Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

ATLETA “ARAFURA GAMES” HILI LIXO IHA TIBAR Featured

Atleta sira hamorin Timor-Leste nia naran iha nasaun seluk nia matan maibe atleta rasik terus iha rai ne'ebé nia-aan reprezenta.
 
Adolfo Ribeiro atleta defisiente iha parte ain karuk, hela iha Tibar, nia uma dook husi estrada públiku kuaze metru atus ida resin.
 
Ema kulit moreno husi Postu-Administrativu Bazartete Munisípiu Liquiça ne’e konta katak nia hamahan aan ba atleta iha tinan 2005 wainhira hetan informasaun husi nia kolega ida naran Carlos.
 
Aman ba oan na'in lima ne’e dehan, antes nia sai hanesan atleta nia parte hetan treinamentu husi treinadór ida husi parte Leste.
“ Ha'u hakarak tama desportu ha'u nia mehi rasik, tanba ha'u uluk sei ki'ik ha'u hakarak sai duni ema atletiku ida, iha tinan 2005 ha'u ba toba iha ha'u-nia maun bo'ot ida nia-uma maibé ami toba iha lona de'it nahe iha sementi nia leten hodi ba treinu iha Lapangan Pramuka nian ne’e” hateten Adolfo ba jornalista sira iha nia uma Tibar, Sabadu 19/09/15, hodi hatan ba jornalista sira nia perguntas.
Maske hasoru situasaun moruk no midár maibé nia konsege to’o ou atinji duni nia mehi hakarak sai ema atletiku ida hodi konsege to’o iha Indonézia no Australia .
“Uluk iha tinan 2006 ha'u sei halai (pelari) 800 metrus, depois iha tinan 2007 hanesan atletiku ida ne'ebé halai fali 5.000 metrus, husi Tinan 2007 to’o 2011 hau hili Fali voleibol ne'ebé konsege hetan terseiru lugar ,ho rejultadu ne’e, lori ami to’o ba Australia hodi partisipa Arafura Games no Solo Indonézia ” Hateten oan mane mesak husi bin alin na'in rua ne’e hodi hatudu sertifikadu Arafura Games nian ba jornalista sira.
Maski han ai-han ne'ebé tuir nia la iha kualidade maibé atleta ne’e hamutuk ho nia maluk sira seluk konsege hatudu rezultadu pozitivu balun ne'ebé halo Timor-Leste nia naran morin iha nasaun Australia mak sira sai terseiru lugar.
“Iha Arafura Games Australia, ami hetan juara tiga (okupa fatin datoluk) ita hakarak manan ne’e, ita han di'ak mak bele ka...se Estadu tau matan sosa hahan mai ita, ita han mak ita bele iha forsa hodi hasoru nasaun bo’ot, se ita han iha uma ema ida la kontrola ita, dalaruma ita han ai-dila tahan no batar sona, hanesan deit!! ” Dehan nia hodi hatudu nia hamnasa midár.
Viajen ba internasionál ne’e halo sira haksolok tanba bele haree nasaun seluk nia furak ,maibé istória triste balun helik iha viajen ne’e nia le’et, mak osan viajen.
"dalaruma ami ba tuir kompetisaun durante semana rua tolu, osan bo'ot liu mak simu Dolar Amerikanu 300 de'it, ne’e mak hahan ami sosa rasik, dalaruma ha'u fila, sosa ha'u nia oan nia roupa , osan hau lori fila mai Timor mak Dolar Amerikanu 50 de'it" katak nia ho oin triste.
Hahú husi uma atu trata dokumentus ba rai liur no selu kareta tula sasan ba aeroportu, tuir nia katak sira hasai osan privadu la'os husi Estadu.
 

“OIN NAKUKUN MONU IHA LIXO LARAN”

Oras hatudu tuku 07:00 dader, ema balun ba halo servisu iha edifísiu, maibé tiu Adolfu hader husi nia toba fatin hodi hakat neneik ba hakbesik aan iha fatin lixu Tibar hodi buka sorte liu husi sasan foer ne’e.
“Bai loron ha'u hili lixu, ha'u nia ulun moras to’o laran i dalaruma mos ha'u nia oin nakukun to’o ha'u monu iha fo'er (lixu) laran mak ha'u nia kolega sira ajuda ha'u, ha'u nia ain aleja ne’e mos dala ruma ha'u hi’it karon boot nia moras to’o mai ha'u nia hirus matan” Dehan mane ho tinan (38) ho mata ween nakonu.
Adolfu hili lixu satan nia hamlaha ho kafé kopu ida, hodi laran metin ba hahan liu prazu husi loja sira.
“Ha'u sai husi uma hemu kafe oan ne’e, han buat ida, se toko sira ne’e mak lori netik sasan liu prazu ruma ha'u hili hodi han, se la iha, tahan to’o lokraik tuku neen (18:00) mak mai uma ” Tenik nia.
Sasan liu prazu ne'ebé karik nia sorti kona, Adolfo lori mai uma hodi sente nia midár hamutuk ho nia Kaben no oan na'in lima ne'ebé hein hela iha uma.

“OAN NIA PASTA HO SAPATU HA'U HILI IHA LIXU"

Sasan eskola nian ne'ebé oan sira uza rezultadu husi lixu, maibé nia agradese basá bele hatan ona preokupasaun loron ohin nian.
 
“Pasta, sapatu kadernu balun ami hili iha sampah (lixu) hodi fo ba ha'u nia oan uza ba eskola” Dehan Adolfo hodi hatudu pasta no sapatu ba jornalista sira.
Dolfu haklaken, oan na'in rua mak agora tuir hela prosesu aprendizajen iha ensinu primária iha Tibar.
Tuir nia edukasaun ne’e hanesan roman ida ne'ebé leno oan sira husi nakukun ba naroman.
“Ha'u nia oan na'in lima ne’e mane hotu, na'in tolu mak dadaun ne’e eskola hela iha SD (Ensinu Primária), ida (Abrão Ribeiro) klase 5, Fredy Ribeiro tinan 10 klase 4 no Zeovanio Ribeiro tinan 7 klase 1, na'in rua seluk sei kiikoan hela, Paulo Zaldo Ribeiro tinan 3 no Manuel Ribeiro foin fulan rua” Nia Realsa.
Adolfo nia iis rohan Joana Fernades fó sasin kona-bá nia kaben ne’ebé mak kada loron hikis kosar ween hodi sustenta sira-nia moris liu hosi hili kalen riti no besi tuan sira iha fo'er fatin Tibar.
“Ha'u nia katuas-oan ne’e dadersan sedu de'it nia sai ona bá foer fatin hodi hein kareta saneamentu hosi Díli lori fo'er ba fakar nune’e nia bele hili netik sasan ne’ebé mak bele uza nomós lata mamuk hodi bele tetu hodi hetan netik osan ba ami-nia nesesidade,” Haktur Joana.
Maske inan ne’e preokupa ho oan sira, nia la haluha atu prepara hahan meudia ba nia katuas oan, tanba nia sempre hanoin ba kondisaun ne’ebe mak nia iis rohan ne’e infrenta.
“Se nia la bá hili fo'er, se mak atu bele fó han ami-nia oan sira ne’e no sosa kadernu lapizeira ba ami-nia oan sira,” dehan Joana ho triste.
Tuir sasin Fortunato da Costa katak, tiu Dolfo dadersan sempre hakbesik aan ba fo'er fatin hodi hili sasan fo'er atu hatan ba uma laran nia hakarak.
“Ha'u sempre haree ha'u-nia maun Adolfo sempre ba fo'er fatin, maski nia kondisaun ho difisiente la halo nia kolen atu bá hili kalen aat bele tetu no fa'an hodi sustenta sira-nia uma laran, ha'u sente triste” Fortunato fo sasin ho laran triste.
Uma ho luan metro 8 no naruk metro 10 ne’ebé harii iha tinan 2005 ho aman-nia kosar-ween rasik liu husi osan ne'ebé hetan husi eventu Internasionál nudár atleta difisienti TL nian.
 
Uma ne'ebé didin de'it ho bebak ne’e infeita ho sasan, vazu ai-funan, armáriu ne'ebé ema mai soe iha Tibar.
 
Kait ba atleta kbi'it la'ek ne’e nia halerik, jornalista hakbesik aan ba Sekretariadu Juventude no Desportu iha tasi ibun, hodi hasoru malu ho katuas fuuk mutin ida, nia mak Diretór Jerál Sekretáriu Estadu Juventude No Desportu, Zito de Oliveira, nudár aman ba atividade desportiva iha rai laran, maibé nia hateten sei koopera ho diresaun sira hotu, hodi rezolve problema ne’e.
“Realmente, la'os konfortável ba ita, wainhira rona notísia katak, atleta sira kbi'it la'ek, tanba ita iha prinsípiu ida atu valoriza desportu ida parte hotu-hotu hanesan defisientes balun ne'ebé partisipa iha área desportu, tanba ne’e ami sei koopera hamutuk hodi buka tuir ema ne’e oinsá atu rezolve nia problema” Nia promesa ba Adolfo nia halerik.
Tuir observasaun jonalista nian, Dirijentes ne’e bolu nia asesór hodi aponta atleta Adolfo Ribeiro nia naran iha surat tahan ho intensaun atu rezolve nia problema iha tempu badak. Promesa nudár tusan ida ne'ebé tenki selu (janji adalah utang yang harus dibayar).
 
Kontribuitór Tempo: Muaa-hotxawa.
Rate this item
(1 Vote)
Tempo Timor

Ho hakraik an Tempo Timor hato'o komprimentus ba laitor sira katak, Jornal Tempo Timor hahu mosu iha imi le'et atu fasilita informasaun ba imi. Tamba ne'e ami presiza ita boot sira nia tulun atu ekipa jornal ne'e nian bele halao servisu jornalismu ho didiak.

Jornalista Jornal Tempo Timor, bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

www.tempotimor.com
Darwin_Optic

Popular

Error: No articles to display

.

Contact us

Palapasu
Dili, Timor-Leste
+670 7723 4852
+670 7728 1698
http://www.tempotimor.com

Kalendariu Arkivu

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Tempo Timor Networks

Online Counter