Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

PM Taur: Parabéns, Maek ne’ebé Uluk Despreza, Ohin sai Osan-mean Featured

Ukun na'in sira husi Parlamento ho Governu observa hela maek iha fabkrika maek, same Ukun na'in sira husi Parlamento ho Governu observa hela maek iha fabkrika maek, same Foto Midia PM

Tempotimor (Dili) - Primeiru Ministru Taur Matan Ruak admira ho insiativa husi veteranu ida ne’ebé serbisu hamutuk ho kompaña husi Xina harii fabrika maek dahuluk iha Timor Leste. Taur sente orgullu tanba maek ne’ebé uluk ema balun despreza, ohin loron bele sai osan mean.

Veteranu ida, Akoe Long, foti inisiativa di’ak ida liu husi ninia kooperasaun ho emprezariu Xineza ida hodi loke fabrika maek iha Munisipiu Manufahi. Iha 8 Juñu foin lalais, PM Taur Matan Ruak hakat ba munisipiu refere hodi halo inaugurasaun ba fabrika foun ne’e.

Iha oportunidade ne’e, PM Taur konta mós nia esperensia durante tempu rezistensia bainhira nia hahú koñese maek.

“Uluk iha ai-laran hahaan laiha haan maek. Haan maek (iha) oin rua, ida bolu dehan taka maek mak haan, katak tunu iha mota laran, iha rai henek okos, ida fali tunu de’it, loke halo hanesan berlindus, kumu hanesan berlindus soe bai bun laran. Husi ne’ebé mak halo ida ne’e? ne’e Señor Jeneral Lere nia rai (Iliomar) mak halo ida ne’e, i ha’u kuandu ba, nia (Lere) dehan “Maun haan maek” tanba nia hanaran kiar maek entaun ha’u mós haan maek, ha’u dehan “han oinsa?” nia dehan “halo hanesan berlindus so’e ba ibun laran” (ha’u husu) “mais keta katar karik?” Nia dehan “soe tama ibun laran la katar mais sai fali ne’e katar”, i tebes katar dunik, ha’u tauk halai tiha”.

Ho esperensia haan maek ne’e, Taur dehan, nia admira bainhira veteranu ida halo parseiru ho emprezariu husi Xina loke fabrika maek.

PM Taur admira mós tanba veteranu ida bele loke oportunidade atu populasaun sira, joven sira aproveita hodi hadia sira-nia moris.

“Buat ne’ebé ohin ha’u dehan uluk fó haan fahi, haan dala-ruma ita despreza, so haan iha tempu ne’ebé ita atu mate mais ohin nia sei bele sai osan, sai osan mean ida ke bele kontribui atu aumenta itania rendimentu iha família sira ou hakbi’it ita atu haruka ita-nia oan sira atu ba eskola,” dehan xefe governu ne’e.

PM Taur hatete, bainhira haree siklu ekonomia Timor Leste, iha tempu português koñese siklu ai-kameli, nu’u, kafé, no tempu Indonezia aumenta tan ho kamí. Hafoin ukun an, siklu muda fali ba mina no gas ne’ebé lori osan sustenta nasaun iha tinan hirak hafoin de ukun an.

Dependensia ba mina no gas, PM Taur dehan, hamosu preokupasaun husi sosiedade tomak oinsa atu bele hasees an husi dependensia ba petroliferu.

“La fasil maibé ne’e ezijensia ida, Parlamentu, ita nian Na’i Prezidente iha ne’e, Deputadu sira, Sosiedade Sívil, ita nian Nai Prezidente Repúblika, sidadaun hotu ezije ba Governu atu hasees an ba ida ne’e, i dalan hasees an mak saída? Diversifika ita-nia fonte rendimentu i deiverfikasaun ida ne’e dalan ida mak loke siklu ba maek.”

Tan ne’e, Taur apela ba komunidade Manufahi atu kuda maek nune’e bele aumenta tan kuantidade no volume produsaun.

“Ha’u apela ba inan-aman sira, Manufahi-oan sira, fila produtu ida maek sai osan mean, la’os de’it ba ke’e de’it ida moris rasik ka moris mesak, liu-liu kuda par nia siklu ne’e bele kompleta, ke’e, kuda, produz no importa hodi tinan ba tinan aumenta nia kuantidade no nia volume, tanba ne’e dalan ida mós atu hadia imi-nia moris no família sira-nia moris”.

Nia dehan, VIII Governu Konstitusional ne’ebé nia lidera valoriza tebtebes serbisu badinas no produtividade, no defini nu’udar planu prioridade dahuluk no daruak.

“Primeiro mak moris di’ak sidadaun sira nian. Segundo mak ekonomia no diversifikasaun ekonomia. Terseiro ba área infra-esturtura. Quarto ba área defeza seguransa no relasõens internasionais. Quinto ba injustisa, demokrasia no direitu umanus. Diversifika ekonomia iha relasaun ho moris di’ak sidadaun sira nian.”

Maske maek iha potensia ne’ebé boot, maibé PM Taur husu mós ba populasaun atu labele husik ka abandona produtu sira seluk.

“Señor Ministru Agrikultura ohin dehan katak iha Suai maek folin di’ak atu so’e hare, labele! Tenke aumenta. Governu sei serbisu hamutuk ho ita-boot sira. Ha’u-nia Ministru Agrikultura iha ne’e sei serbisu hamutuk ho ita-boot sira atu explora área sira ne’ebé importante hodi investe par bele aumenta ninia produtividade no lori nia impaktu no benefisio ba ita-nia an no ita-nia nasaun”.

“Laiha buat ida ke ita labele halo, buat hotu bele halo inklui faan ita-nia mate par hetan ita-nia rai, i tanba saída mak ita labele ba ida ne’ebé bele ajuda haboot ita-nia kbi’it no ita-nia iis par lao ba oin di’ak liu?,” nia husu.

Iha oportunidade ne’e, PM Taur, fó parabéns ba Manufahi-oan sira no enkoraza nafatin sira atu badinas liu tan hodi produs maek.

“Ha’u hakarak haree ke makina ida ne’e funsiona bebeik, se lae bele iha risku ida. Ezemplu, imi aproveita ke’e ida ne’ebé moris rasik hotu tiha makina mós para, imi mós para, ne’e susar.”

“Tanba ne’e mak ha’u husu inan-aman sira hotu, família sira, oan sira hotu, liu-liu joven sira par kuda, rai mak tutur, importante ita kuda barak tanba ne’e oportunidade di’ak ida ba Manufahi nia oan sira. Ne’e primeira afabrik maek iha Timor i parabéns ba Manufahi-oan sira, i ha’u mós hakarak lori ita hotu nia naran agradese ba señor emprezariu ne’ebé mai husi Xina”.

Kona-ba emprezariu Xineza, Taur dehan, uluk nia nu’udar Prezidente Repúblika bainhira hala’o vizita ba Xina dala ualu, nia admira ho xineza sira, maibé nia lakohi atu ema Xina mai loke kios hodi hada’u malu ho Timor-oan sira.

“Ha’u vizita Xina dala ualu, ha’u admira Xina maka’as, maibé ha’u lakohi ke Xina-oan sira mai loke Kios hada’u malu ho ha’u-nia sidadaun, ne’e ha’u lakohi. Parabéns tanba ohin laos mai loke kios mais harii fabrika ida,” dehan Xefe Governu ne’e.

Rate this item
(2 votes)
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Tempo Timor Networks

Online Counter