Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Tempotimor (Dili) – Deputadu opozisaun iha Parlamentu Nasionál husu ba Governu daualu ne’ebé lidera husi Primeiru Ministru Taur Matan Ruak, atu hatudu rezultadu serbisu loron 100.

Deputadu husi Bankada FRETILIN, Dario Madeira sisi promesa Governu bainhira simu pose katak sei halo esforsu hotu-hotu iha loron 100, hodi hatudu rezultadu ba povu Timor-Leste.

“Ha’u reprezenta (povu) iha Parlamentu Nasionál ida ne'e, hakarak atu ko'alia tanba tempu mós besik ona. Orsamentu ba tinan 2020 atu mai ona PN, atu tama ba diskusaun,” Dario deklara iha PN, Tersa (15/10/2019).

Hanesan deputadu ne’ebé durante ne’e tuun ba hala’o kontaktu eleitorál iha baze, Dario hatete, nia sempre simu pergunta barak kona-ba kestaun ne’e.

Tanba ne’e, nia dehan, nu’udar reprezentante povu, nia iha obrigasaun ida atu husu tutan ba Governu kona-ba promesa ne’ebé halo ona.

“Hahú formasaun Governu (VIII) Señor Ministru sempre koalia katak “ami sei halo esforsu hotu-hotu iha 100 dias ami sei hatudu rezultadu,” dehan Dario hodi repete promesa ne’ebé Governu fó.

Maibé, nia hatutan, ohin loron povu husu rezultadu serbisu loron 100 mak ne’ebé?.

“Halo favor hatudu ba votante sira par sira mós bele hatene ida ne'e,” dehan nia.

Deputadu ne’e dehan, promesa ba loron 100 ne’ebé Governu AMP fó to’o ohin loron prejudika nafatin povu, liuliu iha área  Saúde, Bee-moos, Agrikultura, no Infraestrutura.

“Área hirak ne’e iha baze sei nafatin sai problema,” dehan nia.

Tempotimor (Dili) – Ministru Reforma Lejislativa Asuntu Parlamentar (MRLAP), Fidelis Leite Magalhães husu ba Komisaun Anti Korrupsaun atu hala’o prosesu investigasaun ba kazu halakon osan estadu ne’ebé akontese iha Ministériu Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK).

Tempotimor (Dili) – Ministru Reforma Lejislativa Asuntu Parlamentar (MRLAP), Fidelis Manuel Leite Magalhães hatete, lei fó dalan ba opozisaun iha Parlamentu Nasionál (PN) atu vota a favor ka kontra ba OJE 2020.

"Ne'e demokrásia. Vota a favór ka kontra konforme. Maibé, dezenvolvimentu la'o nafatin. Governu mai ho orsamentu, mai diskusaun no debate. Tanba, Governu tenke kumpri nia dever hanesan ezekutivu, para atu lori dezenvolvimentu," dehan Fidelis iha PN, Tersa (15/10/19).

Governu, iha Tersa loraik sei aprezenta Orsamentu Jerál Estadu (OJE) tinan 2020, ba Parlamentu Nasionál (PN). Ba tinan 2020, Governu sei deskute no debate orsamentu hamutuk billiaun $1.95 ho PN para hetan aprovasaun.

"Agora, orsamentu ne'e mak opozisaun diskorda, ne'e direitu opozisaun nian. Ha'u husi Governu laiha komentáriu ruma. Atu konkorda ka la konkorda ne'e la'ós kestaun. Tanba, ha'u nia opiniaun ba asunte ne'e la importante. Tanba ne'e, pozisaun polítika bankada nian," nia afirma.

Governante ne'e hatutan, antes ne'e Bankada Demokrátika iha PN deklara katak sei vota kontra ba OJE 2020. "Bankada opozisaun liuliu Bankada Demokrátika proklama tiha ona atu vota kontra. Se sira hola pozisaun ida ne'e. Sira nia direitu tomak. Konstituisaun mak fó dalan," Fidelis dehan.

Tempotimor (Dili) – Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Arão Noé de Jesus da Costa Amarál  husu ba Komisaun A atu aselera prosesu Lei Anti Korrupsaun (LAK), tanba lei seluk hein hela atu deskute, tanba importante mós.

"Ha'u hakarak aselera prosesu ne'e. Maibé, husi sira (komisaun A) katak iha prosesu barak mak presiza aumenta. Hanesan deklarasaun de bens no informasaun ikus mak dehan, formula hotu sira ne'e bele to'o artigu atus ida resin," dehan Prezidente Parlamentu Nasionál ne'e iha PN, Segunda (14/10/19).

Nia mós akresenta, lei ne'e rasik nia inisiál iha artigu 30 resin.

"Lei nia ne'e nia inisiál hahú ho artigu tolunulu resin de'it. Maibé, agora formaliza hotu ne'e liu artigu 100 resin. Ne'e signifika katak lei foun tebes. Mas, ami hein komisaun A bele aselera prosesu ne'e.  Tanba, ita iha lei sira seluk ne'ebé hein hela tanba lei seluk mós prioridade," dehan Arão.

Nia espera, iha tinan oin PN bele konklui Lei Anti Korrupsaun nian, hodi nune'e fó dalan ba rekursu umanu iha área judisiál ninian, nune'e bele alarga tribunál sira iha munisípiu ne'ebé iha haat maibé bele aumenta ba lima ka neen tuir nesesidade.

Tempotimor (Dili) – Bankada PLP lamenta ho polítika ONG Plan Internasionál (PI) ne'ebé prepara joven feto sira, atu hola parte iha orgaun estadu nian iha oras balun nia laran.

"PLAN Internasionál prepara ona la'ós model hanesan ne'e. Viola regras hotu, buka saida iha ne'e? Plan Internasionál ne'e organizasaun ida, Parlamentu Nasionál iha juventude, Juventude Parlamentar. Agora, ita ema mai ida-idak, ita mai halo orgaun ida ne'e, parte ida ita dignifika estadu, maibé parte ida ladi'ak, nu'udar estadu direitu demokrátiku," dehan Deputadu PLP, Francisco Vasconcelhos iha plenária bainhira Mália da Costa hola pozisaun nu'udar deputada PD, durante oras ida nia laran, Segunda (14/10/19).

Deputadu ne'e la konkorda ho átu ne'ebé mak Plan Internasionál halo. "Ha'u la konkorda ho átu ne'e. Ita labele buka popularidade, depois ita viola regras hotu, ita nia preparasaun ba ita nia joven sira la'ós ho maneira sira hanesan ne'e,” deputadu hatete.

Iha fatin hanesan, deputada Josefa Soares katak hakarak atu dignifika estadu tenke iha regras.

"Ita hakarak atu dignifika estadu ne'e la'ós ho maneira sira hanesan ne'e. Hakarak halo tratamentu bainhira ema, sim señor, Parlamentu Nasionál bele konsede fatin seluk, para sai hanesan treinamentu. Maibé, la'ós iha plenária soberanu ida ne'e. Se ita hakarak dignifika estadu ne'e tenke tuir regras. La'ós ONG ida mai fali iha ne'e no hakat liu fali. Ida ne'e labele," hatete Josefa.

Hatan ba kestaun ne'e Prezidente Parlamentu Nasional (PPN) Arão Noé de Jesus da Costa Amaral katak, asaun ne'e soe ona ba lidera bankada, maibé Laiha pronunsia ruma kona-ba prezensa alin Mália.

"Iha dia 11 Outubru, loron mundiál labarik feto sira. Tanba ne'e, asaun ne'e hahú kedas iha semana kotuk, PR nia halo, PM mós halo, inklui membru Governu balun halo ona.  Tanba ne'e, ohin molok alin ne'e tama mai, ha'u soe ona ba lideres bankada sira. Maibé, laiha pronunsia entaun ita fó alin ne'e mai hola pozisaun hanesan Prezidente Bankada (PD)," dehan PPN Arão.

Tempotimor (Dili) – Parlamentu Nasionál (PN), Kinta (10/10/19) diskute ona kalendáriu ba debate Orsamentu Jerál Estadu (OJE) tinan 2020, bainhira proposta refere iha loron 15 Outubru, tama iha Parlamentu Nasionál.

"Enkontru lideres bankada ohin, deskute kona-ba ajenda semana oin nian. Inklui mós, kalendáriu ba debate Orsamentu Jerál Estadu tinan 2020 ne'ebé atu mai iha PN iha 15 Outubru. Entaun, ohin ami halo previzaun hotu para ami iha ona kalendáriu," tenik Prezidente Parlamentu Nasionál,  Arão Noé de Jesus da Costa Amarál, iha PN, Kinta (10/10/19).

OJE tinan 2020 ho montante billaun $1.95 ne'e, Governu haruka ba Parlamentu Nasionál hodi halo apresiasaun no hetan aprovasaun.

"OJE 2020 ne'e atu kobre husi programa prioridade nasionál ne'ebé define ona husi VIII Governu Konstituisionál ho valór millaun $241.271 ba saláriu no vensimentu millaun $738.248, bens no servisu millaun $457.773, transferénsia públika millaun $53.267, kapitál menór no ikus liu millaun $459.260 ba kapitál dezenvolvimentu, hetan ona aprova husi Konsellu Ministru,” Arão hatete.

Tempotimor (Dili) – Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Arão Noé de Jesus da Costa Amarál informa, proposta Lei Atividade Petrolífeiru (LAP) no Lei Fundu Petrolífeiru (LFP) ne'ebé hetan ona reapresiasaun husi Parlamentu Nasionál, Kinta (10/10/19) loraik sei haruka ba Prezidente Repúblika.

"Lei rua ne'ebé aprova iha Tersa (08/10/19) ne'e, horseik (kuarta) Komisaun C no D inklui tiha ona testu final. Horseik loraik no ohin dadeer ida tama. Ha'u despaxu ona ba Divizaun Apoiu Plenária (DIPLEN) para halo testu finál, para ha'u asina no haruka ba Prezidente Repúblika," informa PPN ne'e iha PN, Kinta (10/10/19).

Arão afirma, prazu ba Prezidente Repúblika hodi estuda no foti desizaun, durante loron tolunulu nia laran.

"Tuir lei loron tolunulu. Durante loron ruanulun nia laran, Prezidente Repúblika se hakarak haruka fali ba tribunal. Depois ba tribunál rekursu iha loron tolunulu nia laran, PR promulga ka vetu polítika," nia esplika.

PPN dehan, bainhira desizaun Prezidente Repúblika sai ona, mak Parlamentu Nasionál ezerse nia funsaun.

Tempotimor (Dili) – Bankada opozisaun iha Parlamentu Nasionál (PN), konsidera Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) foti empreza Timor Gap nia-oin, boot liu fali orgaun estadu, ne'ebé sai nu'udar ai-rin ba nasaun Timor-Leste.

Deputadu Adriano do Nascimento katak Timor Gap laiha direitu atu foti diretamente osan husi fundu minarai. Tanba, orgaun importante sira tenke hatán mak foti.

"Estadu iha limitasaun atu hasai osan %3. Kompañia, boot liu fali %5 ne'ebé la liu husi Parlamentu. Estadu atu hasai osan liuhosi Parlamentu Nasionál, Prezidente Repúblika no Tribunál. Maibé, Kompañia Timor Gap la liu. Ida ne'e mak la justu," dehan deputadu bankada PD ne'e iha plenária PN,  Tersa (08/10/19).

Nia afirma, proposta rua ne'ebé AMP aprezenta iha plenária hanesan proposta dudu malu nian. "Proposta rua ne'ebé AMP aprezenta ne'e, proposta dudu malu nian. Se mak forte liu, nia mak moris," Adriano dehan.

Iha fatin hanesan, deputadu bankada FRETILIN Antoninho Bianco katak, Timor Gap foti diretamente osan husi fundu mina rai, katak PN la presiza hatene.

"Timor Gap foti diretamente osan ne'e, signifika katak Parlamentu Nasionál la presiza hatene. Tribunal mós lae. Sira rasik mak foti husi Banku Sentrál no sira rasik mak halo aprovizionamentu," dehan Bianco.

Hatán ba kestaun ne'e, deputada AMP, Maria Angelina Sarmento hatete Timor Gap foti osan diretamente %5, maibé la limita mós kompeténsia Parlamentu Nasionál nian atu halo fiskalizasaun.

"Governu hatete katak sei la diminui kompeténsia Parlamentu Nasionál nian atu tau matan ba kualker investimentu, ne'ebé mak Governu sei halo. Ne'e signifika katak, PN sei iha nafatin kompeténsia atu haree ba investimentu estadu nian liuhosi  Timor Gap," Maria Angelina afirma.

Tempotimor (Dili) – Bankada FRETILIN iha Parlamentu Nasionál (PN) husu ba bankada Governu atu labele 'show force' ba proposta lei atividade petrolífeiru no lei fundu petrolífeiru ne'ebé hetan veto husi Prezidente Repúblika. Tanba, tuir bankada oposizaun ne'e, buat ida mak inkonstituisionalidade kontinua inkonstituisionalidade.

"Se ita hakarak show of power ne'e ita la'o. Maibé, ita la muda buat ida. Ida inkonstituisionalidade kontinua inkonstituisionalidade. Tanba la tuir buat ne'ebé mak tribunál hatudu nia konsekuénsia mak diploma ne'e sei la hetan promulgasaun," deklara Prezidente Bankada FRETILIN, Aniceto Guterres Lopes iha plenária PN, Tersa (08/10/19).

FRETILIN husu ba bankada Governu, atu halo reformulasaun ba diploma rua ne'ebé hetan julga husi Tribunál Rekursu no inkonstituisionalidade.

"Husu ba bankada Governu, mai ita hamutuk halo reformulasaun ba diploma sira ne'e, hanesan obrigasaun konstituisionál atu kumpri Konstituisaun RDTL no desizaun tribunal, nu'udar desizaun aas liu iha estadu Timor-Leste," dehan Aniceto Guterres.

Hatán ba deklarasaun ne'e, Prezidente Bankada CNRT Duarte Nunes katak, bankada Governu iha ona kondisaun ba halo reformulasaun ba diploma lei atividade petrolífeiru no lei fundu petrolífeiru.

Iha fatin hanesan, Bankada Partidu Libertasauan Povu (PLP), Maria Angelina Sarmento katak PLP prontu halo apresiasaun ba artigu ne'ebé mak ein kestaun.

"PLP Laiha objetivu show force. Maibé, oinsá mak show force be with dezenvolvimentu ba povu ida ne'e, atu lori dezenvolvimentu ne'ebé di'ak no sustentavel," dehan Maria.

Tempotimor (Dili) – Movimentu Universitáriu Timor-Leste (MUTL), Tersa (08/10/19) kontinua hala'o  asaun protesta ba Parlamentu Nasionál (PN), relasiona ho rezolusaun PN ne'ebé aprova orsamentu millaun $41 atu sosa tan karreta  foun ba deputadu sira.

Portavoz MUTL, Gregorio Alves lansa ameasa bainhira laiha resposta pozitivu husi PN, MUTL sei hala'o nafatin asaun protesta to'o hetan resposta.

"Orsamentu ne'ebe aprova millaun $41 atu sosa kareta Prado ba deputadu 47 pesoas, ne'ebé  ezije hela karreta foun, maski realidade hatudu povu halerik hela ba infraestrutura no problema seluk. Tansá  tenki sosa hela dei't karreta," dehan Gregorio Alves iha área Universidade Nasionál Timor Lorosa’e (UNTL), Liceu, Tersa (08/10/19).

Tuir Gregorio, PN loloos gasta osan ba dezenvolvimentu hodi povu hotu bele sente benefísiu husi orsamentu hirak ne'e. Gastu osan labele ba elit polítika sira nia di'ak de'it. Maibé, presiza mós haree  povu nia moris.

Nia afirma, realidade hatudu iha parte edukasaun, kondisaun eskola barak mak la di'ak, fasilidade postu saúde menus, estrada, bee moos no eletrisidade ne'ebe povu halerik hela.

Tan ne'e, nia dehan, MUTL husu ba PN presiza tetu didiak antes atu sosa karreta foun. Tanba, osan atu sosa karreta ne'e povu nian no la'ós o montante boot.

Page 4 of 8
Darwin_Optic

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Tempo Timor Networks

Online Counter