Governu entre Suku Kaibada, komunidade ne'ebé dada eletrisidade ne'e, komunidade husi Suku Kaibada laiha kuñesementu ba Autoridade lokál Buruma, segundu, área ne'eba dadaun iha hela prosesu disputasaun komunidade Kaibada hasoru Suku Buruma, treseiru área ne'eba la'os kaibada nian, tanba ne'e mak dudu ami iha direitu halo impedementu," katak Liborio

Nia dehan, kualker aktividade parte dezenvolvimentu nian Suku Buruma prontu atu kolabora, maibé tenke iha kordenasaun di'ak.

"Ema sira ne'ebé hela dadauk iha ne'eba ne'e, husi Suku Kaibada Aldeia Maulame, maibé Aldeia Maulame ne'ebé eziste iha Suku Kaibada ne'e sira iha de'it ema, maibé laiha área ne'ebé difinitivu," nia informa

Tuir istoriamente husi portuguesa nia tempu, rai Dasibiuna-Uaigia pertense ba Suku Buruma, maibé tán de'it razaun disputa rai komunidade husi Aldeia Maulame (ne'ebé dadaun atu dada fiu eletrisidade) atu foti rai Dasibiuna-Uaigia sai fali área pertense ba Suku Kaibada, maibé ne'e la loos.

"Rai ne'eba ne'e rai komunal la'os rai privadu ema ida rua nian de'it, ne'eba kompostu husi knúa 5, primeiru knúa Buile'e, Uai-wae, Ono-sere, Suli-ua, Kai-ua, tuir Salamari, agora Bule'e konsidera sira nian mesak de'it, tanba ne'e mak ami iha direitu impede, ami hatene ne'eba la'os área Kaibada nian," nia konta

Nune'e mós iha razaun seluk, tanba rai refere antes iha Indonezia nia tempu kedas disputa, dadaun ne'e Suku Buruma rasik iha dokumentus kompletu ne'ebé públika tiha ona husi Tribunál desde tempu Indonezia prontu atu aprezenta bainhira prosesu la'o.

"Maulame ne'e ema Buruma, tan rai ne'eba sira lakon iha pengadilan sira halai sai rejistu administrativamente sai fali Suku Kaibada sira hakarak lori rai ne'eba ne'e sai fali Suku Kaibada nian, rai ne'eba Buruma nian," nia hatete

Maibé, tuir lei rai ne'ebé mak iha ona prosesu disputa nian parte rua hotu-hotu iha direitu pursentu 50, tanba ne'e parte rua lalika halo kualker aktividade iha leten. (*)

Rate this item
(0 votes)
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com

Related items